اتحاد، اعتماد، اعتقاد
عصرآزادی” از گام بلند ایران و آذربایجان برای ایجاد جهش در روابط دو جانبه گزارش می دهد؛
? عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
دبیر شورای عالی امنیت ملی می گوید نکته مهم در مناسبات ایران و آذربایجان رویکرد گفتگو محوری برای رفع سوء تفاهم‌هاست که می‌تواند الگوی مناسبی برای کشورهای منطقه باشد!
از زمان فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی چندین سال است که روابط خوب و رو به توسعه ایران و آذربایجان موجب ناراحتی بدخواهان و تنگ نظران داخلی و خارجی شده است که همواره در قالب برچسب های مختلف، سعی در گِل آلود نمودن فضای دوستی و اتحاد دو طرف ارس دارند!
ایران و آذربایجان به عنوان دو کشور همسایه و با برخورداری از مشترکات زیاد فرهنگی و اجتماعی، قابلیت های بالایی برای همکاری های دوجانبه اقتصادی و فرهنگی دارند اما مُغرضان گوشه نشین و تئوریسین های یکجانبه گرا تلاش دارند تا مانع این همکاری ها شوند که باید از سوی هر دو طرف طرد گردند!
در حقیقت، فعالان فرهنگی و رسانه ای آذربایجان باید همگام با همتایان خود در ایران در راستای شفاف سازی فرهنگی حرکت کرده و حقایق را آشکار و موانع احتمالی پیش رو در توسعه مناسبات این کشور با ایران را شناسایی و منعکس نمایند تا تصمیم گیران عالیرتبه، ارتقای روابط هر چه بیشتر دوجانبه را بررسی نموده و به اتحاد مستحکم تر از گذشته دست یابند زیرا ایران و آذربایجان، یک تاریخ واحد دارند!
▪️ارتقای روابط ایران با آذربایجان با اولویت همکاری‌های اقتصادی مدنظر است
سطح روابط همه جانبه ایران و آذربایجان آن گونه که سابقه تاریخی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی مشترک دو طرف ایجاب می‌کرد گسترش چشمگیری نداشته و پس از استقلال این کشور، به جز یک دوره کوتاه شاهد افزایش همکاری های متقابل نبوده است!
گرچه فرصت‌های از دست رفته‌ای همچون انتقال خطوط انرژی از مسیر ایران، مشارکت ایران در کنسرسیومهای نفتی و گازی آذربایجان – به جز پروژه گازی شاه دنیز که شرکت اویک در آن شرکت، اما بعداً سهم ۱۰ درصدی خود را به شرکت ایرانی نیکو واگذار کرد – و حضور اقتصادی و تجاری ایران در قفقاز جنوبی به ویژه در کشور آذربایجان کمرنگ شد اما در صورت انتخاب راهبرد تنش‌زدایی، هم‌زیستی مسالمت‌آمیز، اعتماد سازی متقابل، اولویت منافع ملی، شناخت واقع‌بینانه نظام بین‌الملل، تطبیق آرمان‌گرایی با واقع‌گرایی در عرصه داخلی، منطقه و جهان و شناخت دقیق از مؤلفه‌های قدرت و هرم نظام بین‌المللی و تقویت فضای باز و امن سیاسی برای تضارب آرا و استقرار شایسته سالاری در سطوح و ابعاد مختلف می‌توان مانع از تکرار فرصت‌سوزی گردید و این روزها تحول جدیدی در تعمیق مناسبات دوجانبه پدید آمده است.
یکی از اصلی‌ترین رویکردهای اعلام شده از سوی دولت سیزدهم در حوزه سیاست خارجی، گسترش و ارتقای همه جانبه روابط با کشورهای همسایه با اولویت همکاری‌های اقتصادی است که در این چارچوب و در کمتر از یک سال گذشته، گام‌های موثری در سطوح عالی کشور برای تحقق این راهبرد برداشته شده و دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای نیز به دنبال داشته است.
سفر دریابان علی شمعخانی به عنوان عالی‌ترین مقام امنیتی ایران به کشور آذربایجان که با استقبال گرم میزبان دستاوردهای قابل توجهی به همراه داشت به طور قطع پیام های قابل توجهی برای ناظران منطقه‌ای و بین‌المللی در خصوص خلل ناپذیر بودن روابط گرم میان دو کشور خواهد داشت که چندی پیش صورت گرفت و آینده درخشانی را در مناسبات همه جانبه دو کشور رقم خواهد زد.
