صنایع کوچک ستون فقرات آذربایجان هستند

 عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

نامگذاری ۲۱ مرداد ماه هر سال به عنوان روز ملی “حمایت از صنایع کوچک” نشان از اهمیت توجه به جایگاه این نوع از صنایع در رشد صنعت کشور و به ویژه استانهای صنعتی و تولیدمحور همچون آذربایجان شرقی دارد زیرا صنایع کوچک به دلیل کمک به توسعه کسب و کار و داشتن اشتغال زایی و درآمدزایی بالا، به عنوان ستون فقرات اقتصاد استانها محسوب می‌ شوند.
روز ملی حمایت از صنایع کوچک، فرصت مغتنمی است تا ضمن به تصویر کشیدن جایگاه واقعی کارآفرینان و جهادگران تولید در رشد اقتصادی، موجب حمایت از کسب و کارهای کوچک شود زیرا، سبب ایجاد اشتغال، افزایش صادرات و گسترش بازارهای هدف شده و در نهایت، پایه‌های کارآفرینی آدربایجان در اقتصاد را تقویت می کند.
در سالهای اخیر از نقش صنایع کوچک و متوسط در اشتغال، تولید و صادرات کالاهای غیرنفتی آذربایجان شرقی که یک استان صنعتی و تولیدمحور است بسیار سخن گفته شده است؛ صنایعی که وضعیت آنها به لحاظ وسعت، رونق و رکود، بیانگر میزان سلامت اقتصاد یک منطقه است و جایگاه بخش خصوصی آن در اقتصاد و توان اقتصادی برای رشد را نشان می‌ دهند اما چه فایده، که برخی هایشان از عدم حمایت سازمان و ارگانهای پُرادعا رنج می برند…

◾️نگاه اول

آذربایجان شرقی در مجموع، دارای ۵۷ شهرک و ناحیه صنعتی است که از این تعداد ۴۸ شهرک و ناحیه صنعتی فعال بوده و از حدود ۶ هزار قرارداد ایجاد واحد صنعتی در استان، حدود ۳ هزار و ۲۰۰ واحد صنعتی و تولیدی فعال و مابقی غیرفعال است.
با این اوصاف، حدود ۱۱ هزار هکتار اراضی آذربایجان شرقی در اختیار شهرک های صنعتی استان است که از این میزان در ۴ هزار و ۷۰۰ هکتار اراضی عملیات ساخت واحدهای صنعتی و تولیدی اجرا شده یا در حال اجراست و بیشترین زمینه فعالیت واحدهای صنعتی و تولیدی مستقر در شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی مربوط به صنایع فلزی، شیمیایی و غذایی است.
طبق آمارها ۹۴ درصد واحدهای صنعتی آذربایجان شرقی را صنایع کوچک و متوسط به خود اختصاص داده اند که اتفاقاً این واحدها نیز به علت قائم به فرد بودن و تمرکز وظایف محوله بر عهده یک فرد با مشکلات مختلفی در حوزه بازاریابی، صادرات و فروش مواجه هستند و ارگان های مربوطه از اینگونه مسائل جزئی اما در عین حال مهم غافل مانده اند.
در حقیقت، بروز اینگونه مشکلات ناشی از خلاصه شدن مسئولیت و امور مختلفی همچون مدیرعامل، مدیر فروش و مدیر مالی در یک شخص است که بر این اساس، مدیریت این نوع واحدها با مشکل مواجه می شود.
از قرار معلوم، برای رفع مشکل اینگونه صنایع، خدمات مختلفی از سوی شرکت شهرک های صنعتی آذربایجان شرقی به آنها ارائه می شود که از جمله سوق دادن واحدهای تولیدی به خوشه های صنعتی است تا در قالب این خوشه ها بتوانند امور مربوط به بازاریابی و صادرات را انجام دهند که بر این اساس، در سطح این استان بیش از ۴۰ خوشه صنعتی شناسایی شده و باید هرچه سریعتر به سوی روان سازی مشکلاتشان اقدام شود.

