مطبوعات در برزخ کاغذ
“عصرآزادی” از وضعیت وخیم روزنامه‌های غیردولتی در بحبوحه گرانی کاغذ گزارش می دهد؛
✔ فعالان حوزه تولید کاغذ معتقدند تا زمانی که سیاسی کاری شود بازار کاغذ بر همین منوال خواهد بود!
📌عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
این روزها واقعاً حال روزنامه های غیردولتی خوب نیست و ایام سختی را می‌گذرانند زیرا قیمت کاغذ طی ۵ سال گذشته بیش از ۱۰ برابر و تنها در یک سال اخیر دو برابر افزایش یافته است!
ناگفته پیداست این تنها یکی از اقلام افزایش قیمت در چرخه تولید روزنامه‌هاست به طوری که در ۶ ماهه اول سال گذشته قیمت هر کیلو کاغذ روزنامه با اختصاص ارز دولتی ۵۳۰۰ تومان بود اما پس از کاهش جدی و در واقع قطع تخصیص این ارز، قیمت کاغذ در بازار آزاد از ۱۲ هزار تومان در شهریور ۹۹ به ۳۰ هزار تومان در آبان ۱۴۰۰ رسیده است و مطبوعات در حالی که عطای ارز ترجیحی را به لقایش بخشیده‌اند در حال حاضر تنها، ایجاد ثبات و آرامش در بازار آزاد کاغذ و بازگشت نرخ آن به قیمت واقعی را خواستارند!
▪️مدیران مطبوعات غیردولتی اعلام کرده‌اند که چاپ روزنامه مقرون به صرفه نیست!
چند وقتی است که مدیران مسئول روزنامه‌های غیردولتی نسبت به کمبود و گرانی کاغذ گلایه دارند به گونه‌ای که برخی از آنها اعلام کرده‌اند که با وضعیت موجود توان ادامه کار و چاپ را ندارند.
این در حالی است که در هفته‌های اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاون مطبوعاتی وی طی چند جلسه و در چند تریبون از حل مشکل کاغذ با رفع موانع واردات و تاکید بر تولید داخلی آن سخن گفته و وعده‌هایی مبنی بر مرتفع شدن این مورد داده بود اما فعلاً که خبری از هموار شدن این مشکل نیست!
افزون بر کاهش صفحات تعداد زیادی از روزنامه‌های غیردولتی، روزنامه همشهری هم خبر داده به همین دلیل تا اطلاع ثانوی ۸ صفحه از روزنامه را کم کرده است.
این مشکل به رسانه‌هایی مانند روزنامه اطلاعات هم کشیده شده و آنها هم مدتی است از تعداد صفحات روزانه شان بریده اند اما این مشکل باید مرتفع گردد وگرنه معلوم نیست چه بر سر روزنامه های غیردولتی بیاید!
آن طور که فعالان این حوزه می گویند کاغذ روزنامه در داخل کشور تولید نمی‌شود و از سویی دیگر نیز حجم مصرف کاغذ روزنامه نسبت به ۴ سال پیش به شدت کاهش یافته و از آن طرف نرخ ارز صعودی شده است.
اهل فن این حوزه معتقدند با توجه به نوسانات نرخ ارز و پروسه طولانی واردات کاغذ، واردات این محصول فاقد ارزش است.
در حال حاضر عرضه خاصی در حوزه واردات کاغذ روزنامه انجام نمی‌شود و آن مقدار عرضه‌ای هم که وجود دارد بسیار گران است؛ در واقع کاغذ گران قیمتی به دست مطبوعات چاپی می‌رسد که برلی همین منظور، مدیران روزنامه‌ها و مطبوعات اعلام کرده‌اند که چاپ روزنامه مقرون به صرفه نیست!
▪️کاغذهای موجود از طریق واردات تامین شده و کمبود به علت کاهش واردات است
تحقیقات نشان داده است که تولیدکنندگان کاغذ توان رقابت با واردکنندگان را ندارند چرا که باید برای تولید ۹ درصد، ارزش افزوده پرداخت کنند در صورتی که وارد کنندگان نه تنها از آن معاف هستند بلکه ارز دولتی هم دریافت می‌کنند!
