“عصرآزادی” از جوّ بازارهای آذربایجان شرقی به دنبال آزادسازی قیمت ها گزارش می دهد؛ کالا و کمبود؛ هر دو موجود است
یک کارشناس اقتصادی می گوید زمان اجرای این طرح در شرایط تورمی فعلی اشتباه بود کمااینکه بر شیوه اجرای آن هم نقد زیادی وارد است!
? عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
طی روزهای منتهی به آخر هفته در بحث کارآمدسازی نظام یارانه‌ای یا همان پرداخت نظام مند سوبسید، اتفاقاتی در رابطه با نحوه تهیه اقلام مصرفی شهروندان رُخ داد که زیاد خوشایند نبود و ابعاد گسترده ای را در سطح مناطق مختلف آذربایجان شرقی همانند سایر استانهای کشور به وجود آورد که از آن جمله می توان به تشکیل صف های طولانی برای خرید مرغ و ماکارونی در تبریز، آشفتگی خاطر شهروندان در معابر، مباحث متعدد اجتماعی و غیره اشاره کرد!
در شرایط جوّ روانی سنگینی که از اعلام قیمتهای جدید اقلام اساسی بر مردم وارد گردید اما، مسئولان در غیاب اطلاع رسانی های اصولی، انگشت اتهام را به سوی فضای مجازی نشانه رفتند که گویا با اخبار کذب به شایعات حذف یارانه دامن زده اند که همانا یارانه حذف نمی‌شود و تنها از شکلی به شکل دیگر به مردم پرداخت خواهد شد!
از قرار معلوم، دولت قصد دارد یارانه را دقیقاً به خود مردم که مشمول بوده و مصرف کننده نهایی محسوب می‌شوند اختصاص دهد تا با این اقدام خود، دست دلالان و واسطه ها را حذف و کارآمدسازی یارانه‌ها را انجام دهد.
برخی از مردم تحت تاثیر برخی اخبار در رابطه با حذف یارانه ها قرار گرفتند و ولع خاصی در تهیه برخی اقلام اساسی همچون شکر، مرغ و روغن پیدا شد و در حالی که دولت اعلام می کرد که ضرورتی برای این کار نیست و به طور مرتب در حال اخذ تخصیص اقلام اساسی هستیم اما، شهروندان برای تهیه برخی از اقلام اساسی صف کشیدند زیرا گفته شده بود که آخرین فروش با قیمت قبلی در حال انجام است!
▪️مرحله اول
بحث نظام کارآمدسازی یارانه‌ها به این ترتیب بوده که دولت در برخی اقلام همچون روغن، مرغ، تخم‌مرغ، آرد و حتی شیر دارای برنامه است تا یارانه ای که به مبادی و واردکنندگان و واسطه ها برای تامین این کالاها داده می‌شود مبلغ یارانه‌ها را خودش در قالب سبد خانوار وارد نماید.
بر اساس آماری که از اصناف درباره قیمتهای جدید کالاهای اساسی با اصلاح ارز ترجیحی به دست آمد مشخص گردید که قیمت هر کیلو مرغ ۶۰ هزار تومان، هر کیلو تخم‌مرغ ۴۰ هزار تومان، هر بطری ۸۰۰ گرمی روغن مایع ۶۰ هزار تومان، پنیر بسته‌ای ۴۰۰ گرمی ۳۸ هزار تومان و شیر پاکتی هم ۱۵ هزار تومان شد.
واقعیت این است که هر جراحی اقتصادی نیازمند آمار و اطلاعات درست است که به گفته آگاهان، هنوز این آمار وجود ندارد و به جز بانک اطلاعات، راستی‌آزمایی و زمان‌سنجی، اجرای پروژه و شیوه اجرا و زمان‌سنجی آن نیز حائز اهمیت است.
برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند که شرایط برای اجرای این پروژه اصلاً فراهم نبود لذا اینکه سیاست درست اقتصادی در شرایط بد و با شیوه نامناسب باشد بسیار خطرناک بوده و می تواند نتایج خسارت باری را تحمیل نماید!
در اولین واکنش به صف های ایجاد شده در تبریز برای تهیه مرغ و ماکارونی، برخی از مسئولان استانی گفتند که ایجاد صف‌های طولانی در فروشگاه‌ها ناشی از کمبود کالا نیست و بعد هم توضیح دادند که تشکیل صف‌های طولانی به دلیل افزایش تقاضای ناشی از تغییرات نرخ کالاهاست!
