یک سینماگر و مستندساز عقیده دارد: در شرایطی که سالن‌های پخش فیلم تعطیل و تولید متوقف‌شده، بهترین فرصت برای پوست‌اندازی دوباره سینماست. در جهانی دائم رو به دگردیسی، اگر هنری نتواند همپای بحران‌های اجتماعی جلو بیاید، باید در موجودیتش شک کرد.
دوران پساکرونا، فرصت پوست‌اندازی دوبارۀ سینماست
به گزارش عصرآزادی آنلاین به نقل از ایرنا، کرونا که به سان بلایی ناگهانی گریبان‌گیر تمام جوامع در سراسر دنیا شد، مشاغل گوناگونی را درگیر و آسیب‌های متعددی را به ویژه به شغل‌ها و صاحبان مشاغلی وارد کرد که پیش از این نیز دچار مشکلاتی در کار خویش بودند، وارد ساخت.
بر این اساس اقتصاد سینما به شدت از این رویداد متاثر شد و سینما و سینماگران، جزء اولین گروهی بودند که ضربه سختی از بلای کرونا خوردند و بسته به شدت و قدرت حرفه‌ای خویش از این داستان متاثر شدند؛ چنانچه دیوید پولاند منتقد سینما و سردبیر مجله Movie City News وضعیت این روزهای صنعت رسانه را این چنین تعبیر کرده است: وضعیت ما شبیه به آن است که یک بمب هسته‌ای، وسط یک محل کسب‌وکار منفجر شده باشد.
در میانۀ این اوضاع که بعضا برای صاحبان برخی از مشاغل رو به وخامت رفت، شیوه‌هایی که پیش‌تر نوپا و عمدتا وابسته به فضای وب و اینترنت بودند، جانی تازه یافتند و شیوۀ جدیدی از مواجهه با زندگی مدرن را به تصویر کشیدند.
نمایش آنلاین فیلم‌های سینمایی که پس از شیوع کرونا در جهان و ایران و در غیاب سال‌های سینما و قدغن شدن تجمعات، به آنها توجه شد، شکل جدیدی از عرضه و تقاضا در عالم فیلم‌سازی و تماشای فیلم را برای فیلم‌سازان و بینندگان و مشتاقان سینما و آثار سینمایی فراهم کرد.
البته این شیوه همانند هر پدیدۀ به ناگاه برجسته شده‌ای، منتقدان و موافقان گسترده‌ای یافت. گذشته از محاسن و معایبی که پخش آنلاین آثار سینمایی همراه خواهد داشت، این شیوه را می‌توان یکی از مدرن‌ترین اشکال زندگی در جهان نابسامان امروز نامید. شیوه‌ای که چه آن را قبول داشته یا نداشته باشیم، باید بپذیریم در جهان سراسر مخاطره‌آمیز مدرنیته اعتماد به فناوری‌ها راه حل گریزناپذیر انسان است.
انگار از خوابی طولانی بیدار شده‌ایم
شهرام اشرف‌ابیانه نویسنده سینمایی و مستندساز در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگی و دربارۀ شرایط جدید سینما در دوران پساکرونا، گفت: سینما اگر آینه تمام‌نمای جامعه باشد، هیچ بحرانی نمی‌تواند به‌سادگی از پای درش آورد.
وی افزود: پیش از کرونا، رقیبی جدی چون تلویزیون می‌توانست به‌سادگی جای این صنعت سرگرمی را بگیرد. این ضرورت، برحسب اتفاق سینما را مجهز به پرده‌های عریض کرد که رسانۀ تلویزیون از آن بی‌بهره بود. بازی‌های ویدیویی و عصر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی نیز موجب پوست‌اندازی هنر سینما شدند. همچون ویروس کرونا، سینما انگار سلول جهش‌یافته‌ی شکست‌ناپذیری بود که داشت خود را با شرایط وفق می‌داد.
در شرایطی که سالن‌های سینما تعطیل و تولید متوقف‌شده، شاید بهترین فرصت برای این پوست‌اندازی دوباره است. در جهانی دائم رو به دگردیسی، اگر هنری نتواند همپای بحران‌های اجتماعی جلو بیاید در موجودیتش باید شک کرد. هنوز یک ماه از بحران کرونا در ایران نگذشته بود که اکران آنلاین به عنوان پدیده‌ای جایگزین حتی پرسودتر از شیوۀ معمول پخش در سالن‌های سینما ظاهر شد.
شیوه‌های تولید و عرضه آثار سینمایی مستقل نیز در این مسیر تغییر خواهد کرد. موج نوی جدیدی از فیلم‌سازان بااستعداد درراه خواهند بود که با امکانات کم موجود، کلیت روند بستۀ چرخۀ تولید و نمایش را به هم خواهند ریخت. فقط باید منتظر بود و نتیجۀ این وضعیت را در ماه‌های آتی دید.
این فیلم‌ساز ادامه داد: به نظر می‌رسد با موج دوم کرونا، بازگشایی سالن‌های سینما هنوز زود باشد. شیوه‌های عرضه و نمایش تغییر خواهد کرد. تنها کاری که مسئولان امور باید بکنند این است که مانع نباشند و از جلوی تغییرات کنار روند. بدنۀ سینمای مستقل، آن اندازه قدرت دارد که تماشاگر خود را در شرایط عرضۀ جدید پخش و تولید پیدا کند.
شرایط کرونا بهترین بزنگاه تغییر است
سازندۀ مستند لذت چشیدن یک رویا (1397) تصریح کرد: حتی نیاز به آزمون‌وخطا نیست. عطشی برای این دسته از آثار سینمای مستقل در بدنۀ نخبه جامعه وجود دارد که اکران هنر و تجربه متأسفانه نتوانسته آن را به‌درستی تأمین کند. نیاز به خلاقیت بیشتر و گسترده‌تری برای برنامه‌ریزی و بازکردن فضا برای تولید این‌گونه آثار از مدت‌ها قبل احساس می‌شد.
وی افزود: شرایط کرونایی حال حاضر بهترین بزنگاه برای تغییر در روند تولید و اکران آثار مستقل را پیش‌روی برنامه‌ریزان خواهد گذاشت. انگار از خوابی طولانی بیدار شده باشیم.
اشرف‌ابیانه یادآور شد: حال که بحث بقا و ماندن مطرح است، شیوه‌هایی آزموده خواهد شد که تا پیش‌ازاین امکان تحققش محال به نظر می‌رسید. به گمان من، شیوه‌های داستان‌گویی سینمای جدی نیز تغییر خواهند کرد.
سینمای مستقل به حوزه‌هایی سرک خواهد کشید که تا پیش‌ازاین چشم‌اندازی از آن وجود نداشت. سینما حال وسیله‌ای نه‌فقط برای وقت‌گذرانی که ضرورتی برای نگاهی تازه به دنیا شده است. همان‌طور که ویروس جدید نیز آمده تا پایۀ تغییراتی را بگذارد که شاید سالیان دراز می‌شد که برای آینده بشر لازم بود.