▪️ایران هیچ محدودیتی برای ارتقای روابط همه جانبه با کشور آذربایجان ندارد!
دبیر شورای عالی امنیت ملی کشورمان در دیدارهای خود با الهام علی اف – پرزیدنت آذربایجان – در باکو با تاکید بر اهمیت روابط دو کشور دوست و برادر ایران و آذربایجان گفت: ایران هیچ محدودیتی برای ارتقای روابط و همکاری‌های همه جانبه با کشور آذربایجان ندارد!
دریابان علی شمخانی ادامه داد: اولویت ما به ویژه در دولت سیزدهم تعمیق و گسترش روابط با همسایگان است و در این چارچوب اراده قاطع کشورمان افزایش هرچه بیشتر مناسبات صمیمانه با آذربایجان به عنوان کشور همسایه مسلمان و شیعه مذهب در همه زمینه‌هاست.
دبیر شورای عالی امنیت کشورمان ملی خطاب به پرزیدنت آذربایجان افزود: ما در ۳۰ سال گذشته همکاری بسیار خوبی با آذربایجان داشته ایم به طوری که مرحوم پدرتان – جناب حیدر علی اف – همواره از این روابط و همکاری‌ها به نیکی یاد می‌کرد و بر توسعه آن تاکید داشت!
وی پیوندهای تاریخی، فرهنگی و مذهبی دو ملت را انکار ناپذیر دانست و اضافه کرد: باید دو کشور در فضای اعتماد متقابل برای شناساندن این میراث مشترک به جهانیان تلاش کرده و با کمک یکدیگر نباید اجازه دهند هیچ عاملی میان رفاقت ایران و آذربایجان فاصله بیاندازد!
در این دیدار رئیس جمهور آذربایجان نیز در سخنانی اظهار داشت: روابط تهران و باکو بر اساس اراده قاطع رهبران دو کشور بدون تأثیر پذیری از فشار کشورهایی که مایل به مناسبات دوستانه و گرم ما نیستند با جدیت در حال پیشرفت است.
الهام علی اف ریشه‌های تمدنی، فرهنگی و دینی منحصر بفرد میان دو ملت را بستر بسیار مهمی برای غلبه بر موانعی که می‌تواند از شتاب روابط میان ایران و آذربایجان بکاهد عنوان کرد و افزود: بعد از جنگ دوم قره باغ و بازگشت سرزمین‌های اشغال شده آذربایجان به وطن، شرایط بسیار مناسبی برای بهره برداری از ظرفیت‌های بالقوه مشترک در حوزه‌های ترانزیتی، نفتی، تجاری و انرژی فراهم شده که باید با مساعی مشترک فعال شوند!
▪️دو طرف دریافته اند که می‌توانند از طرق بسیار مناسبات خوبی را رقم بزنند
یک کارشناس مسائل اوراسیا با اشاره به اختلافات چند ماه گذشته ایران – آذربایجان و با تأکید بر اینکه دو کشور همسایه در هر شرایطی مجبور به تعامل و ارتباط نزدیک با یکدیگر هستند گفت: این امر مهم است که ایران و آذربایجان بر اساس ملاحظات همسایگی با یکدیگر در ارتباط باشند، پس از پیروزی آذربایجان در جنگ دوم قره‌باغ، دولت این کشور به اظهاراتی در خصوص پرداخت هزینه برای رفت و آمد کامیون های ایرانی در منطقه قفقاز پرداخت که این موضوع موجب واکنش ایران به دولت این کشور شد.
حسن بهشتی‌پور ادامه داد: پس از نشست رؤسای جمهور ایران و آذربایجان در حاشیه اجلاس اکو در عشق‌آباد ترکمنستان، این تنش‌ها و اختلافات میان دو کشور تا اندازه‌ای کاهش پیدا کرد و گفتگوی‌های صورت گرفته میان این دو مقام باعث شد آذربایجان تا اندازه‌ای از مواضع خود پایین بیاید؛ چرا که از یک طرف ایران به عنوان یک همسایه قدرتمند برای آذربایجان در منطقه به حساب می‌آید و از سوی دیگر بیش از چهار دهه است که جمهوری خودمختار نخجوان از خطوط ارتباطی ایران در اتصال به خاک اصلی کشور آذربایجان استفاده می‌کند.