رئیس اتحادیه کاغذ و مقوا در این خصوص گفت: بیش از ۲۰۰ هزار تُن واردات داریم و این امر نهایت اشتباه است.
شریفان افزود: کاغذ مورد نیاز کشور است، نه در حدی که کارخانه‌های داخلی که کیفیتی خوبی هم دارند از پا در بیایند، همین کار اشتباه موجب شده است تا کارخانه‌های تولید کاغذ حداقل ظرفیت مشغول به کار باشند.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا در مورد کمبود کاغذ مطبوعات گفت: مدت زیادی است که کاغذ مطبوعات در داخل کشور تولید نمی‌شود و هر آنچه که موجود است از طریق واردات تامین می‌شود بنابراین کمبود کاغذ مطبوعات به علت کاهش در واردات است.
ابوالفضل روغنی با اشاره به کاغذ مورد نیاز در صنعت نشر افزود: مجموعاً برای کاغذ تحریر، حدود ۳۸۰ هزار تن کاغذ نیاز داریم لذا تاکنون برای تولید ۱۵۰ هزار تُن در کشور ظرفیت ایجاد شده ولی تولید اکنون بسیار اندک است چرا که در گذشته استقبالی از تولید داخل نمی‌شد و بیشتر فعالان این حوزه رو به واردات و یا تولیدکنندگان نسبت به تولید انواع دیگر کاغذ مانند بسته‌بندی که صرفه بیشتری دارد روی آورده‌اند و البته دولت تصمیماتی برای حل این مسئله دارد.
وی اضافه کرد: کاغذ بسته بندی در حال حاضر بیشتر از نیاز کشور در حال تولید است و باید روی افزایش صادرات تمرکز شود، لذا خوشبختانه در این بخش تولید کشور وضعیت بسیار خوبی دارد و علاوه بر تامین بازار داخل صادرات هم در حال انجام است که در این حوزه با افزایش قیمت مواجه بودیم که علت آن این است که شرایط تولید این محصول در همه دنیا تغییر کرده و علاوه بر این موضوعات دیگری که در داخل کشور باعث افزایش قیمت محصولات می‌شود، مزید بر علت است!
▪️برای چاپ روزنامه کاغذ کیلویی ۳۰ هزار تومان هم در بازار غیررسمی یافت نمی شود!
رئیس انجمن روزنامه‌های غیردولتی هم با بررسی دلایل و پیامدهای افزایش قیمت کاغذ در سطح کشور گفت: متأسفانه کاغذ در بازار موجود نیست و اگر هم موجود باشد قیمت آن بسیار بالاست و توجیح اقتصادی ندارد.
علیرضا بختیاری افزود: ممنوعیت واردات بدون انتقال ارز و تعلل در تخصیص ارز نیمایی برای واردات کاغذ، سبب ایجاد وقفه‌ای ۵ ماهه در واردات کاغذ شده است و عملاً مطبوعات کاغذی با بحران جدی کمبود و گرانی بیش از حد کاغذ مواجه شده‌اند.
وی اضافه کرد: به دلیل وضع فعلی بازار کاغذ، برخی مدیران مسئول روزنامه‌ها اعلام کرده‌اند دیگر روزنامه‌ای چاپ نمی‌کنند و این امر تاسف آور است.
مدیر مسئول یکی از روزنامه های غیردولتی اخیراً با گلایه از وضعیت دشوار انتشار روزانه مطبوعات گفته است: واقعاً کاغذی برای چاپ روزنامه نداریم زیرا کاغذ کیلویی ۳۰ هزار تومان هم در بازار غیررسمی یافت نمی شود!
او تاکید کرده که اگر نسخه کاغذی روزنامه در دسترس نبود نتیجه سه قفله شدن واردات کاغذ است به طوری که روزگار خوش آنهایی فرا رسیده که که شِبه روزنامه بوده و نیازی به کاغذ ندارند و فقط منتظر سهمیه کاغذ برای فروش هستند!