◾️نگاه دوم

یک کارشناس اقتصادی معتقد است: صنایع کوچک نسبت به صنایع متوسط و بزرگ نیازمند نیروی انسانی کمتری هستند و اگر زیرساخت‌ها و شرایط مناسبی برای آنها فراهم شود، رونق‌ بخش تولید، اشتغالزایی و کارآفرینی استانهای صنعتی هستند.
“احمد صادقی” افزود: برخلاف جایگاه صنایع کوچک در جهان اما، فعالیت اینگونه صنایع پر اهمیت در کشور ما با مشکلاتی روبرو است که اغلب باعث بی‌ انگیزگی فعالان اقتصادی می‌ شود زیرا این معضلات که از بی توجهی دولت نشات می گیرد، مانعی برای رشد و پویایی این دسته از صنایع محسوب می‌ شود.
وی اضافه کرد: کمبود نقدینگی و تأمین مالی، فناوری‌های و تجهیزات قدیمی و سطح پایین در مقایسه با فناوری روز دنیا، موانع دسترسی به مواد اولیه، مشکلات مدیریتی، نبود نیروی انسانی متخصص، فقدان وام و تسهیلات حمایتی و در آخر هم کمبود مشتری داخلی و خارجی از بزرگترین چالش‌های این روزهای صنایع کوچک محسوب می‌ شود، مضاف بر این، تحریم‌ها و گرانی دلار نیز، خود مسبب چنین موانعی بوده و مزید بر علت مشکلات معمول شده‌ اند.
صادقی تاکید کرد: این مشکلات در کشورهای در حال‌ توسعه یا توسعه‌ یافته، با سیاست‌های خاص نظام پولی و بانکی و مدیریت صحیح در مشوق‌های تولیدی رفع می‌شود زیرا در این کشورها ارزش صنایع کوچک به‌ عنوان عامل کسب‌ و کار، اشتغالزایی، کارآفرینی و رونق‌ بخش تولید شناخته‌ شده است، لذا از سوی سازمان‌های مربوطه تسهیلات و مشوق‌ هایی شامل کمکهای مالی و اعتباری، حمایت‌های مالیاتی، وام‌های کم‌ بهره، کمک در بازاریابی، بهبود زیرساخت‌ها و مواردی از این قبیل به آنها می‌ شود تا فعالیتشان متوقف نگردد.

◾️نگاه آخر

بر اساس آمارهای کشوری، حدود ۸ درصد صنایع کوچک ایران در آذربایجان شرقی مستقر هستند و نیمی از آنها واحدهای صنعتی کوچک مقیاس را شامل می گردند و به غیر از واحد‌های صنفی تولیدی و کارگاهی، بالغ بر نیمی از مجموع ۴ هزار و ۴۰۰ واحد صنعتی این استان با اشتغال کمتر از ۱۰ نفر کوچک به فعالیت می پردازند.
صنایع کوچک مقیاس واحد‌هایی هستند که با نیروی انسانی کمتر، ماشین آلات و تجهیزات کوچکتر و سرمایه گذاری کمتر به عملیات تولیدی و خدماتی مشغول هستند و از آنجایی که عمدتاً در تکانه‌های اقتصادی نسبت به صنایع بزرگ آسیب پذیری بیشتری دارند بنابراین باید مورد توجه و حمایت بیشتری قرار گیرند.
در حقیقت، موفقیت صنایع بزرگ ریشه در پویایی، رشد و توسعه متوازن صنایع خُرد دارد لذا ارائه تسهیلات مالی، برقراری دوره‌های آموزشی و توسعه بازار از جمله اقداماتی است که باید ارگان های متولی، در جهت حمایت از صنایع کوچک آذربایجان شرقی به آنها اهتمام شود.
با در نظر گرفتن تجربه کشورهای موفق در عرصه سازمان دهی صنایع کوچک به نظر می‌رسد ما نیز نیازمند اتخاذ راهکارهای مناسب و کارآمد برای ساماندهی صنایع آذربایجان شرقی است؛ تدابیری که به گفته کارشناسان این حوزه می‌توان با تدوین برنامه‌های اصولی مانند انتقال تکنولوژی از شرکت‌ های مادر تخصصی به اینگونه واحدها، ارتقای منابع انسانی از طریق آموزش‌های تخصصی، پیاده‌ سازی سیستم‌ های به‌ روز مدیریتی و صنعتی، بازنگری در سیاست‌های مالیاتی، کاهش محدودیت‌های بازرگانی و قوانین دست و پاگیر، سهم منطقه آذربایجان را در بازارهای جهانی افزایش دهیم تا برخلاف ضربه های سنگین بخشنامه ای دولتی در سالهای اخیر، گذشته خود را بازیابد.