گزارش “عصرآزادی” از خطرات چاقی کودکان و نوجوانان کشور در دوران تعطیلات کرونایی؛ کرونا در کمین جسم و روان دانش آموزان
?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
ویروس کرونا در کنار تغییرات تحمیلی به مردم کشورهای جهان، زندگی کودکان را هم دستخوش دگرگونی نمود به طوری که دیگر از شیطنت های مدرسه و دویدن های شاداب در پارک و خیابان خبری نیست، همان موضوعی که باعث شده نگرانی والدین از چاقی و اضافه وزن کودکان دوچندان شود.
رعایت پروتکل های بهداشتی و ماندن در خانه در جهت مقابله با ویروس کرونا از جمله توصیه هایی است که هر روز از تریبون های بهداشتی و رسانه ای منتشر می شود تا هم از تعداد مبتلایان کاسته شود و هم کمتر کسی به سوگ داغ عزیز از دست رفته اش بنشیند.
اما باید توجه داشت در خانه ماندن های طولانی و داشتن استرس در کنار نبود تحرک، سلامت جسمی و روانی اعضای خانواده از جمله کودکان را با خطراتی مانند چاقی و اضافه وزن، بروز بیماریهای غیرواگیر در آینده، افسردگی، اضطراب و غیره مواجه نکند!
طبق مطالعات انجام گرفته، مرگ و میر ناشی از کرونا در افراد چاق ۴۰ درصد بیشتر از سایر افراد است، از این رو باید به روند افزایشی و هشدار دهنده چاقی در کودکان و نوجوانان توجه داشته باشیم.
این هشدارهای تکان دهنده، ضرورت توجه و مراقبت والدین از فرزندانی که روزها را در خانه نشینی به شب می رسانند، دوچندان کرده و به دنبال راهی برای تکان خوردن فرزند از جای خود و کاهش اضافه وزن و چاقی هستند.
▪️بر تاثیرات منفی شیوع ویروس کرونا بر سلامت جسم و روان کودکان واقف باشیم
بررسی های میدانی خبرنگار “عصرآزادی” نشان داد که دانش آموزان قبل از شیوع ویروس کرونا جزو اقشار کم تحرک جامعه بودند که در شرایط جدید کرونایی نیز بر میزان کم تحرکی آنان افزوده شده است.
ویروس کرونا و مجازی شدن فعالیت های آموزشی و خدماتی، امروزه زندگی افراد مختلف جامعه را تحت تاثیر خود قرار داده به ویژه آنکه جنب و جوش بدنی را از کودکان و نوجوانان سلب کرده است.
دانش آموزان به دلیل وضعیت خاص زندگی شهری، قبل از شیوع ویروس کرونا در گروه سنی کم تحرک های بدنی و در معرض آسیب های جسمی و روانی بودند که با آمدن این ویروس، روزهای سختی پیش روی آنان قرار گرفته است.
در حقیقت تا قبل از شیوع کروناویروس، در خانه و مدرسه همواره به دانش آموزان توصیه می شد که از فضای مجازی یا بازی های کامپیوتری برای جلوگیری از کم تحرکی و سایرآسیب ها فاصله بگیرند اما اکنون آموزش آنان سوار بر موج فضای مجازی و الکترونیکی است و این قشر پای ثابت کلاس ها و بازی های مجازی هستند!
از دیگر سو، فضای مجازی نه تنها آسیب های جسمی و روانی در پی دارد بلکه روی دیگر سکه، افتادن در دام آسیب های اجتماعی و اخلاقی است که کودکان و نوجوانان در صورت عدم نظارت والدین به انحطاط خواهند رفت.
امروز یکی از دغدغه های مهم والدین کشور تاثیر منفی آسیب های ناشی از شیوع ویروس کرونا بر سلامت جسم و روان فرزندانشان است که نیاز به ارائه راهکارهای مناسب از سوی کارشناسان فعال حوزه آموزشی دارد.
