“عصرآزادی” از مغفول ماندن پتانسیل گردشگری موزه های خصوصی آذربایجان شرقی گزارش می دهد؛ میدان داری دولتی ها تنهایی خصوصی ها

موزه داران خصوصی می گویند وعده های کمیسیون فرهنگی ادوار شورای شهر تبریز تاکنون بی ثمر بوده و اقدام نتیجه بخشی صورت نگرفته است!

? عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

موزه‌ها آینه‌ تمام نمای فرهنگ، تاریخ و سرگذشت یک تمدن هستند و به دلیل اهمیت آنها در نمایش میراث فرهنگی و طبیعی یک منطقه یا ملت، کمیته بین‌المللی موزه‌ها موسوم به ایکوم ICOM، روز ۱۸ ماه مه را روز جهانی موزه ها نام‌گذاری کرده و شعار امسال را “ارتباط خلاق و نوین موزه‌ها، رویکردهای جدید، مخاطبان جدی” قرار داده است.
میراث فرهنگی مردم آذربایجان شرقی همانند سایر نقاط کشور به قدری ارزشمند است که باید بودجه و وقت بسیاری برای حفظ آنها در نظر داشت و به مردم اجازه داد تا با بازدید از آنها با تاریخ خود آشنا شوند کمااینکه مشکلات مالی این امر را تحت الشعاع خود قرار داده است!
کهن شهر تبریز با تمام قدمت و جایگاه فرهنگی و اقتصادی‌ خود، ظرفیت‌ بالایی برای جذب گردشگر و استفاده‌ مناسب برای بهر‌ه‌گیری از خانه – موزه‌های تاریخی دارد اما هر از گاه خبری از نگرانی برچیده شدن موزه های خصوصی – همچون موزه مشاغل، عکاسی، کاریکاتور و غیره به گوش می رسد که بسیار رنج آور بوده و دل دلسوزان آذربایجان را مکدر می سازد!
وجود این اماکن تاریخی فرصت مغتنمی برای عرض اندام تاریخی بود که طی سالیان گذشته سوخته و به دلیل بی کفایتی متولیان وقت، بسیاری از سرمایه‌های شهر و مجموعه‌دارانی که گاه از بابت دلسوزی در کل کشور و حتی دنیا نظیر ندارند را فراری داده‌ و هدر کرده‌ایم و باز هم درس نگرفته ایم!

▪️موزه های خصوصی در تحقق رشد اقتصادی و ایجاد شغل بسیار موثر هستند

روز جهانی موزه فرصت مناسبی است تا به اصلی‌ترین چالش‌های آن به شکل جدی‌تری پرداخته شود؛ چالش‌هایی که مهم‌ترین آن مربوط به بخش اعتبارات و بودجه است که در این میان اکثراً به موزه‌های خصوصی و کوچک جفا می‌ شود!
علاوه‌ بر این چالش، مشکلات دیگری نیز وجود دارد که موزه‌ داران و کلکسیونرهای بخش خصوصی با آن دست و پنجه نرم می‌کنند؛ از عدم تجهیز موزه‌ها به سیستم تجهیزات الکترونیکی، کمبود نیروی حفاظتی و کمبود خلاقیت گرفته تا نبود راهنما، نحوه چیدمان و ضعف نمایشی، فضا و معماری نامناسب داخلی موزه‌های خصوصی آذربایجان شرقی که صاحبان آنها را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده که همچنان با وجود رشد کمی روز افزون آنها، راهکاری برای حل معضلات جاری در نظر گرفته نشده‌ است!
مجموعه دار تبریزی دوربین های عكاسی در خصوص ضرورت ایجاد و توسعه موزه های خصوصی گفت: با گشایش این نوع موزه ها، داشته های حال و گذشته تاریخی و فرهنگی شهرها ارائه و ظرفیت های بی نظیر گردشگری آنها به مسافران معرفی می شود.
محمدعلی جدیدالاسلام افزود: گردشگران خارجی و داخلی به دنبال جذابیت های گردشگری هستند و سفر آنها به شهر تبریز رشد اقتصادی و ایجاد شغل را سبب می شود و اعتقاد دارم موزه های خصوصی این موضوع را محقق می كنند.
وی ادامه داد: موزه های دولتی گرچه حافظ آثار تاریخی هستند ولی معمولاً توسعه نیافته اند و به داشته های فرهنگی شهر كمتر می پردازند در حالی که توسعه فرهنگی از توسعه اقتصادی جدا نیست!
پیشكسوت نامی عكاسی كشور بیان كرد: موزه های خصوصی مكمل موزه های دولتی هستند زیرا توسعه موزه های دولتی به علت شرایط خاص آن سخت است لذا می توان موزه های خصوصی را با شرایط و هزینه كمتر تاسیس یا توسعه داد.

