ارشاد بدون افراط
«عصرآزادی» از ضرورت بازنگری برخوردهای ارشادی به بهانه پرونده مهسا امینی گزارش می دهد؛
عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
جان باختن “مهسا امینی” دختر اهل شهر سقز در پی به کما رفتن او در زمان بازداشت از سوی گشت ارشاد، یکی از بزرگترین موج‌های واکنشی را در شبکه های اجتماعی و تمام محافل جامعه برانگیخته است که از نگرانی خانواده ها حکایت دارد.
بسیاری از چهره‌های هنری، ورزشی و سیاسی شامل برخی از مقامات کشوری هم به روند بازداشت، نگهداری، اعزام او به بیمارستان واکنش نشان داده اند اما پلیس تاکید کرده که هیچگونه برخوردی با او نشده است.
به گفته جامعه شناسان یکی از مسائل اولویت‌دار، متوقف کردن فرآیند قهرآمیز گشت ارشاد و اجرایی کردن آن توسط نهادهای مردمی و فرهنگی است که این اقدام هم باعث کاهش حواشی و هم باعث رسیدن نیروی انتظامی به وظایف خود در این حوزه می شود.
با نگاهی بر وضعیت چند روز اخیر به نظر می‌رسد نتیجه قطعی غلبه رویه انتظامی، کورتر شدن گِرِه مسئله حجاب در کشورمان است که این روزها با وقوع قضیه جان باختن دختر جوان کُرد حساسیت های فراوان اجتماعی را پدید آورده است.
مهم‌ترین پرونده‌ای که تمام نهادهای مربوطه پیگیر آن هستند
پرونده مرگ مهسا امینی دختر ۲۲ ساله اهل سقز که در سالن ارشاد ساختمان پلیس امنیت اخلاقی در خیابان وزرا به ناگاه نقش بر زمین شد و به کما رفت و دو روز بعد نیز در بیمارستان جان باخت مهم‌ترین پرونده‌ای است که تمامی نهادهای مربوطه از جمله قوه قضائیه، دادگستری، پلیس، مجلس، وزارت کشور، ستاد حقوق بشر و غیره خود را مسئول پیگیری سریع آن می‌دانند تا هر چه سریعتر علت فوت این دختر جوان مشخص و اذهان عمومی روشن گردد. این دختر جوان چند روز قبل از حادثه به همراه پدر، مادر و برادرش برای سفری تفریحی به تهران و خانه اقوامشان آمده بود اما عصر سه شنبه هنگامی که همراه برادر و دختر خاله‌اش از متروی حقانی خارج شد مأموران گشت پلیس امنیت اخلاقی به خاطر نوع پوشش، از وی می‌خواهند با آنها به مرکز پلیس در خیابان وزرا برود تا در کلاسی که به عنوان ارشاد و حجاب برگزار می‌شود شرکت کند.
این امر بدون مشکل خاص انجام می شود اما حدود دو ساعت پس از انتقال وی به مقر پلیس این دختر جوان پس از مکالمه‌ای کوتاه با یکی از کارمندان زن پلیس در سالن ارشاد بی‌هوش شده و حواشی مربوط به این موضوع آغاز می شود.
دقایقی بعد با حضور امدادگران، اورژانس مهسا را به بیمارستان کسری منتقل و پزشکان سطح هوشیاری وی را بسیار پایین اعلام می کنند و آنچه در نخستین اظهار نظر پزشکان اعلام شده سکته قلبی و مغزی علت به کما رفتن مهسا بود اما با این حال بررسی‌های تخصصی برای علت این حادثه آغاز شد ولی دو روز بعد یعنی عصر پنجشنبه ۲۳ شهریور خبر فوت مهسا اعلام شده و واکنش ها شروع می شود.
بدین ترتیب پس از تحویل جسد وی به پزشکی قانونی برای بررسی و تعیین علت اصلی مرگ، شامگاه جمعه پیکر مهسا به خانواده‌اش تحویل شد تا برای دفن به زادگاهش سقز منتقل شود و متاسفانه صبح شنبه ۲۶ شهریور، پیکر این دختر جوان در آرامستان آیچی شهر سقز به خاک سپرده شد.