وی با ذکر این نکته که آذربایجان هم اکنون دریافته است که روابط خود با ایران را بهبود ببخشد افزود: دولت آذربایجان به دنبال حل اختلاف با ایران است چرا که منافعش ایجاب می‌کند تا با همسایگان روابطی متعادل و معقولی داشته و از سوی دیگر نیز متوجه این موضوع شده است که دو موضع بسیار مهم مدنظر سیاست خارجی دولت جدید ایران شامل بهبود مناسبات با کشورهای همسایه و محوریت اقتصاد در روابط خارجی ایران است.
بهشتی‌پور با اشاره به اینکه هر دو طرف به این نتیجه رسیده اند که می‌توانند از طرق بسیار مناسبات اقتصادی خوبی را رقم بزنند اضافه کرد: آذربایجان با بسط روابط اقتصادی با ایران می‌تواند مناسباتش را با ترکمنستان نیز گسترش دهد و از سوی دیگر دسترسی خوبی به خلیج‌فارس و دریای عمان پیدا کند به عبارتی دیگر، ایران و آذربایجان می‌توانند راههای ارتباطی مناسبی را برای یکدیگر باز کنند تا از این طریق دسترسی ایران به شرق اروپا و دسترسی آذربایجان به خلیج‌فارس و دریای عمان را آسان‌تر کنند!
▪️دو کشور به صورت جدی از موانع ساختگی بر سر راه توسعه روابط عبور کرده‌اند!
نگاهی به روابط دو کشور ایران و آذربایجان بیانگر اشتراکات فراوان تاریخی، فرهنگی و تمدنی است که در کنار ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و امنیتی می‌تواند روابط دو کشور را در شرایطی استثنائی قرار دهد.
هرچند روابط ایران و آذربایجان در جریان جنگ دوم قره‌باغ به دلیل برخی سوءتفاهم‌هایی که عمدتاً ناشی از شیطنت بدخواهان دو کشور و رسانه‌های وابسته به آنها بود با حاشیه‌هایی مواجه شد اما تلاش موثر رهبران دو کشور برای بازسازی مناسبات و رفع موانع توسعه همکاری‌های مشترک شرایط را تغییر داد.
سفر عالی‌ترین مقام امنیتی ایران به آذربایجان و استقبال گرم میزبان از او به طور قطع پیام‌های قابل توجهی برای ناظران منطقه‌ای و بین‌المللی در خصوص خلل ناپذیر بودن روابط گرم میان تهران و باکو خواهد داشت.
پرزیدنت آذربایجان در جریان ملاقات دریابان شمخانی با او بر این واقعیت صحه گذارد و طی سخنان صریحی تاکید کرد: روابط تهران و باکو بر اساس اراده قاطع رهبران دو کشور بدون تاثیرپذیری از فشار کشورهایی که مایل به مناسبات دوستانه و گرم ما نیستند با جدیت در حال پیشرفت است!
اظهارات شمخانی در مورد محورهای گفتگو و توافقات خود با مقامات آذربایجانی نیز که طیف وسیعی از موضوعات مشترک میان دو کشور در ابعاد تجاری، نفتی، ترانزیتی، انرژی، امنیتی و فرهنگی را شامل می‌شود نشان می‌دهد که ایران و آذربایجان به صورت جدی از موانع ساختگی بر سر راه توسعه روابط دو کشور عبور کرده‌اند و به گفته کارشناسان، باید به زودی شاهد بروز و ظهور توافقات در مناسبات میان دو طرف بود.
نکته مهم در مناسبات میان دو کشور که می‌تواند الگوی مناسبی برای کشورهای منطقه باشد رویکرد گفتگو محور برای رفع سوء تفاهم‌هاست که به کرّات از سوی شمخانی مورد تاکید قرار گرفت!
دیپلماسی فعال و عمل‌گرایانه منطقه‌ای ایران در دولت سیزدهم علاوه بر اینکه بر مخالفت با هرگونه عنصر ناامنی و تغییر در ژئوپولیتیک منطقه استوار است، همگرایی میان همسایگان را اصلی مهم و اساسی برای توسعه پایدار و برقراری امنیت فراگیر در منطقه می‌داند تا شاهد شکوفایی همه جانبه با آذربایجان و دیگر همسایگان خوبمان باشیم!