▪️کلکسیونرهای تبریزی در تشکیل موزه های خصوصی تنها در میدان مانده اند!

کسی نگفت حالا که این موزه را تاسیس کرده‌ای ۵۰ تومان هم من کمک می‌کنم، چه از نظر مالی و چه از نظر فکری! هیچ کمکی نشد، من هم بعد از تحمل مشکلات متعدد و از دست دادن خانه و دارایی‌ام و حتی رفتن به زندان، تصمیم به برچیدن آثارم از موزه گرفتم!
شهرداری جایی را برای تاسیس این موزه درست کرد و دنباله کار را نگرفت و من به محض برپا شدن موزه با مشکلات مالی مواجه شدم که اگر همان موقع به من کمک می‌کردند، من خانه‌ام را از دست نمی‌دادم…
اینها بخشی از اظهارات موسس موزه مشاغل تبریز است که از عدم رسیدگی متولیان فرهنگی به این موزه انتقاد داشت و گفت: این موزه با حضور معاون وقت رئیس جمهوری و آقای نجفی، شهردار وقت تبریز افتتاح شد و متاسفانه ما عادت بدی داریم و هر جایی را که افتتاح شد، به حال خودش رها می‌کنیم!
رضا سرابی اقدم افزود: من بدهکار بودم و هر لحظه امکان از دست دادن آثارم را داشتم و ضمن اینکه کلکسیونم هم در حال خراب شدن و راکد ماندن بود، از این رو مجبور شدم تا آثار را از موزه بیرون ببرم و نگه دارم تا ببینم در آینده چه می‌شود و خدا چه می‌خواهد.
او با اشاره به اینکه برای گردآوری آثار خود بیش از ۴۰ سال زمان صرف کرده است اضافه کرد: به طوری تعداد آثار را به دلیل تعدد و فراوانی زیاد به خاطر ندارم اما اکثر آثارم مانند دستگاه تلگراف و شیشه‌های داروخانه، ناب و تکرار نشدنی هستند و آثار به قدری زیاد هستند که آن‌ها را کیپ هم و بی هیچ فاصله‌ای چیده‌ام که بسیار آسیب زا هستند!
سرابی اقدم تاکید کرد: تلاش زیادی کردم تا می‌توانستم مقاومت و تعامل کرده و حتی به دلیل بدهی زندان هم رفتم زیرا می خواستم بعد از ۶۵ سال پا جای پای برادران نخجوانی بگذارم و موزه‌ای را ایجاد کنم که مانند کتابخانه ملی، آبروی تبریز و در کل ایران مثال زدنی باشد اما متاسفانه فرق من و آنها در این است که آنها دسته جمعی اقدام به این کار کردند و من دست تنها در میدان ماندم!