مجلس باید به موضوع اصلاح قوانین و حجاب ورود کند
عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان اینکه هر قانونی که نتوان آن را اجرا کرد نیاز به اصلاح دارد گفت: در خصوص قوانین مربوط به گشت ارشاد قانون شفاف و مشخصی نداریم که هم تکلیف مردم و هم تکلیف نیروی انتظامی مشخص شود!
جلیل رحیمی جهان‌آبادی افزود: عدم وجود قانون مشخص در مورد مسئله حجاب سبب شده تا در قالب قوانین تعزیری، دست نیروی انتظامی باز باشد تا رفتارهایی که در شان مردم نیست با آنها انجام دهد که این رفتارها، تنش اجتماعی، بی اعتمادی به نظام و ناامنی اجتماعی را ایجاد کرده است. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به حوادث تلخ اخیر اضافه کرد: مجلس باید به موضوع اصلاح قوانین و حجاب ورود کند و نحوه برخورد نیروی انتظامی با مردم و حد و حدود اختیارات آن را معین کند، از طرفی نحوه بازداشت افراد و ارجاع آنها به مراکز خاص را مشخص کند تا بتوان با قانونگذاری، این چالش‌های اجتماعی را مدیریت کرد.
جهان آبادی عنوان کرد: چنانچه مجلس به موضوع گشت ارشاد ورود نکرده و دست نیروی انتظامی را محدود نکند و نیز بازداشت افراد را منوط به مجوز قضایی نکند همین داستان‌ها تکرار خواهند شد لذا رفتاری که نیروی انتظامی تحت عنوان گشت ارشاد با مردم دارد تبعات امنیتی بالایی دارد. وی با تاکید بر اینکه گشت ارشاد حق چنین برخوردی را با زنان کشورمان ندارد افزود: مسائل دینی و فرهنگی با اجبار، بازداشت و برخوردهای خشن قابل حل نیست و نتیجه عکس خواهد داشت زیرا ۴۳ سال است که مردم همراه ما هستند و چنانچه افراد در طول این ۴ دهه توجیه نشده‌اند که در مسائل دینی و شرعی و حجاب، جامعه را همراهی کند قطعاً در ۲۰ دقیقه‌ای که نیروی انتظامی با زور و بدرفتاری بازداشت کرده و به مراکز آموزشی منتقل می نماید به هیچ عنوان اثر‌گذار نیست و چنین رفتار نیروی انتظامی و گشت ارشاد کاملاً اشتباه است!
باید نوع برخوردی که با مسئله بدحجابی صورت گرفته روشن شود
بر اساس گزارشات رسیده در یکسال اخیر، هیچ موضوعی به اندازه مرگ مهسا امینی واکنش‌های مجازی را به‌دنبال نداشت که البته از حیث گستردگی واکنش‌ها می‌توان این واقعه را با فجایعی که در سال ۹۸ و در پی گرانی بنزین به وقوع پیوست قیاس کرد!
در حالی که نخستین گمانه زنی‌ها در مورد علت این حادثه، برخورد فیزیکی پلیس با این دختر جوان بود اما جالب اینکه پلیس به محض جان باختن او در اطلاعیه‌ای این موضوع را تکذیب نموده و در اطلاعیه خود اعلام کرده که تصاویر ضبط شده دوربین‌های مدار بسته از لحظه ورود وی به مقر انتظامی تا انتقال توسط اورژانس به رؤیت خانواده وی رسیده است.
نماینده مردم سقز و بانه در مجلس در این خصوص گفت: قطعاً با این نوع حرکت ها و شیوه برخورد با مسئله حجاب نه تنها به هدف خود نمی رسیم بلکه از مسیر اصلی اصلاح جامعه نیز دور می شویم. بهزاد رحیمی با تاکید بر ضرورت پیگیری ابعاد فوت مهسا امینی افزود: همه ما از فوت مهسا امینی ناراحت هستیم لذا از طریق ظرفیت های قانونی خواستار روشن شدن ابعاد این موضوع هستیم زیرا باید نوع برخوردی که با مسئله بدحجابی شده و ارشادی که صورت گرفته روشن شود.
