رتبه بندی زندگی!

📌عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

در تقویم رسمی ایران روز ۱۲ اردیبهشت به عنوان روز معلم شناخته می شود که مقارن با شهادت استاد مرتضی مطهری توسط گروه فرقان در سال ۱۳۵۸ نامگذاری شده و بهانه ای برای بررسی و یادآوری مشکلات این قِسم از فرهنگیان کشور است که هرچند پس از یک هفته فراموش می گردد!

در شرایطی به هفته معلم سال تحصیلی ۱۴۰۳ – ۱۴۰۲ رسیدیم که رتبه بندی معلمان کشور به نتیجه نرسیده است به طوری که سال گذشته در چنین روزهایی یوسف نوری – وزیر پیشین آموزش و پرورش – اجرای کامل رتبه بندی تا شهریور ۱۴۰۱ را وعده داده بود و مثل همیشه در حد شعار باقی ماند!

در حقیقت، رتبه بندی معلمان کشور نهایتاً در ماههای آخر سال گذشته با نواقص بسیار زیاد اجرایی شد و همین امر شکایت و اعتراض شمار زیادی از این قشر فرهیخته را به همراه داشت؛ شکایات و اعتراضاتی که در نهایت به استعفای نوری منجر شد.

هفته معلم ۱۴۰۲ را نیز در حالی آغاز کردیم که کمبود معلم در مدارس مناطق مختلف کشور نه تنها حل نشده که به علت موج جدید بازنشستگی معلمان پس از رتبه بندی، کمبود معلم در مدارس مناطق کمتر برخوردار شدیدتر هم شده و معلوم نیست ماشین آموزش و پرورش با این فرمان به کجا می رود…

▪️رتبه اول

روز معلم بهانه ای برای توجه بیشتر به شیوه تدریس و نوع زندگی معلمان کشور است زیرا در این روز از این قشر زحمتکش قدردانی شده و فرصتی برای بررسی مشکلات آنها مهیا می گردد اما اخیراً مشکلات معیشتی معلمان، مجال بررسی زوایای دیگر سیستم آموزشی را گرفته است.

در حقیقت، معلمی یک شغل ساده نیست بلکه یک نوع هنر و توانمندی است که آنچه را که در طول سالیان دراز آموخته است به دانش آموزان آینده ساز انتقال می دهد اما وقتی در داخل خانواده خود مشکل وانفسای مالی دارد چگونه می خواهد برای شاگردان خود حوصله خرج کند؟!

این روزها معلمان نسبت به فرآیندهای رتبه‌بندی، ارزیابی انجام شده توسط ارزیابان، نحوه امتیازات ارائه شده و احتمال کسر رتبه‌های آنها به دلیل محدودیت اعتبارات رتبه‌بندی گلایه‌های بسیاری دارند که معلوم نیست چرا مدیران و تصمیم گیران وزارتی از آنها بی خبرند!

یک عضو کمیسیون اجتماعی مجلس در خصوص اقدامات ضروری از سوی دولت برای ارتقای وضعیت معیشتی کارگران و معلمان گفت: توجه به معلمان و بازگرداندن اعتماد آنها از اولویت‌ های مهمی است که باید به طور جدی پیگیری شود زیرا آنها نقش مهمی در توسعه فرهنگی جامعه به عهده دارند.

کیومرث سرمدی با بیان اینکه توجه به معیشت و زندگی معلمان یک کار اساسی محسوب می‌شود افزود: در راس این موضوع بازنگری در آئین‌نامه رتبه‌ بندی معلمان که قانونی مترقی است می باشد و پیگیری این قانون باید به گونه‌ای باشد که مواردی که در آن لحاظ می‌شود قابل استناد و قضاوت باشد، در صورتی که این مهم محقق شود قطعاً تعیین امتیاز و رتبه معلمان آسانتر و قابل استنادتر خواهد بود.

وی اضافه کرد: تعیین تکلیف نیرو‌های حق‌التدریسی، خرید خدمات، نهضتی و پیش دبستانی از دیگر موضوعات مهمی است که باید مورد توجه قرار گیرد و مجلس نیز منتظر طرحها و لوایح دولت در این خصوص می باشد.

▪️رتبه دوم

نیاز معلم به شغل دوم برای نظام آموزشی ما یک فاجعه است چرا که معلم باید وقت و تمرکزش بر روی موضوعات علمی و آموزشی باشد لذا معیشت آنها در افزایش کیفیت آموزش بسیار تاثیرگذار بوده و حتی در صورت فراهم شدن بهترین امکانات سخت افزاری برای آموزش و پرورش، اگر معیشت این قشر تامین نشود نمی‌توان انتظار افزایش کیفیت آموزش را داشت!

