نیاز مُبرم آذربایجان شرقی به توسعه صنایع تبدیلی

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

در اقتصاد کشاورزی معاصر جهان، صنایع تبدیلی عامل مهمی در فرآوری محصولات کشاورزی است که از یک سو‌ ارزش افزوده محصولات اولیه بخش را ارتقا می‌ دهد و از سوی دیگر محصولاتی به بازار ارائه می‌ کند که با استفاده از تکنولوژی مدرن به دست آمده‌ اند.
در حقیقت، یکی از بهترین راهکارهای توسعه اشتغال در مناطق روستایی و جلوگیری از مهاجرت بی رویه، کاهش ضایعات محصولات کشاورزی و توسعه اقتصادی – اجتماعی مناطق روستایی استانهایی همچون آذربایجان شرقی که بخشهای صنعت و کشاورزی را توامان در اختیار دارند می‌ تواند توسعه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی منطقه شمالغرب کشور را در پی داشته باشد.
از آنجایی که کشاورزان آذربایجان شرقی پس از برداشت محصولات خود تا زمان آماده سازی زمین برای فصل بعدی کاشت، به طور معمول بیکارند و از آن طرف هم صنایع تبدیلی با انبار کردن مواد اولیه قادرند در زمان دلخواه، فعالیت خود را پی بگیرند لذا با ایجاد اشتغال پایدار از مهاجرت بی رویه روستانشینان این استان جلوگیری می‌کند که یکی از نتایج صنایع تبدیلی به نفع مناطق مستعد خواهد بود که به طور حتم گسترش این صنایع باعث تثبیت سطح درآمد و افزایش سود کشاورزان می‌ شود که کشاورزان آذربایجان شرقی از این ظرفیت ها برخوردار بوده و مقداری همت مسئولانه نیاز دارد…

◾️فرش قرمز برای سرمایه گذاران تولید

یکی از عمده ترین چالش های حوزه کشاورزی، بالا بودن ریسک در این حوزه است که مخاطرات طبیعی و مخاطرات حوزه تولید آن را تشدید می کند، تولید در این حوزه به صورتی است که زمان برداشت محصولات کشاورزی محدود است و به خاطر فسادپذیری محصولات، مدیریت آن مشکل است.
تقاضا برای محصولات کشاورزی ثابت می ماند اما در فصل برداشت، عرضه افزایش پیدا می کند که همین مسئله باعث کاهش شدید قیمت محصول شده و زمینه متضرر شدن کشاورزان را فراهم می کند لذا صنایع تبدیلی می تواند این مشکل را حل کرده و علاوه بر نگهداری محصول برای عرضه در فصول دیگر، از کاهش قیمت شدید محصولات در فصل عرضه نیز جلوگیری کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی آذربایجان شرقی در این زمینه معتقد است: بخش عمده ارزش افزوده بخش کشاورزی در صنایع تبدیلی ایجاد می شود و رشد این صنایع موجب افزایش ارزش افزوده بخش کشاورزی در سطح استان شده و از صادرات محصولات کشاورزی به صورت خام نیز جلوگیری می کند.
“اکبر فتحی”، اسانس گیری از گیاهان دارویی را یکی دیگر از صنایع تبدیلی با ارزش افزوده بالا دانست و افزود: صنایع تبدیلی آذربایجان شرقی می تواند به رشد اقتصادی استان و بهبود وضعیت معیشتی کشاورزان و تولیدکنندگان کمک شایانی نماید.
وی، بر اهمیت نقش سرمایه گذاران در حوزه صنایع تبدیلی تاکید کرد و ادامه داد: باید برای سرمایه گذارانی که در این حوزه سرمایه گذاری می کنند فرش قرمز پهن کرده و تلاش نماییم کوچکترین مانعی در مسیر فعالیت آنها ایجاد نشود زیرا در صنایع تبدیلی کشاورزی چیزی به اسم اشباع سرمایه گذاری وجود ندارد و تنوع زیادی در این حوزه داریم.