▪️افراد چاق بیش از سایر افراد جامعه در معرض ویروس کرونا قرار دارند
کارشناسان تغذیه معتقدند که افراد چاق بیش از سایر افراد جامعه در معرض انواع بیماری ها قرار دارند چرا که اضافه وزن و چاقی منجر به کاهش ایمنی بدن شده و کاهش ایمنی بدن نیز فرد را مستعد ابتلا به انواع بیماری های واگیر و غیر واگیر می کند.
گزارش‌های وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نشان می دهد حدود ۱۴ درصد کودکان ۱۵ تا ۲۳ ماهه در ایران اضافه وزن دارند و این میزان در استان‌هایی مانند گیلان، مازندران، اردبیل، آذربایجان شرقی و غربی به ۲۰ درصد می رسد.
همچنین ۲۰ درصد دانش آموزان ۷ تا ۱۸ ساله ایرانی اضافه وزن دارند و با توجه به تغذیه نامناسب، افزایش مصرف غذاهای آماده، چرب و شور و کم تحرکی در کشور، شیوع چاقی و اضافه وزن در بین همه گروه های سنی در حال افزایش است به طوری که ۷۶ درصد بار بیماری ها و مرگ و میر در ایران ناشی از بیماری های غیر واگیر است که علت اصلی آن تغذیه نامناسب می باشد.
به گفته برخی از کارشناسان حوزه سلامت، کودکان به دلایل مختلف دچار اضافه وزن و چاقی می‌شوند که مهمترین آنها عوامل ژنتیکی، کم‌تحرکی و الگوهای غذایی نامناسب یا ترکیبی از این عوامل هستند لذا در مواردی اندک، اضافه وزن یا چاقی به دلیل مشکلات هورمونی است و معاینه فیزیکی و آزمایش خون می‌تواند نقش و احتمال ابتلا به چاقی در اثر مصرف دارو را مشخص کند.
آنها بر این باورند اگر چه چاقی و اضافه وزن زمینه ارثی دارد اما همه کودکان در خانواده‌هایی که سابقه چاقی دارند به اضافه وزن مبتلا نخواهند شد، بنابراین خطر ابتلا به چاقی در کودکانی که والدین یا خواهر و برادر چاق دارند، بیشتر است و می‌تواند با رفتارهای خانوادگی مانند عادات غذایی و فعالیت جسمی مرتبط باشد.
این کارشناسان می گویند رژیم غذایی و میزان فعالیت جسمی کودک نقش مهمی در وزن وی دارد لذا این روزها که کودکان به دلیل شیوع ویروس کرونا، تحرک جسمی کمی دارند برای مثال متوسط زمانی که یک کودک تلویزیون تماشا می‌کند حدود چهار ساعت در روز بوده و بقیه ساعات را نیز به بازی‌های کامپیوتری می‌گذراند که میزان ساعات کم تحرکی را افزایش می‌دهد!
▪️حضور بدون نظارت والدین اثر مخرب کرونا بر سلامت دانش آموزان است
یک روانشناس با اشاره به اینکه سلامت روانی زیربنای سلامت جسمی و زیربنای توسعه فردی و اجتماعی است گفت: اگر افراد جامعه از سلامت روانی مناسبی برخوردارنباشند، جامعه نمی‌تواند در مسیر توسعه گام بردارد.
مصطفی سوری ادامه داد: ماموریت آموزش و پرورش در حوزه مشاوره و آسیب‌ها به شدت سنگین است از این رو استراتژی ها و برنامه‌های حوزه آموزش و پرورش متفاوت تر از گذشته شده است.
وی ضمن اشاره به تحت تاثیر قرارگرفتن سلامت روان دانش آموزان درپی شیوع ویروس کرونا افزود: ارتباط و تعامل با سایر همسالان و محیط اطراف یکی از مهمترین فاکتورهای رشد سلامت اجتماعی در دانش آموزان است.
سوری یادآور شد: تعامل موثر و سازنده والدین با دانش آموزان به میزان قابل‌توجهی می‌تواند به سلامت اجتماعی و روان کمک کند که در این روزهای سخت کرونایی مهم ترین منبع تامین سلامت اجتماعی ارتباط والدین با فرزندان است.