▪️در آذربایجان شرقی در تبدیل خانه‌های تاریخی به موزه توجه زیادی شده است

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی آذربایجان شرقی گفت: بعد از استان تهران بیشترین موزه‌های کشور در آذربایجان شرقی قرار دارد و در واقع دومین استان از لحاظ تعداد و تنوع موزه‌های خصوصی نیز هستیم.
احمد حمزه زاده ادامه داد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان به منظور حمایت از موزه‌ها و مجموعه داران در اموری همچون صدور مجوز‌های مربوط به حمایت از مجموعه داران اقدام می‌کند.
وی افزود: در این استان، به تبدیل خانه‌های تاریخی به موزه توجه زیادی شده است که از آن جمله می توان به موزه صدا، موزه سفال و موزه آثار استاد حسینی که با همکاری شهرداری تبریز ایجاد شده و مورد استقبال گردشگران قرار گرفته است اشاره کرد.
حمزه زاده خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین مزیت‌های موزه‌های خصوصی، درگیر کردن همه گروه‌های جامعه با مسائل فرهنگی و تاریخی است و این مهم محقق نمی‌شود مگر آنکه گنجینه داری از میان خود مردم به حفظ آثار کوشش کند.
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اضافه کرد: با توجه به غنای فرهنگی و تاریخی همه استانها، وزارت میراث فرهنگی توانایی تبدیل کردن همه اماکان تاریخی به موزه را ندارد به همین دلیل حضور موزه داران بخش خصوصی می‌تواند کمک شایانی به حفظ آثار نیاکان و توسعه گردشگری نماید که البته باید با حمایت همگانی همراه باشد.
حمزه زاده یکی از مهمترین اهداف و اقدامات میراث فرهنگی آذربایجان شرقی را همکاری با فعالان بخش موزه‌داری بیان کرد و گفت: بر همین مبنا پویا سازی و ارتقای کیفی محتوای موزه‌ها در دستور کار قرار گرفته تا به واسطه آن بتوان موزه‌ها را طبق سلیقه مخاطبان آماده کرد.
حمزه زاده ایجاد موزه در هر شهر را یکی از برنامه های اولویت دار میراث فرهنگی آذربایجان شرقی عنوان کرد و اظهار داشت: بر همین اساس برای تحقق ۶۳ موزه در ۶۳ شهر تلاش می کنیم.

▪️جلسات کمیسیون فرهنگی ادوار شورای شهر تبریز تاکنون بی ثمر بوده است!

موزه دار خصوصی خودروهای كلاسیک تبریز هم گفت: مسئولان به اندازه كافی حامی موزه های خصوصی نیستند در حالی كه ما میراث دار فرهنگ شهرمان هستیم و می توان با ایجاد شهرک موزه، مجموعه موزه های خصوصی تبریز را گرد هم آورد.
خلیل غفاری ادامه داد: هزینه های گزافی برای ایجاد موزه خودروهای كلاسیک و دیگر همكاران و مجموعه داران برای تشكیل مجموعه های خودرو، رادیو، تمبر، آپارات، دوربین و غیره صرف می شود كه حمایت معنوی و اختصاص مكانی برای شهرک موزه از طرف دستگاه های متولی مورد انتظار است!
وی اضافه کرد: از مسئولان انتظار حمایت داریم، زیرا مجموعه های نفیسی را فراهم كرده ایم كه در نوع خود بی نظیر است لذا ما مجموعه داران با فعالیت های خود كه دشواری های مادی و معنوی بی شماری دارد به نوعی میراث داری گذشته تبریز را انجام می دهیم اما باید حمایت شویم تا بتوانیم به موزه داری ادامه دهیم در غیر این صورت این فعالیت فرهنگی صرف نمی كند!
واقعیت این است که فعالیت موزه داری بخش خصوصی بسبار مشکل شده است برخی موزه داران خصوصی تبریز می‌گویند مکان‌یابی موزه هایشان مناسب نیست زیرا تمام ابنیه تاریخی تحت تملک اداره کل در بافت تاریخی قرار گرفته و عموماً در کوچه پس کوچه‌ها قرار دارند!
جلسات کمیسیون های فرهنگی ادوار شورای شهر تبریز تاکنون بی ثمر بوده است به طوری که از یک دهه پیش قرار شده که شهرداری تبریز محلی مناسب را برای موزه‌داران بخش خصوصی اختصاص دهد اما فعلاً اقدام نتیجه بخشی صورت نگرفته است!
تخصیص اعتبار از وزارت میراث فرهنگی برای موزه‌های خصوصی هم مشکل دیگری است که جای بحث دارد زیرا از قرار معلوم، نحوه تخصیص اعتبار از طرف اداره کل امور موزه‌های کشور برای موزه‌های بخش خصوصی انجام می‌شود و اینکه چه مبلغی برای کدام موزه در نظر گرفته شود از طرف وزارتخانه تصمیم گرفته می‌شود و ادارات کل میراث فرهنگی استانها در این خصوص اختیاری ندارند!