این در حالی است که در چند روز اخیر که وضعیت فروش اقلام مصرفی مردم در حالت آشفته ای قرار دارد گزارش ها از کشف چند انبار احتکار انواع کالاهای اساسی در شهرهای مختلف آذربایجان شرقی آنهم در روز آخر هفته حکایت دارد که بسیار جالب توجه است.
با هماهنگی دستگاه قضایی استان انبار انواع کالاهای اساسی از جمله ۴ تن تخم مرغ، ۱۰ تن برنج، ۸۰۰ کیلوگرم آرد، ۱/۶ تن سویا، یک تن ذرت دامی، ۲/۵ تن سبوس گندم، ۵/۳ تن روغن خوراکی و یک تن ماکارونی در شهرهای تبریز، مرند، ورزقان، آذرشهر و بناب کشف شدند!
▪️مرحله دوم
رئیس سازمان جهادکشاورزی آذربایجان شرقی در خصوص نگرانی مردم استان پیرامون کالاهای اساسی گفت: کمبودی در عرضه کالای اساسی وجود ندارد، به قرآن قسم هیچگونه کمبودی وجود ندارد!
اکبر فتحی افزود: نمی دانم چرا جوّ روانی ایجاد می شود که فلان کالا امروز ۶۰ هزار تومان است و فردا ۹۰ هزار تومان خواهد شد و این مسئله، تقاضا برای خرید را افزایش می دهد!
وی با بیان اینکه کشتار مرغ به مقدار روزانه و حتی بیشتر از آن انجام می‌شود ادامه داد: تخم مرغ نیز به اندازه کافی عرضه می‌شود و مهمتر از همه این است که باید با همراهی مردم بر جو روانی جامعه غلبه نماییم.
فتحی با تاکید بر اینکه از نظر کالاهای اساسی موجود هیچگونه نگرانی وجود ندارد اضافه کرد: ذخایر به اندازه کافی وجود دارد، جوجه ریزی کافی انجام شده و مرغ منجمد نیز به اندازه کافی وجود دارد که عرضه آن آغاز شده است.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تاکید کرد: مدیریت تأمین کالا یک وظیفه حاکمیتی است و ما باید آن را انجام دهیم لذا خوشبختانه دولت در زمان خود ورود پیدا کرده و تأمین کرده و ذخیره سازی اتفاق افتاده است.
وی به تعدیل قیمت ها در فضای عرضه و تقاضا اشاره کرده و گفت: هدف از اجرای طرح این بود که قیمت ها در فضای عرضه و تقاضا کنترل شود لذا عاجزانه از مردم خواهشمندم تحت تأثیر جو روانی قرار نگیرند و به اندازه نیاز خود خرید کنند تا بازار کنترل گردد.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان با اشاره به تشدید نظارت بر قیمت ها افزود: سقف قیمت ها مشخص شده که بر اساس آن مرغ ۵۹۸۰۰ تومان و تخم مرغ ۳۹۸۰۰ تومان می باشد، کنترل این سقف قیمت وظیفه ماست و در هر کجا که از این سقف تجاوز شود، ورود می کنیم و با توجه به اختیارات داده شده برخوردهای شدید صورت می گیرد!
فتحی در خاتمه با جدیت تمام خاطرنشان کرد: هر کس تخلف کند، مُخل نظم اقتصادی محسوب شده و به دادگاه معرفی می شود و در این ارتباط به هیچوجه اغماض نخواهیم کرد!
▪️مرحله سوم
یک اقتصاددان در واکنش به پرداخت یارانه ۳۰۰ و ۴۰۰ هزار تومانی که برای دو ماه به حساب سرپرستان خانوار واریز گردید گفت: مسائل و چالش‌های جدی برای این موضوع وجود دارد زیرا آنگونه که پیش از این عنوان شده بود قرار بر این بود تا برای ۷۲ میلیون نفر که در ۹ دهک درآمدی قرار دارند این مبالغ واریز شود اما اینگونه که از شواهد امر پیداست این مبالغ حتی برای برخی افراد با درآمدهای متوسط هم واریز نشده است!
وحید شقاقی‌شهری ادامه داد: پس از آن عنوان شد افرادی که دارای مسکن، خودرو و شغل هستند این یارانه به آنها تعلق نخواهد گرفت اما در این فیلترها به مواردی مانند زمین، مستغلات و کارخانه و دیگر دارایی‌ها اصلاً اشاره‌ای نشده است که این تعداد محدود از متغیرها با خطای فاحشی همراه خواهد شد.
