کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی در گفتگوی اختصاصی با عصر آزادی عنوان نمود: خانواده و مدارس دو شاخص مهم تربیت

عصر آزادی آنلاین/ حامد پورمند

روان‌شناسی تربیتی، علمی است که به ماهیت و چگونگی یادگیری، روش‌های آموزشی، سنجش و ارزشیابی آموخته‌های یاد گیرندگان می‌پردازد، می‌توان بیان کرد این علم با به‌ کارگیری معلومات حاصل از موضوعات و میدان‌های مورد مطالعه علوم دیگر، معلومات دیگری به وجود می‌آورد که در زمینه آموزش و مسائل آموزشی مورد استفاده قرار گیرد. دانش روان‌شناسی تربیتی، دارای اهمیت اساسی در حل مسائل تدریس و تربیت است. این علم یک رشته علمی مشخصی است که دارای نظریه‌های مخصوص به خود، روش‌های پژوهش، مسائل و فنون خاص خویش است. این علم دارای پنج وظیفه اساسی است که عبارتند از: انتخاب هدف‌های تدریس و تربیت، شناخت ویژگی‌های شاگرد، شناختن و به‌ کار بردن نظریه‌های مربوط به فرآیند یادگیری و رشد، انتخاب و به ‌کارگیری روش‌های تدریس، تربیت و ارزشیابی یادگیری و رشد شاگردان.

آزاده صمیمی اصل کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، عضو سازمان نظام روانشناسی، روان درمان گر کودک و نوجوان، برگزار کننده کارگاه های درمان گری کودک، که دارای سوابق ارزنده ای در زمینه روانشناسی تربیتی می باشد در گفتگوی اختصاصی با خبرنگار ما به بیان دیدگاه، تشریح مسائل و ارائه مشکلات حوزه کاری خود از دیدگاه کارشناسی پرداخته که ماحصل این گفتگو به خوانندگان محترم روزنامه تقدیم می گردد:

ضرورت روان شناسی تربیتی در جامعه امروزی چیست؟

تربیت رکن اساسی پیشرفت هر ملّت است. این تربیت است که انسان ها را به شخصیتی سالم و بهنجار تبدیل می کند، بدون تربیت همه ی ما به یک خمیر ورز داده نشده ی نافرم و ناهنجار شبیه هستیم، دو مورد از منابع مهم تربیت، خانواده و مدارس هستند، روانشناسی تربیتی به خانواده ها با آموزش روش های فرزند پروری مناسب و به مدارس با آموزش روش های آموزشی و یادگیری، کمک می کند. همچنین به والدین آموزش می دهد که چگونه با فرزندشان رفتار کنند تا کودک، مراحل رشد را به سلامت طی کند و به شخصیت بهنجاری که لازمه ی هر جامعه ی سالمی است تبدیل شود و از طرف دیگر در پرورش شخصیت های علمی از طریق کمک به شناسایی استعدادها و برنامه ریزی برای شکوفا کردن آنها موثّر است.

ارزشمندی روانشناسی تربیتی در آموزش و یادگیری چقدر است؟

یکی از مهمترین شاخه های علم روانشناسی تربیتی، یادگیری است. انسان ها از قبل تولد تا لحظه مرگ در حال یادگیری هستند اما اگر از یادگیری در خانواده به طور مستقیم و غیر مستقیم فاکتور بگیریم، روانشناسی تربیتی روی انگیزش و توانایی های افراد برای یادگیری تمرکز می کند و تاثیرات محیطی را نیز در نظر می گیرد. منظور از تاثیرات محیطی، روش های تدریس مناسب جهت بازدهی بیشتر و نتیجه بهتر، ویژگی های محیط آموزشی، نحوه ترغیب دانش آموزان، یافتن راهبرد یادگیری مناسب هر فرد و… می باشد.

مهارت های زندگی چیست و چقدر در زندگی هر فرد موثر است ذکر کنید؟

مهارت های زندگی، مجموعه ی مهارت های 10 گانه ای هستند که همه افراد اعم از بزرگ و کوچک، برای زندگی سالم در جامعه به آنها نیاز دارند. این مهارت ها عبارتند از: مهارت های همدلی، ارتباط بین فردی، ابراز وجود، حل مساله، تصمیم گیری، خودآگاهی، مدیریت هیجان، مقابله با استرس، تفکر نقاد و خلاق، این مهارت ها روش هایی هستند که افراد به وسیله ی آنها به شناخت و پذیرش خود با همه ی نقاط ضعف و قوت می رسند. می آموزند که در عین دفاع از حق خود، حق دیگران را ضایع نکنند. هیجان های طبیعی خود را به شیوه ای مناسب ابراز کرده و در برخورد با مشکلات تصمیمات مناسبی اتخاذ و در برخورد با اخبار و مسائل روزمره به صورت نقادانه عمل نمایند.