▪️علیرغم نوسان قیمت کاغذ در بازار نرخ برابری ارز باعث گرانی این کالا شده است
افزایش چشمگیر تقاضای کاغذ برای چاپ کتاب های درسی و لوازم التحریر مانند انواع دفتر هم همانند کاغذ روزنامه، موضوعی است که می‌تواند اوضاع بازار متزلزل کاغذ در ایران را بحرانی تر کند که مشکل کمبود کاغذ در ایران به سال‌های ریاست جمهوری حسن روحانی بازمی‌گردد.
تاکنون بسیاری از مدیر مسئولان روزنامه های غیردولتی پس از اعمال تحریم‌های آمریکا بارها از مشکلات نبود کاغذ سخن گفته و بی تفاوتی مسئولان نسبت به مسائل مطبوعات را باعث و بانی این وضعیت می‌دانند.
کاغذ، بخش اصلی هزینه‌های یک روزنامه را تشکیل می‌دهد که بالا و پایین شدن قیمت آن، تاثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده روزنامه دارد.
در حقیقت، قیمت کاغذ از اوایل سال ۹۷ به بعد نشان می‌دهد که قیمت این کالا در بازار جهانی هم نوسان‌هایی داشته، اما آن چه اکنون باعث گرانی کاغذ می‌شود نرخ برابری ارز است.
در ایران سالانه حدود ۶۰ هزار تُن کاغذ روزنامه نیاز است که از این میزان حدود ۱۰ هزار تُن در داخل تولید و بقیه آن از طریق کشورهایی مانند روسیه، نروژ، هند و کره جنوبی تهیه می گردد.
افزایش قیمت کاغذ روزنامه در کشور، در اوایل سال ۹۷ نیز مسبوق به سابقه بود به طوری که در آن زمان، قیمت کاغذ روزنامه در بازار به کیلویی ۲۲۰۰ تومان رسیده بود اما این رقم در اواخر ۹۸ به کیلویی ۸ هزار تومان افزایش یافت.
قیمت کاغذ روزنامه در طول این سال‌ها با توجه به بالارفتن قیمت ارز، روندی صعودی داشته و به رغم واردات کاغذ با ارز ۴۲۰۰ تومانی در سال گذشته، این امر به کاهش قیمت کاغذ منجر نشده است!
▪️در گذشته پول واردات ۳۰ هزار تن کاغذ را دریافت کردند ولی این کاغذ به بازار نیامد!
فعالان حوزه تولید کاغذ معتقدند تا زمانی که سیاسی کاری شده و مدیران سیاسی رأس کار باشند بازار کاغذ بر همین منوال خواهد بود.
به گفته آنها معاون اول رئیس جمهور سابق مجوز و پول واردات ۳۰ هزار تن کاغذ را دریافت کرد ولی این کاغذ به بازار نیامد!
یک تولیدکننده کاغذ با اشاره به اینکه ایران می‌تواند بزرگ ترین تولید کننده کاغذ باشد گفت: مافیایی که چند دهه بازیافت کاغذ در کشور را مدیریت و از این جریان سوءاستفاده کرده، به اسم کاغذ مطبوعات و چاپ کتاب نسبت به واردات اقدام کرده و سال‌هاست از شروع چرخه بازیافت در ایران با وجود سرمایه گذاری های زیاد جلوگیری می‌کند؛ چرا که هم از واردات کاغذ و هم از صادرات این کاغذهای بازیافتی سود می‌برد!
اخوین افرود: ما کاغذ را وارد کشور می‌کنیم و تبدیل به آشغال کرده و سپس صادر می‌کنیم ولی حاضر نیستیم از کاغذهای تولید داخل که رنگ آن به شکل طبیعی قهوه‌ای است استفاده کنیم یا بازیافت را در کشور آغاز نماییم.
وی اضافه کرد: برخی کارمندان یکی از وزارتخانه ها ۲۰ سال پیش از این وزارتخانه بیرون آمدند و بخشی از مافیای کاغذ را درست کردند حالا هم تاجران بین‌المللی هستند که در اروپا کارخانه های کاغذ دارند!
با این اوصاف واقعاً باید به حال روزنامه های غیردولتی کشور گریست زیرا در آشفته بازار کنونی، گرانی کاغذ و بی توجهی متولیان امر به این موضوع باعث شده است صدای مدیران مسئول مطبوعات به جایی نرسد!
