سانحه هوایی سقوط هلی کوپتر در آذربایجان شرقی از نگاه "عصرآزادی"
وداع جانگداز
عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
مردم ایران و به ویژه شهروندان استانهای شمالغرب کشور در قبل از ظهر روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ تصاویر ملاقات الهام علی یئف و سید ابراهیم رئیسی روسای دو کشور ایران و آذربایجان را در رسانه ها مشاهده کردند که در نقطه صفر مرزی ارس جلب توجه می کرد؛ ملاقات استراتژیک و بزرگی که در آرامش مرز دو سوی ارس صورت گرفت و به سرعت در سطح جهان پخش گردید و عمق دوستی ایران و آذربایجان را به اثبات رساند.
عکسها و تصاویر واصله از سوی رسانه ها فوق العاده جذاب و جالب بودند، ملاقات دو رئیس جمهور بر روی خط مرزی و برای یک پروژه عمرانی عظیم که می تواند آینده اقتصادی و کشاورزی شمالغرب ایران و حتی آن سوی ارس را دگرگون سازد، اما رفته رفته خبرهای ضد و نقیض از راه رسید که گاهی مواقع با واکنش برخی منابع مواجه شد؛ فرود سخت هلی کوپتر در منطقه ورزقان و امثال آن که نشان از وقوع یک حادثه دردناک را مخابره می کرد و خبرهای بعدی هم به سرعت اضافه شده و نگرانی ها را افزایش داد و در ساعت ۸ صبح ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ خبرهای شهادت خادمان ملت، تایید شد.
طبق گزارش‌های سازمان هواشناسی، آب و هوای منطقه ورزقان در همان روز حادثه، مه آلود و بارانی گزارش شده بود و کار امدادرسانی به سقوط هلی کوپتر حامل مسئولان استانی و کشوری را با مشکل مواجه کرد لذا نیروهای امدادی از نظر آب و هوایی شهرستان ورزقان که با بارش‌های فراوان همراه بود دست و پنجه نرم کرده و نتوانستند به موقع در محل سانحه حاضر شوند و داغ غم از دست دادن امام جمعه محبوب تبریز و استاندار جدید، مردمی و جوان آذربایجان شرقی بر دلشان ماندگار شد…
لحظه اول
بعدازظهر روز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ خبرگزاری‌های کشور اعلام کردند هلی کوپتر بل ۲۱۲ حامل سیدابراهیم رئیسی رئیس دولت سیزدهم که برای افتتاح سد عظیم قیز قلعه سی به استان آذربایجان شرقی سفر کرده بود، در مسیر بازگشت در جنگل های دیزمار در محدوده عمومی میان ورزقان و جلفا، دچار فرود سخت و سانحه شده است.
پس از حدود ۱۰ ساعت تلاش امدادگران نهادهای مختلف مشخص شد که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه، سید محمدعلی آل هاشم امام جمعه تبریز، مالک رحمتی استاندار آذربایجان شرقی و چند تن دیگر از همراهان آنها در همان هلی کوپتر جان باخته و به شهادت رسیدند.
عملیات امداد و نجات متاسفانه به دلیل زمین‌های جنگلی انبوه و شرایط نامساعد جوی مانند باران و مه شدید با مشکلاتی مواجه بود که به منظور کمک به یافتن این هلی کوپتر، پهپادها، تیم‌های جستجو و امداد و نجات و سگ‌های آموزش دیده زنده یاب ویژه هلال احمر کمر همت بستند اما موثر واقع نشد.
در حالی که سیدابراهیم رئیسی که برای افتتاح سد قیز قلعه سی به عنوان سومین پروژه مشترک ایران و آذربایجان بر روی رودخانه ارس به نقطه صفر مرزی آذربایجان و ایران رفته بود تا این سد را به همراه الهام علی یئف رئیس‌جمهور آذربایجان افتتاح کند اما روز پیش از حادثه، سازمان هواشناسی برای وضع آب و هوای این منطقه هشدار نارنجی صادر کرده بود!
پس از کشف لاشه هلی کوپتر، مشخص شده که این وسیله نقلیه هوایی با کوه برخورد کرده و پس از آن منفجر شده است به طوری که برخی اجساد کشف شده دارای سوختگی شدید بودند و برخی از آنها به درون دره پرتاب شده بودند.