وی افزود: در حال حاضر افرادی در جامعه هستند که گردش مالی بالایی دارند یا در بازار، کار می‌کنند و هر چند ممکن است پراید هم سوار شده و حتی گردش مالی‌شان شاید زیر ۱۰ میلیون تومان باشد اما دارای زمین هستند یا دارایی‌های دیگری دارند که اصلاً در بخش معیارهایی که برای این موضوع مطرح شده دیده نشده‌اند.
این استاد دانشگاه اقتصاد اضافه کرد: موضوع بعدی اینکه اصلاً بحث هزینه‌ها هم در این بخش دیده نشده و صرفاً طرف درآمد و ثروت در این حوزه دیده شده که آن هم به صورت ناقص بوده و تنها دو تا سه متغیر در آن مطرح شده ضمن آنکه اصلاً رویکرد مصرف محور نیز در آن دیده نشده است.
شقاقی‌شهری تاکید کرد: در حقیقت، انحراف و خطا در این بخش بسیار زیاد است و اصلاً متغیرها در آن دیده نشده در حالی که برای این اقدام اول باید تعریف درستی از ثروت عنوان می‌شد که بخشی از ثروت از پس‌انداز درآمد است، ضمن آنکه ثروت در ایران شامل خودرو، مسکن و بازار سرمایه و زمین و کسب و کار هم می‌شود!
وی یادآور شد: در سال ۱۳۸۷ هم رئیس جمهور وقت نتوانست طرح خوشه‌بندی‌ها را به درستی انجام دهد و در آخر به کل مردم کشور یارانه ۴۵۵۰۰ تومانی را پرداخت کردند، لذا مخالف حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیستیم و این سیاست کاملاً درست است اما زمان اجرای این طرح در این شرایط تورمی بسیار بالا اشتباه بود و در شیوه اجرای این پروژه هم نقد زیادی مطرح است!
▪️مرحله آخر
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی هم گفت: با اجرای طرح بازتوزیع هوشمند و عادلانه یارانه ها، نان و دارو گران نمی شود بلکه عرضه آنها هوشمندانه می گردد.
محمد فرشکاران در خصوص افزایش قیمت برخی کالاها به دنبال اصلاح یارانه ها و عدم تاثیر آن بر قیمت اقلام دیگر افزود: اصلاح یارانه ممکن است روی قیمت برخی کالاهای دیگر اثر روانی بگذارد اما قیمت کالا زمانی دچار تنش می شود که عرضه کمتر از تقاضا باشد اما با توجه به اینکه ذخایر اقلام اساسی به حد کافی وجود دارد نباید تغییر قیمت صورت گیرد!
وی ادامه داد: در راستای کاهش فشارهای مربوط به افزایش قیمت کالاها، تقویت نظارت و کنترل قیمت ضروری بوده و برای به حداقل رساندن بار مالی این موضوع در سبد هزینه خانوارها در سه دهک پایین جامعه نیاز به بازسازی و بازتوزیع عادلانه یارانه های نقدی است که دولت سیزدهم در این خصوص نسبت به افزایش مبلغ یارانه ها و توزیع آن اقدام کرده است.
فرشکاران اضافه کرد: اصلاح نحوه توزیع یارانه و حذف ارز ترجیحی تنها عامل موثر در افزایش قیمت ها نبوده و عوامل دیگری همچون افزایش نرخ تعرفه و عوارض بُعد روانی، اقتصاد بین الملل شامل متغیرهای برونزا و درونزا تاثیرگذار خواهد بود و تعدیل مذکور ناگزیر باعث افزیش قیمت برخی از کالاها و نهاده های تولیدی خواهد شد!
رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی، کاهش قاچاق و توزیع عادلانه یارانه بین دهک های مختلف را از مزایای مهم این طرح برشمرد و اضافه کرد: با اصلاح هدفمندی یارانه ها سه دهک پایین، بیشتر از دهک های دیگر از سهمیه یارانه ای برخوردار می شوند.
فرشکاران بیان داشت: با پرداخت یارانه مستقیم به دهک های پایین، کالاهای اساسی این قشر تامین می شود و جای نگرانی نیست و التهاب موجود در بازار کالاهای اساسی، به دلیل بار روانی افکار عمومی است!
رئیس سازمان مدیرت و برنامه ریزی آذربایجان شرقی تاکید کرد: کمبود کالا نداریم و پیش بینی های لازم برای اجرای موفق طرح اصلاح یارانه ها صورت گرفته است.