◾️حمایت از تولیدکنندگان محصولات

استاد گروه علوم و صنایع غذایی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز معتقد است: بدون تردید گسترش صنایع تبدیلی و تکمیلی در آذربایجان شرقی با فرآورده‌های محصولات کشاورزی و افزایش ماندگاری این محصولات موجب مزیت رقابتی و افزایش صادرات می‌ شود.
“جواد حصاری” با اشاره به اینکه صنایع تبدیلی و تکمیلی کاهش ضایعات بخصوص در بخش کشاورزی و افزایش سطح تولید را به همراه دارد افزود: صنایع غذایی بیش از ۸۵ درصد صنایع تبدیلی و تکمیلی مربوط به بخش کشاورزی را تشکیل می‌ دهد و با توجه به آثار مستقیم و غیرمستقیم این صنایع از نظر تولید و اشتغال که در بخش کشاورزی بر جای می‌ گذارد و موجب رشد و شکوفایی، در سطح کلان اقتصاد می‌شود.
وی اضافه کرد: صنایع تبدیلی علاوه بر ایجاد ارزش افزوده و افزایش مدت نگهداری محصول صادراتی، موجب توسعه کارآفرینی و گردش بیشتر سرمایه صنعتی خواهد شد لذا کشاورزان باید بدانند که تغییر ساختار کشاورزی و صادرات را باید تأثیر انکارناپذیر صنایع تبدیلی دانست زیرا با حفظ خواص محصولات، موجب افزایش کیفیت و ارزش افزوده می‌شوند و از سوی دیگر، گسترش کشاورزی موجب رونق و توسعه صنایع تبدیلی را فراهم می‌ آورد.
حصاری، درباره پیامدهای آغاز به کار صنایع تبدیلی حرفه‌ای و توسعه کشاورزی تاکید کرد: زمانی‌ که صنایع تبدیلی حرفه‌ ای و مادر در مکان‌ مناسب و با سایز مناسب فعالیت‌ خود را آغاز کنند، کشاورزی توسعه یافته و از حالت‌ معیشتی و غیرقابل پیش‌ بینی فاصله می‌ گیرد.
این کارشناس حوزه کشاورزی اضافه کرد: ایجاد صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی آذربایجان شرقی دارای توجیه اقتصادی، فنی و مالی در قطب‌ های عمده تولید محصولات کشاورزی با رویکرد صادرات و مشارکت هرچه بیشتر بهره‌ برداران بخش در جهت بازگشت ارزش افزوده محصولات کشاورزی است.

◾️برنامه ریزی برای صادرات تولیدات

صنایع تبدیلی، حلقه اتصال صنعت و کشاورزی استانهای توانمندی همچون آذربایجان شرقی است و بخش اصلی ارزش افزوده ای که در حوزه کشاورزی تولید می شود به این حوزه مرتبط است.
آنطور که کارشناسان حوزه کشاورزی آذربایجان شرقی می گویند یکی از مهمترین مشکلات کشاورزی این استان در حوزه تولید، ضایعات آن است که صنایع تبدیلی، این ضایعات را کاهش داده و به ایجاد زنجیره ارزش نیز کمک می کنند.
ایجاد زنجیره های ارزش یکی از مهمترین برنامه هایی است که با کمک به توسعه واحدهای تبدیلی مورد نیاز آذربایجان شرقی و در راستای زنجیره ارزش مانند فرآوری میوه جات، سبزیجات و غیره حدود ۸۱۴ پروانه صادر شده در بخش صنایع تبدیلی دقیقاً در جهت تکمیل زنجیره ارزش و کاهش میزان ضایعات صورت گرفته است.
در حوزه فرآوری گیاهان دارویی و تولید اسانس آذربایجان شرقی در حال حاضر ۱۹ واحد با ظرفیت ۲۲ هزار و ۱۱۵ تن و جذب ماده خام ۳۳ هزار و ۷۷۱ تن و اشتغال ۴۲۸ نفر در حال فعالیت بوده و ۳۵ واحد بسته بندی گیاهان دارویی با ظرفیت ۹ هزار و ۹۵ تن نیز در مرحله جواز تاسیس قرار دارد تا بتوانند در راستای حذف مقوله ای به نام دوراندازی ضایعات محصولات کشاورزی را رقم بزنند.
بدین ترتیب باید از صدور آسان مجوز به سرمایه گذاران علاقه مند به راه اندازی صنایع تبدیلی و تکمیلی در مناطق مختلف آذربایجان شرقی استقبال کرد زیرا مدت های مدیدی است که برخی از اقلام تولیدات کشاورزی این استان از جمله انواع سیب، گوجه فرنگی، انواع انگور و غیره در فصول غیرکاشت به دلایل گوناگون در دست تولیدکنندگان باد کرده و نبود مراکز مکانیزه فرآوری، امکان استفاده حداکثری از محصولات منطقه را سلب می کند که همانا به سود اقتصاد آذربایجان خواهد بود.