کابوس شب چهارشنبه

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

مراسم چهارشنبه سوری یک میراث ماندگار در فرهنگ کشورمان است که قدمتی به بلندای تاریخ دارد و گذشت زمان هرگز نتوانسته از زیبایی هایش بکاهد به طوری که این رسم دیرین همچنان محبوب مردم مناطق مختلف ایران بوده و هر سال برای ‌رسیدن آن از کودک و بزرگ و پیر و جوان، لحظه شماری می کنند تا شادی این روز را جشن گرفته و به این بهانه، ‌بار دیگر سر سفره صمیمیت کنار هم جمع شوند.
چهارشنبه سوری همواره با آیین هایی همراه بوده؛ جشن هایی که هر کدام راوی سرزندگی و شادی است اما در سالهای اخیر، این رسم کهن تحریف و توسط برخی ها از مسیر اصلی خود خارج شده و بیشتر به کابوسی فراموش نشدنی برای پدر و مادرها به خاطر از دست دادن فرزندان یا به قطع عضو دلبندشان تبدیل شده که انسان را مبهوت می کند!
در حقیقت، شبكه های اجتماعي و اينترنت، پديده ای هستند كه اين روزها به كمک دلالان و ساقي هاي مواد محترقه آمده اند و بازار خريد و فروش با خروج نسبی از حالت سنتی، به صورت اينترنتي مواد محترقه چهارشنبه سوري را از طريق كانال ها و گروه هايي كه در اين باره ايجاد شده گرم كرده اند که گاه از کنترل پلیس هم خارج می گردد.
هر چند پليس فتا – که در مورد جرایم سایبری و اینترنتی فعالیت دارد – تلاش های فراوانی براي شناسايي سايت ها و وبلاگ هايي كه در اين چند سال براي فروش مواد محترقه وجود دارد انجام داده است اما پديده های نوظهور دنيای تکنولوژی، گوی سبقت را ربوده و بازار مكاره ای در شب عيد براي افراد سودجو ايجاد كرده که اهتمام عمومی را جهت برچیدن این بازار آشفته می طلبد…
▪️انفجار اول

از ساعات بعدازظهر روز سه شنبه صدای ترقه ها از برخی مناطق شهر به گوش می رسد، هرچه به غروب آفتاب نزدیک می شویم صداها بلندتر، متوالی تر و وحشتناک تر شده و موجب آزار و اذیت اهالی محلات می گردد و کسی هم نمی داند که چرا چهارشنبه آخر سال به شب وحشت تبدیل شد!؟
رفته‌ رفته رسوم چهارشنبه آخر سال رنگ عوض کرده و در سالهای اخیر ساعت‌های خوش چهارشنبه‌ سوری به میدان جنگ تبدیل شده است؛ صداهای ناهنجار ترقه، گوش‌ها را آزار داده و مواد محترقه نمی گذارد جوانان صدای هشدار و خطر را بشنوند تا اینکه خبر می آوردند دوستانشان وقتی که رفته بودند سور به پا کنند، سوختند!
متاسفانه برخی از آنها بدون آنکه سال جدید را ببینند با دستان خود، دنیا را ترک می کنند، برخی دست، پا، چشم و دیگر اعضای بدنشان را از دست می دهند و به نوعی با بی‌تدبیریِ خویش، قسمت‌ های مهمی از بدنشان را در سال کهنه جا می گذارند تا در باقی عمر، بخش مهمی که لازمش داشتند، در وجودشان ناقص باشد!
در این روزها چشمان برخی مادران خونبار می شود، دل‌های پدران‌ آتش می گیرد و تا ابد پشیمان می شوند که ای کاش اجازه خروج فرزندشان از خانه و دور از خانواده را نمی دادند، اما با همه این تفاسیر و عبارات حُزن انگیز، امسال هنوز هم فرصت بازگشت به سنت‌های قدیم وجود دارد به طوری که شهرها را امن نگاه داریم، رفتارها را اصلاح نماییم و بر روی چهارشنبه‌ سوری پرخطر، یک خط درشت قرمز بکشیم تا هیجوقت حسرت به دل نمانیم!
در یک نگاه گذرا می توان دریافت که جذابيت های خاص انواع شبكه های اجتماعي نيز نتوانسته در برابر مراسم اصیل چهارشنبه سوری در ايران اقدام ويژه اي از پيش ببرد و هر مقدار كه به روزهاي پايان سال و به خصوص چهارشنبه آخر سال نزديک مي شويم بر ميزان صداهاي ناشي از انواع ترقه و مواد محترقه نيز افزوده مي شود و گویی چهارشنبه سوزی در حال وقوع است!
▪️انفجار دوم

