از دور زدن تحریم ها  تا بخور بخور برخی ها

بحث مسعود پزشکیان و علیرضا زاکانی درباره اقتصاد ترکیه یکی از نکات قابل توجه اولین مناظره تلویزیونی دوره چهاردهم بود؛ زاکانی معتقد بود ترکیه با وجود عضویت در ناتو و سازمان تجارت جهانی – که یک گاف تحت اللفظی هم به بار آورد – همچنان با تورم بالا دست به گریبان است و بنابراین نمی‌ توان مشکلات اقتصادی ایران را از طریق سیاست خارجی حل کرد و در مقابل، پزشکیان معتقد بود وضعیت اقتصادی ترکیه بهتر از ایران است.

از جالب ترین بخش های مناظره نخست می توان به اظهارات مسعود پزشکیان اشاره کرد که از علیرضا زاکانی خواست تا جزئیات قرارداد جنجالی شهرداری تهران با چین را روشن کند.

مسعود پزشکیان در صحبت‌هایش تاکید داشت که مشکلات اقتصادی بدون انسجام داخلی و بدون بهبود روابط خارجی ممکن نخواهد بود، او به تندی از تاثیر منفی‌ تحریم‌ها انتقاد کرد و گفت: تحریم‌ها فاجعه است و سپس با اشاره به وضعیت منفی ایران از نظر فساد و شفافیت مالی تاکید کرد که دور زدن تحریم ممکن است اما در حاشیه آن “بخور بخور” می‌ شود.

پزشکیان با انتقاد از سیاست‌های پوپولیستی و تشبیه تحریم به جنگ افزود: قربانیان این جنگ فقیران هستند زیرا ایران در شرایط کنونی نمی‌تواند شریک تجاری پایداری داشته باشد و حتی چین هم بدون رفع مشکل FATF در ایران سرمایه‌ گذاری نخواهد کرد.

مصطفی پورمحمدی گفت: اقتصاد تنها راه حل اقتصادی ندارد و باید برای حل مشکل اقتصادی مسائل فرهنگی، سیاسی و بین‌ المللی نیز حل شود.

وی از اصولگرایانی همچون جلیلی، زاکانی و قاضی‌ زاده هاشمی انتقاد کرد که هنوز می‌ گویند که تحریم ها مهم نیست.

پورمحمدی با انتقاد از عدم استقلال بانک مرکزی ایران و عدم تخصیص تسهیلات به صنایع تاکید کرد که اقتصاد کشور نیازمند کنار گذاشتن اقتصاد دستوری و پذیرش اصول اقتصاد بازار است لذا ضرورت جلب اعتماد مردم به حاکمیت را مورد تاکید قرار داد.

سعید جلیلی رشد اقتصادی را نیازمند استفاده از فرصت‌ها دانست و مشارکت جامعه را مهمترین عامل رشد اقتصادی بیان کرد و گفت: نباید رشد اقتصادی را به جذب سرمایه خارجی منوط کرد.

وی انتقادهایی را از دولت حسن روحانی مطرح کرد و افزود: دولت او به مجمع تشخیص مصلحت نظام نامه نوشته بود که بدون یک توافق بین‌ المللی نمی‌ تواند حقوق ماه آینده کارمندان را بدهد اما این توافق انجام نشد و هنوز هم حقوق کارمندان پرداخت می‌شود.

جلیلی با اشاره به اینکه برای آوردن سرمایه و استفاده از دانشمندان جوان برنامه دارد تاکید کرد به شرطی که همه پای کار باشند.

او اظهار کرد: اکنون فرصت‌های تاریخی وجود دارد که با تکیه به آنها اقتصاد ایران باید به یک اقتصاد مولد تبدیل شود تا جایگاه خود را در اقتصاد جهان پیدا کند.

علیرضا زاکانی هم گفت که اعتقاد ندارد تحریم‌ های ظالمانه آمریکا مشکل ایران است بلکه تجویزهای اقتصادی آمریکا مشکل اصلی است و باید قدرت پول ملی تقویت شود.

وی در انتقاد از پزشکیان تاکید کرد که او همه چیز را به همه چیز گِره زد و آخرش هم نتیجه گرفت که نمی‌توانیم.

زاکانی انتقاد مشابهی را هم علیه مصطفی پورمحمدی مطرح کرد و در تحلیلی ناشیانه با پیش کشیدن مشکلات اقتصادی ترکیه اظهار کرد: روابط بین المللی گسترده‌تر، ضامن حل مشکلات اقتصادی نیست.