یک جامعه‌ شناس در مورد وضعیت معیشت معلمان و تاثیر آن بر نحوه آموزش و پرورش دانش آموزان گفت: معلمان در واقع پرورش‌دهنده افرادی هستند که باید آینده جامعه را بسازند و باید بیش از هر قشر دیگر مورد توجه و در رفاه قرار بگیرند تا بتوانند با فراغ بال وظیفه آموزش و پرورش خود را به انجام برسانند.

امان‌الله قرایی افزود: وقتی قرار است معلم در کنار تدریس به مشکلات معیشتی خود فکر کند، به دلیل پایین بودن حقوق و مزایا در حومه شهرها زندگی کرده و درگیر هزینه‌های درمانی عزیزانش باشد آیا دیگر جایی برای توجه به تعلیم و تربیت دانش‌آموزانی که به او سپرده شده‌اند باقی می‌ماند؟!

وی اضافه کرد: متاسفانه مسئولان فکر می‌کنند با شعار دادن می‌توانند تمام مشکلات یک جامعه را حل کرده و خود را از قید مسئولیت آزاد کنند اما امروزه وقتی به واقعیت آنچه که در جامعه در حال رُخ دادن است نگاه می‌کنیم می‌بینیم که بِزه‌های اجتماعی و آسیب‌ها بیداد می‌کنند.

قرایی تاکید کرد: مسئله این است که وقتی معلم درگیر مسائل و مشکلات خودش است دیگر زمانی برای اینکه در کنار تدریس دروس آموزشی، درس زندگی هم به دانش‌آموزان بدهد، ندارد لذا خشونتی که امروزه در سطح جامعه وجود دارد می‌تواند از زمان مدرسه کنترل شود اما وقتی معلم به دلیل مشکلاتی که دارد خودش یکی از عوامل خشونت علیه دانش‌آموزان می‌شود، پس چطور می‌توان انتظار داشت که فرزندان این مرز و بوم خشونت را تجربه نکنند و به جای آن با صلح و دوستی آشنا‌تر شوند!

▪️رتبه سوم

“رتبه‌بندی معلمان” بالاخره پس از یک دهه وارد فاز اجرایی شد و در شرایطی که انتظار می‌رفت به طور طبیعی رضایت نِسبی در میان فرهنگیان و معلمان ایجاد شود اما نحوه اجرای کار توسط مجموعه آموزش و پرورش شرایط را به‌ گونه‌ای رقم زد که هم‌ اکنون معلمان مناطق دور و نزدیک کشور به شدت درگیر رتبه‌بندی هستند و اعتراضات بسیاری به رتبه‌های تعیین شده شکل گرفته است که باید راهکار منطقی برای آن پیدا شود.

صدور احکام موسوم به رتبه‌بندی معلمان‌ در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ موجی از ناراحتی را در میان معلمان کشور پدید آورد به طوری که بسیاری از آنها از نتایج بررسی‌هایی که در هیئت‌ های ارزیاب در سطوح مختلف آموزش و پرورش به عمل آمده و رتبه آنان را مشخص کرده بود شگفت‌زده شدند!

هرچند از ابتدای کار با استناد به همان صرب المثل معروف “سالی که نکوست از بهارش پیداست” می‌شد پایان بازی رتبه‌بندی را تا حد زیادی حدس زد اما به گفته آگاهان معترض به اجرای این طرح، بسیاری از معلمان با وجود نزدیک‌ شدن به آستانه بازنشستگی و داشتن مدارج علمی سطح دکتری و ارشد در رتبه‌های ۳ و حتی پایین‌تر قرار گرفتند و بالعکس کسانی با سابقه بسیار اندک، بر رتبه‌های صدر نشسته و صعود ناگهانی کردند و بدین شکل، افکار معلمان برهم ریخت!

به اذعان برخی از معلمان، شاخص‌های رتبه‌ بندی نمی‌تواند به‌ صورت دقیق معلمان را مورد ارزیابی قرار دهد و نیاز است معلمان به‌ صورت حضوری نیز مورد مصاحبه و بررسی قرار گیرند که این اتفاق تا به امروز نیفتاده است!

بدین ترتیب به نظر می رسد در فرآیند رتبه‌بندی، بررسی معلمان به‌ صورت سیستمی انجام شده است که خطاهای بسیاری هم داشت در حالی که برای ارزیابی حرفه‌ای نیاز است ارزیابان موقعیت معلم را در نقاط شهری، روستایی و محروم از نزدیک مشاهده و بررسی نمایند زیرا هر مشکل از پُشت سیستم حل شدنی نیست و بلبشو پدیدار می گردد!