یک نویسنده ادبیات فولکلور آذربایجان و شاعر اورمیه معتقد است: متاسفانه رسم کهن و اصیل چهارشنبه آخر سال، امروزه به دست عده ای خاص تحریف شده و چهره واقعی آن تغییر یافته و شکل کاریکاتوری به خود گرفته است.
بهرام اسدی افزود: استفاده از ترقه، مواد منفجره و خطرناک جای آتش را گرفته و آسیب های زیادی به جامعه می زند و نکته مهمتر اینکه هیچکدام از این اقلام جایی در آیین چهارشنبه سوری دیرین ما نداشته و تنها ساخته برخی افراد مُغرض است.
وی اضافه کرد: رفتار خشونت آمیز و مغایر با عُرف و منش جامعه نظیر آنچه که امروزه تحت عنوان چهارشنبه سوری شاهد آن هستیم، در هیچکدام از آیین های ایرانی و آذربایجانی دیده نمی شود و باید با آن مقابله گردد!
اسدی تاکید کرد: افرادی که با منفجر کردن ترقه های وحشتناک و پراکندن آتش، سلامتی همشهریان خود را هدف قرار می دهند با تن دادن به رفتاری آمیخته به هرج و مرج روحی، دانسته یا ندانسته آیین چهارشنبه سوری اصیل را نیز تحریف می کنند.

این نویسنده ادبیات فولکلور آذربایجان اظهار کرد: رسم چهارشنبه سوری از همان آغاز تنها آتش افروختن ساده بوده نه ترقه بازی و مجروح شدن مردم و این روز در واقع، فرصتی برای تکرار سادگی ها، مهربانی ها و محبت های بین همسایگان و شهروندان بوده است.
اسدی یادآور شد: متاسفانه چهارشنبه آخر سال از شکل اصلی خود خارج شده و تبدیل به روزی شده که در آن انواع خطرات جانی مانند سوختگی، قطع عضو و حتی مرگ، کام خانواده ها را تلخ کرده و ‌سلامت بسیاری از مردم اعم ‌از کودک و بزرگ با خطر مواجه می شود که نباید به وقوع آنها بی تفاوت بود!
▪️انفجار آخر

در طهران قدیم اقدام به جمع کردن بوته های خشک از بیابان های اطراف می کردند و با شتر به شهر وارد می کردند و در محله های مختلف می گرداندند، سپس بعد از غروب آفتاب شروع به آتش زدن همان بوته های خشک نموده و یا اسباب اثاثیه ها و تخته پاره ها می کردند.
در حقیقت، آتش را که روشن می کردند همه باید از روی آن پریده و این جمله را تکرار می کردند: “سرخی تو از من، زردی من از تو” اما نکته جالبی که وجود داشت این بود که جز فشفشه و هفت ترقه، هیچ خبری از نارنجک ها و بمب های دست ساز نوجوانان امروزی که صدای انفجارشان شیشه های ساختمان ها را به لرزه می اندازد نبود!
نوجوانان تبریزی هم صبح روز چهارشنبه قبل از طلوع آفتاب به کوچه رفته و به تعداد ٧ بار از روی جوی آب پریده و در همان حین ترانه ” آتیل ماتیل چهارشنبه، آینا تکین بختیم آچیل چهارشنبه” را می خواندند.
اهالی تبریزی در این روز از پشت بام خانه شان اقدام به پاشیدن آب و گلاب بر سر و روی عابران کرده و معتقد بودند این کار سعادت و خوش شانسی به دنبال دارد، همچنین عصر روز سه شنبه به همراه اعضای خانواده شان به بازار رفته و خریدهایی از جمله خرید آجیل، میوه خشک و شیرینی می کردند و برای تازه عروس ها توسط پدر و مادرهایشان هدیه هایی مانند پارچه، پیراهن برای داماد به عنوان “چهارشنبه لیق” برده می شد.
علیرغم اینکه مردم تبریز و سایر مناطق کشور کماکان به رسم آیین کهن نیاکان خود، برخی از رسوم چهارشنبه آخر سال را بجا می آورند اما بعضی دیگر نیز به دلیل گسترش شهرنشینی مدرن به دست فراموشی سپرده شده است که نمی توان تنها با افسوس خوردن، آن را جبران نمود بلکه عزم همگانی برای عبور از وضعیت منحرف شده چهارشنبه سوزی بسیار ضروری است که اگر بی تفاوت باشیم اصالت فرهنگمان زیر سوال خواهد رفت!