او پیشنهاد کرد تا اقتصاد خود را مستقل از ارز طراحی کنیم و پیشنهادی برای اعطای اعتبار طلا به جای یارانه نقدی را مطرح کرد و با طرح ادعاهایی درباره واکسن کرونا به دولت حسن روحانی حمله کرد و تعجب کارشناسان را برانگیخت.

امیرحسین قاضی‌ زاده هاشمی تنها نامزدی بود که در سوگ رئیس دولت سیزدهم لباس سیاه پوشید و گفت: اجرای درست قانون هدفمندی یارانه‌ها مهمترین کاری است که باید انجام شود و سیاست‎‌های دوران حسن روحانی رشد منفی برای اقتصاد ایران به دنبال داشته است.

او در دفاع از وعده پیشین خود برای حل سه روزه مشکلات بورس اوراق بهادار افزود: اگر قدرت در دستش باشد حتی در مدتی کوتاه‌ تر قادر به حل مشکل است؛ ادعایی که انتقاد مسعود پزشکیان را به دنبال داشت.

قاضی‌زاده، دولت حسن روحانی را متهم کرد که بورس را به وضعیت بحرانی کشانده بود و تاکید کرد که در علم اقتصاد، درباره چگونگی برخورد با تورم اتفاق نظر وجود دارد اما اجرای آن، راه‌ حل و مهار تورم اقتصاد سیاسی می‌خواهد، در حالی که نامزدهای طرف مقابل می‌گویند باید برای هر کاری، با بیرون سازش کنید.

محمدباقر قالیباف هم تاکید کرد که باید از فرصت‌ های موجود استفاده بهینه شود اما برخلاف سه نامزد دیگر تحریم‌ ها را کم‌ اهمیت قلمداد نکرد و بصورت تلویحی بر تاثیر آن اشاره نمود.

وی با اشاره به اینکه یک مدیر قوی لازم است تا ظرفیت‌های هدر رفته در کشور را به درستی استفاده کند وعده داد که دستمزدها را متناسب با تورم افزایش دهد.

قالیباف در عین حال گفت تحریم هم مهم است اما ظرفیت‌ هایی از جمله در رابطه با چین و روسیه موجود است که از آنها استفاده نمی‌ شود و خواهان آن شد که برای جذب سرمایه‌ گذاری خارجی به ظرفیت‌های گروه بریکس و سازمان شانگهای توجه شود.

شایان ذکر است گروه اقتصادی بریکس و پیمان شانگهای دو مجموعه بین‌ المللی هستند که کشورهای چین و روسیه قدرتمندترین اعضای آنها هستند.

به غیر از مانور بر روی جزئیات مناطره نخست انتخابات  ریاست جمهوری دوره چهاردهم، اگر کسی امیدوار بود با تماشای اولین مناظره متوجه شود که برنامه اقتصادی برخی از نامزدهای ریاست‌ جمهوری چیست به این خواسته نرسید زیرا به غیر از مسعود پزشکیان، تقریباً سایرین توجه خاصی بر تاثیرات کارشناسانه تحریم ها و همکاری های بین المللی با کشور در بهبود وضعیت اقتصاد داخلی نکردند.

در حقیقت، در یک جبهه، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی و قاضی‌ زاده هاشمی قرار گرفتند که عمیقاً معتقدند تحریم‌های آمریکا مهم نیستند و با فقط مدیریت بهتر، می‌ شود نرخ رشد اقتصادی را به ۸ درصد رساند، سرمایه‌ گذاری خارجی جذب کرد، صادرات را بالا برد و تورم را مهار کرد.

در سوی دیگر، مسعود پزشکیان و مصطفی پورمحمدی بودند که بر ضربه اقتصادی تحریم‌ها و موانع بین‌ المللی دیگر همچون حضور ایران در لیست سیاه FATF تأکید می‌ کردند و البته محمدباقر قالیباف هم کم‌ و بیش با هر دو طرف موافق بود!

بدین ترتیب می توان گفت نکته چشمگیر مناطره این است که اکثر نامزدها معتقدند که همزمان می‌شود هم کسری بودجه، رشد نقدینگی و نرخ تورم را کاهش داد و هم حقوق کارکنان دولت، یارانه‌ها و نیز سرمایه‌ گذاری دولت و بخش خصوصی را بالا برد تا رشد اقتصادی شتاب بگیرد!