وی تصریح کرد: بیشترین اثر مخربی که کرونا می تواند بر روی سلامت روانی دانش آموزان داشته باشد همان حضور بدون نظارت آنها در فضای مجازی است لذا پدر و مادر باید راهکارها و مهارت‌هایی را تحت عنوان مدیریت رسانه ای و استرس در زمان کرونا کسب کنند.
این روانشناس اضافه کرد: آموزش مجازی، راهکار موثر برای کاهش شیوع بیماری کروناست که باید آموزش‌ها در سطح کشور به صورت یکسان و با رعایت عدالت اجتماعی انجام شود تا تبعات مشکلات ناشی از کرونا به حداقل برسد.
وی افزود: سلامت روان، بخشی از سلامت عمومی و نیازی مهم از افراد محسوب می‌شود که تقریباً تمام نهادهای جامعه برای ارتقای سلامت روانی جامعه هزینه‌های بسیاری را متقبل می‌شوند چرا که این موضوع می‌تواند آثار اجتماعی و اقتصادی بسیاری را با خود به همراه داشته باشد.
سوری تاکید کرد: آموزش و پرورش به منظور داشتن جامعه‌ای سالم، به همان اندازه که برای کسب علم و دانش تلاش می‌کند، سلامت جسم و روان دانش آموزان را نیز مد نظر دارد و خدماتی در این زمینه را به آنها ارائه می‌دهد که در این شرایط سخت کرونایی نیاز به همراهی والدین دانش آموزان دارد.
▪️آموزش مجازی بر دامنه کم تحرکی دانش آموزان اضافه می کند
یک مربی ورزش هم گفت: آموزش مجازی با تمام مزایای آن از جمله صرفه جویی در وقت و هزینه، مصون نگه داشتن دانش آموزان و کادر آموزشی از ابتلا به بیماری کرونا اما، بر دامنه کم تحرکی دانش آموزان می افزاید.
فرشید علیزاده با اشاره به اینکه دانش آموزان باید ساعت ها پشت کامپیوتر، تبلت و یا گوشی همراه بنشیند و تحرکی نداشته باشد ادامه داد: آنها در نشستن در کلاس درس مجازی کمترین میزان توجه را نسبت به وضعیت اسکلت بدنی خود دارند در حالی که سنین رشد را سپری می کنند.
وی افزود: دانش آموزان در دوران قبل از کرونا با اندک تحرک و حرکت بدنی همانند مسیر خانه تا مدرسه و یا گذاشتن کیف برروی کتف های خود، حداقل قسمت های بالا تنه بدن خود را حرکت می دادند.
علیزاده با بیان اینکه اکنون این حداقل تحرک نیز در دانش آموزان وجود ندارد اضافه کرد: به خاطر همین مسئله، بی حرکتی برخی عضلات باعث می شود تا بالانس و تعادل قدرت بدنی متعادل نبوده و برخی عضلات ضعیف تر شود.
وی بیان کرد: در این وضعیت کرونایی برخی عضلات از جمله باسن و پشت ران ها به خاطر نشستن طولانی مدت دچار ناهنجاری ها اسکلتی خواهند شد که باید حرکات ورزشی فراموش نشود.
علیزاده یادآور شد: در این شرایط کرونایی والدین باید تا جایی که برایشان امکان دارد وسائل و امکاناتی را که مناسب درس خواندن در فضای مجازی برای فرزندانشان می باشد را فراهم کنند تا آسیب زایی آموزش مجازی کاهش یابد لذا لازم است والدین ضمن نظارت بر فعالیت آموزش دانش آموزان در زمان استراحت های کوتاه بین کلاس ها، تمرینات حرکتی را که در شبکه شاد بارگذاری شده، فرزندانشان انجام دهند.
این مربی ورزش در خاتمه تاکید کرد: والدین می‌توانند ضمن همراهی فرزند خود از فضای خانه برای ورزش کردن استفاده کنند، چرا که در شرایطی که اجبار به بیرون نرفتن از خانه داریم، خانه بهترین محل برای ورزش کردن است!
