سد قیز قلعه سی شاه کلید توسعه اقتصاد دو سوی ارس

در حقیقت، سد قیز قلعه‌ سی بخشی از طرح عظیم و ملی سد خداآفرین است که امکان بهره‌ برداری کامل و آبگیری از این سد و همچنین بهره‌مندی ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی منطقه را فراهم می‌ کند.

سد تنظیمی قیز قلعه‌ سی با ظرفیت مخزن ۶۲ میلیون مترمکعب، امکان بهره‌برداری کامل از سد خداآفرین را فراهم می‌کن زیرا قبل از این احداث این سد، آب ذخیره‌ شده در پشت سد خداآفرین، رهاسازی می‌ شد و امکان تامین آب برای زمین‌های کشاورزی منطقه وجود نداشت، اما با بهره‌ برداری از سد قیز قلعه‌ سی که در ۱۲ کیلومتری پایین‌ دست سد خداآفرین قرار دارد ۷۴ هزار هکتار از اراضی کشاورزی استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل از آب مورد نیاز بهره‌ مند خواهند شد.

مزایای افتتاح این پروژه بزرگ نیز بسیار لذت بخش است؛ در وهله نخست، افتتاح چنین طرح‌های مشترک در راستای تقویت رویکرد و سیاست تعامل همه‌ جانبه با همسایگان قلمداد می‌ شود و حضور روسای جمهور دو کشور ایران و آذربایجان برای آغاز بهره‌ برداری رسمی از آن نیز موید این نکته بود گرچه ساعاتی پس از افتتاح و آن سانحه هوایی تلخ، طعم شیرین آن زودگذر شد اما یک پروژه ماندگار برای نسل های آتی آذربایجانی هاست.

به باور کارشناسان اقتصادی، با افتتاح این سد، تامین دو میلیارد مترمکعب آب در سال و همچنین امکان آب‌ اندازی کانال اصلی سد خداآفرین به طول ۱۴۴ کیلومتر فراهم می‌ شود که بزرگترین شبکه آبیاری و زه‌کشی شمال غرب کشور را تغذیه خواهد کرد.

تولید انرژی برق‌ آبی از محل احداث نیروگاه مشترک بر اساس توافقنامه همکاری کشورهای ایران و آذربایجان از دیگر مزایای این طرح است و می‌تواند ظرفیت تولید برق در منطقه را به میزان قابل توجهی افزایش دهد لذا هدفگذاری تولید انرژی برق‌آبی در این سد، ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال است که این میزان تولید برق در شرایط فعلی که نیاز مبرم به انرژی در کشور احساس می‌شود، اهمیت مضاعفی دارد.

از سوی دیگر، امکان ایجاد مجتمع‌های گردشگری و ورزشی از دیگر مزایای بهره‌ برداری از مجموعه سدهای خداآفرین و قیز قلعه‌ سی است که در واقع، منطقه زیبای قره داغ و حاشیه رود ارس که یکی از قطب‌های گردشگری کشور است با بهره‌ مندی از این ظرفیت می‌ تواند نقش فعال تری در حوزه گردشگری ایفا نماید و این ظرفیت می‌تواند در جذب گردشگران خارجی و به دنبال آن تعمیق صلح و دوستی در بین ملت‌های منطقه نیز موثر باشد.

طبق آمار واصله، میزان سرمایه‌ گذاری دولت ایران در این پروژه ۵ هزار میلیارد تومان است که مزایای اقتصادی این سد تاثیر مهمی در تحقق سیاست‌های دولت مبنی بر توسعه متوازن و برقراری عدالت اجتماعی خواهد داشت که این سیاست در راستای تامین پایدار آب، توسعه اقتصاد روستایی، ارتقای سطع معیشتی کشاورزان و روستاییان و تثبیت جمعیت در روستاهاست که مراکز تولید و اقتصاد کشور به شمار می روند، مردم ساکن منطقه شمالغرب کشور شاهد آبگیری از پروژه عظیم سد قیز قلعه‌ سی و بهره‌ برداری رسمی از سد بزرگ خداآفرین در مرز ایران و آذربایجان بودند که سانحه هوایی هلی کوپتر حامل مسئولان ارشد کشور، شیرینی عظمت آن را گرفت و به تلخی تبدیل کرد.

وزیر انرژی کشور آذربایجان با اشاره به اینکه افتتاح سد قیز قلعه سی طرح بزرگ فراملی و نماد همکاری های بلند مدت بین ایران و آذربایجان است گفت: این پروژه نشان دهنده تعمیق روابط اقتصادی، تجاری و سیاسی بین دو کشور بوده و می تواند راهگشای بسیاری از مشکلات و رفع موانع اقتصادی طرفین باشد.

“پرویز شهباز اف” افزود: سد قیز قلعه سی در حقیقت به معنی یکسان سازی منابع ایران و آذربایجان در دو سوی رودخانه ارس است و یک طرح فراملی برای هر دو کشور به شمار می رود و از این حیث، قدردان تلاش های کارکنان و مشاوران و کارگران این طرح بزرگ عمرانی هستیم.

وی، سد قیز قلعه سی را به عنوان یکی از عناصر مهم انرژی سبز در منطقه خواند و یادآور شد: اهمیت اکولوژیک این طرح مهم انرژی برای همه مردمان دو کشور و منطقه غیر قابل چشم پوشی است لذا ساخت پل های بیشتر بر روی رودخانه ارس از جمله مطالبات دو کشور است که باید با هدف توسعه روابط دو جانبه مدنظر قرار گیرد.

توافقنامه همکاری مشترک در زمینه ادامه ساخت و بهره برداری مشترک از سدها و نیروگاه‌های خداآفرین و قیز قلعه سی حدود ۹ سال قبل امضا شد و در سال ۱۳۹۵ در مجلس به تصویب رسید و هفته گذشته شاهد افزایش ذخیره سازی سد خداآفرین و اتمام سد قیز قلعه‌ سی بودیم.

به دنبال بهره‌ برداری از سد قیز قلعه سی حجم آب ذخیره شده در سد خداآفرین که در بالادست سد قیز قلعه سی قرار دارد از طریق کانال و شبکه پایاب به دشت‌ های آذربایجان شرقی، اردبیل و کشور آذربایجان به میزان دو میلیارد متر مکعب در سال تزریق شده و زمینه توسعه بخش‌های گردشگری، کشاورزی و نیز تولید انرژی برقابی منطقه را فراهم خواهد کرد.

شایان ذکر است تامین آب شبکه خداآفرین، تامین برق به میزان ۲۷۰ گیگاوات ساعت در سال و تنظیم آب سالیانه به میزان دو میلیارد مترمکعب برای ایران و آذربایجان از جمله اهداف ساخت سد قیز قلعه‌ سی به شمار می‌ رود.