لحظه دوم
در عصر روز ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ حدود ۴۰ تیم واکنش سریع و پهپادهایی به محل تقریبی سقوط هلی کوپتر اعزام شدند اما متاسفانه عملیات امداد و نجات به دلیل شرایط نامساعد جوی و بارش شدید باران و مه گرفتگی، با مشکلات عدیده ای مواجه شد و خبری از سلامت مسافران هلی کوپتر به دست نیامد.
در همان گیر و دار، تصاویر ماهواره ای مؤسسه پلنت Planet از محل احتمالی سانحه هلی کوپتر حامل مسئولان کشور نشان داد که شرایط آب و هوایی به شدت نامساعد است، به طوری که مه و ابر منطقه را احاطه کرده بود و مدیرکل هواشناسی آذربایجان شرقی نیز مُدام هشدار می داد که سامانه بارشی در منطقه ورزقان و شمال این استان حاکم است و تا فردای آن روز نیز بارش ها ادامه خواهد یافت.
از نکات جالب توجه می توان به اظهارات یانتس لنارچیچ – کمیسر اتحادیه اروپا در امور بشر دوستانه و مدیریت بحران – اشاره کرد که اعلام کرد با توجه به حادثه هلی کوپتر حامل مسئولان عالیرتبه ایران و بنا به درخواست تهران به کمک، این اتحادیه به فعال کردن خدمات نقشه برداری واکنش سریع ماهواره ای کوپرنیک Copernicus EMS اتحادیه اروپا پرداخت.
از سوی دیگر، علیرغم اعلام منابع دولتی، رسانه های ترکیه مدعی شدند پهپاد “بیرقدار آکینجی” پیکرهای جان باختگان این هلی کوپتر را یافته و به مسئولان گزارش داده است؛ خبری که مسئولان آذربایجان شرقی توضیحی برای آن ارائه نکردند.
لحظه آخر
به صورت جزئی‌تر می توان گفت حادثه ناگوار سقوط هلی کوپتر حامل مسئولان کشور در حوالی دو روستا به اسامس اوزی و پیرداوود است که این روستاها به جنگل های ارسباران یا همان قره داغ نزدیک بوده و منطقه وقوع سانحه برای هلی کوپتر حامل مسئولان از مناطق صعب العبور و کوهستانی آذربایجان بوده و امکان تردد به صورت خودرویی وجود نداشته و همین مسئله نیروهای امدادی را با دشواری‌هایی روبرو کرده بود و شرایط نامساعد هوایی نیز به آن دامن زد.
گزارش‌های اولیه حاکی از آن بود که در کاروانی که رئیس‌جمهور را برای افتتاح سد در مرز ایران و آذربایجان همراهی می‌کردند دو هلی کوپتر دیگر نیز حضور داشتند که آن دو که برخی وزرا و مسئولان در آن حضور داشته‌اند، سالم به مقصد رسیده اند و از بدشانسی حادثه، امام جمعه محبوب تبریز و استاندار آذربایجان شرقی به همراه مسئولان کشوری به ملکوت اعلی پیوستند.
مدیریت بحران کشور صبح روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ اعلام کرد که هویت تمام شهدای هلی کوپتر حامل رییس جمهور و همراهان او مشخص شده و نیازی به آزمایش DNA نیست و گویا پیکر جان باختگان با وجود اینکه سوخته بودند اما، قابل شناسایی بوده و توسط امدادگران و توسط آمبولانس‌ها به تبریز منتقل شدند.
نکته جالب توجه اینکه به گفته منابع آگاه درمانی، فقط پیکر زنده یاد سیدمحمدعلی آل هاشم امام جمعه فقید تبریز از نظر ظاهری وضعیت بهتری نسبت به دیگر جان باختگان داشت و کمتر دچار سوختگی شده بود چرا که وی بعد از سانحه هوایی تا یک ساعت زنده بوده و حتی با غلامحسین اسماعیلی – رئیس دفتر رئیس جمهور – نیز ارتباط تلفنی برقرار کرده بود.
نکته جالب اینکه “بهزاد پروین قدس” از عکاسان بنام کشور اخیراً اعلام کرده که زنده یاد سیدمحمدعلی آل هاشم چندی پیش به او گفته بود که روزی که به عنوان سومین شهید محراب تبریز به شهادت رسیدم تصویر خاص مرا چاپ کن که مُلبس به یونیفرم س.پ.ا.ه بوده است… یادش گرامی.