علّت افزایش وسواس و پرخاشگری افراد در زندگی امروزی چه می باشد؟

اگر بخواهیم گریزی به شرایط جامعه ی قبل از کرونا بزنیم، مشکلات زندگی روزمره، درآمد پایین افراد جامعه و اخبار سراسر نا امید کننده ای که همه روزه در فضای مجازی دست به دست می شود، می توانند از دلایل پرخاشگری بسیاری از افراد جامعه باشند. علاوه بر این جامعه ی ما ازلحاظ سلامت روانی، مهارت های زندگی و میزان مراجعه به روانشناس به این منظور در سطح پایینی قرار دارد و همین مسئله نیز می تواند توجیه کننده ی سطح بالای پرخاشگری در زندگی امروز باشد. اما از طرف دیگر کرونا و قرنطینه مزید برعلت شده و شرایط را استرس زا تر از قبل کرده است. افرادی که از ساده ترین تفریح ها که لازمه ی یک زندگی با نشاط است محروم شده اند، مشاغلی که به دلیل محدودیت ها از رونق افتاده اند، خانواده هایی که بیشتر ساعات روز را کنار هم می گذرانند، همین مسائل تنش ها را در خانواده ها و سطح جامعه بیشتر کرده است. موضوع دیگر مربوط به وسواس است، برای بسیاری از افراد به دلیل استرس بالای ناشی از بیماری کرونا، ضد عفونی کردن به رفتاری دائمی تبدیل شده که همین امر منجر به بیماری های پوستی و روحی هم چون وسواس گردیده است.

راه درمان مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان را به اختصار توضیح دهید؟

پیشگیری از ایجاد مشکلات رفتاری در کودکان و نوجوانان بر درمان این مشکلات ارجحیت دارد. اصل اساسی این پیشگیری اولا سلامت روحی والدین و ثانیا برقراری رابطه ی عاطفی مثبت با فرزندان است. از طرفی خانواده ها باید بدانند که والدین علاوه بر فرزندان در قبال خودشان نیز مسئولیت دارند و باید حداقل ساعاتی از هفته را به تفریح با همسرانشان بپردازند. در مورد فرزندان نیز اختصاص ساعاتی از روز به بازی های مورد علاقه ی کودک، فعالیت های لذت بخش خانوادگی و جمعی، صحبت ها و فعالیت های دلخواه نوجوان و پرسش از نگرانی ها و بحث در مورد آن ها امری ضروری و لازمه ی شکل گیری رابطه ی مثبت بین والدین و فرزندان است. در این صورت هم والدین از سلامت فردی و زوجی کافی برخوردار خواهند بود و هم این سلامت و نشاط را به فرزندان منتقل خواهند کرد و بدین ترتیب از بسیاری از مشکلات رفتاری پیشگیری خواهد شد. اما چنانچه تاکنون این کارها را انجام نداده اند، توصیه ی من این است که از همین امروز نسبت به ایجاد رابطه ی دوستانه و صمیمی با با فرزندشان اقدام نمایند.

 امّا سخن آخر… آنچه که قابل ذکر می باشد را بیان بفرمائید؟

روانشناسی روح هر جامعه ای است اگر روان افراد جامعه سالم نباشد علم و تفریح و گاها حتی سلامت جسم بی معنی خواهند بود، جامعه ی ما هنوز به مرحله ی پذیرش کامل روانشناسی به عنوان یک رشته ی اساسی مورد نیاز، دست نیافته است و در اکثریت موارد، باورهای سنتی در زمینه روانشناسی زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می دهد. درخواست بنده از تمامی ارگان های دولتی، خصوصی حتی هنرمندان و افرادی که به نحوی دیگران از آن ها تاثیر می پذیرند این است که در زمینه خدمات روانشناختی و لزوم مراجعه به این متخصصان نه به عنوان فردی مشکل دار، بلکه به عنوان فردی آگاه و علاقمند به سلامت جامعه، فرهنگ سازی شود. همچنین از ارگان های دولتی درخواست دارم خدمات روانشناسی  به صورت اجباری در اختیار والدین فرزندان متولد نشده و متولد شده و حتی برای جوانان، قبل از ازدواج قرار گرفته و شامل خدمات بیمه ای برای استفاده ی تمامی اقشار جامعه از این خدمات گردد.