وی اظهار کرد: ما خواستار پیگیری جدی این موضوع هستیم و ابعاد آن باید روشن شود لذا اگر در این موضوع تخلفی هم صورت گرفته است حتماً باید افراد خاطی شناسایی و برخورد لازم نیز صورت گیرد.
نماینده مردم سقز و بانه در مجلس خاطرنشان کرد: اگر در همان ساعات اولیه اطلاعات دقیقی در اختیار جامعه قرار می‌گرفت این موضوع مورد سوءاستفاده رسانه های خارجی قرار نمی‌گرفت و حق طلبی و مطالبه ای که برای روشن شدن ابعاد این حادثه داریم به حاشیه کشیده نمی شد لذا مطالبه ما حق خواهی و روشن شدن ابعاد موضوع است تا جلوی تکرار چنین اتفاق هایی گرفته شود!
هرگاه بین گفتار و رفتار تعارض باشد اعتماد از دست می رود
یک وکیل دادگستری گفت: تا مادامی که فرهنگ جامعه اصلاح و درمان نشده و بر اساس یک برنامه‌ریزی دقیق و کارآمد ارتقا پیدا نکند تمرکز بر یک بخش از جامعه و ایجاد یکسری گشت‌های امنیت اخلاقی نه تنها راه حل نیست بلکه بالعکس، یک پاسخ معکوس به دنبال دارد.
عباس تدیّن درباره گزارش نیروی انتظامی در خصوص مهسا امینی و شیوه بازنگری در عملکرد گشت ارشاد افزود: در خصوص این موضوع نکته حائز اهمیت این است که بر اساس اصول ۲۰، ۲۱ و ۲۲ قانون اساسی، همه افراد ملّت اعم از زن و مرد در حمایت قانون قرار دارند و دولت موظف است که حقوق زنان را در تمام جهات با رعایت موازین اسلامی تامین و تضمین کند و حیثیت و جان اشخاص را از تعرض مصون بدارد، این اصول، بخشی از اصول ۱۷۷ گانه‌ای است که مردم ایران برای استقرار و تحقق آن انقلاب کردند و هیچکس نمی‌تواند با اقدام و رفتار خود به این اصول قانون اساسی و باورها و اعتقادات مردم خدشه وارد کند.
وی اضافه کرد: جلب اعتماد عمومی و احترام به شهروندان در هر جامعه، رمز بقا و استقرار حکومت‌ها و دولت‌هاست و سلب این اعتماد و همراهی عامه مردم، سرآغاز وقوع حوادث ناخوشایندی خواهد بود لذا تردیدی وجود ندارد که در جامعه اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر جزو بالاترین ارزش‌هاست که حتی گفته‌اند نزول رحمت و برکت الهی را در بر دارد اما قطعاً این موضوع دارای مراتب و شرایطی است که عدم رعایت آنها آثار بسیار منفی و مخربی خواهد داشت. این وکیل دادگستری خاطرنشان کرد: در هر جامعه‌ای شهروندان به عملکرد مسئولین و نحوه تعامل آنها با مردم حساس هستند و هرگاه آنان را همراه و غمخوار خودشان ببینند به آنها اعتماد پیدا می‌کنند اما هرگاه بین گفتار و رفتار آنها تعارض باشد اعتماد خود را از دست خواهند داد لذا اگر قرار است یک جامعه‌ای را تربیت و اصلاح کنیم باید ابتدا مسئولانش را اصلاح و تربیت کنیم، اینجاست که گفتند “الناس علی دین ملوکهم” اگر امر به معروف و نهی از منکر در بالاترین ارکان یک کشور اعمال و اجرا شود، قطعاً در لایه‌های زیرین و در بین افراد جامعه هم نهادینه خواهد شد.
