داروسازی از چنان اهمیتی برخوردار است که بشر برای بقا و حفظ سلامتی خود به آن وابسته بوده و امروزه نیز با شرایط پیش آمده و گسترش انواع بیماری های ویروسی، نیاز به این مهم بیش از پیش مورد توجه مردم جهان قرار گرفته است، لذا ۵ شهریور روز بزرگداشت محمدبن زکریای رازی به عنوان روز داروساز نامگذاری شده است تا اهمیت آن بیش از پیش به ویژه در گستره استانهایی همچون آذربایجان شرقی تبیین گردد که علاوه بر نیازمندان بومی، پاسخگوی بیماران استانهای شمالغرب و حتی غرب ایران نیز هست.
کمبود داروهای حیاتی و عمومی قصه امروز و دیروز نیست؛ سالهاست که زنگ شرایط بحرانی به صدا درآمده، اما گویا به گوش مسئولان دولت سیزدهم، تصمیم سازان و تصمیم گیران نرسید، از قرار معلوم دولتمردان آنقدر در برابر پذیرش مشکلات دارویی مردم مقاومت کردند که گویا اکنون برخی از کارخانه‌ها مواد اولیه ای برای تولید ندارند؛ آینده سختی که برای تولید دارو پیش بینی شده بود و دولت سیزدهم با اجرای طرح های موقت و بدون کارشناسی موسوم به دارویار از موفقیت در حوزه داروسازی عاجز ماند بر گردن دولت چهاردهم افتاد…
نوش داروی اول
آذربایجان شرقی با سهم ۱۰ درصدی از داروهای تولیدی کشور، دومین قطب داروسازی ایران را به خود اختصاص داده که آن هم در سایه حضور شرکتهای فعال دارویی زهراوی، دانا و شهید قاضی در این استان است که تولید اکثر داروهای مهم را بر عهده دارند.
در حال حاضر بیش از ۹۰ شرکت تولیدکننده انواع دارو، تجهیزات و لوازم پزشکی و نیز حدود ۸۰۰ داروخانه در سطح آذربایجان شرقی فعال هستند و حضور سه شرکت بزرگ داروسازی ایران، نشان دهنده توانمندی‌های آذربایجان شرقی در تامین بخشی از نیاز دارویی کشور است.
به گفته برخی از آگاهان حوزه نظارت، متوسط تخلفات صورت گرفته از سوی داروخانه‌های آذربایجان شرقی کمتر از سه درصد است که تخلفاتی همچون عدم ارائه فاکتور فروش به مشتری، گران فروشی و عدم فروش در تعداد محدودی از این داروخانه ها مشاهده شده است که باید به سرعت از سوی معاونت غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی مرکز این استان مورد رسیدگی قرار گیرد.
مالک رحمتی – استاندار جوان و جهادی آذربایجان شرقی – که در حادثه هوایی اواخر اردیبهشت ۱۴۰۳ سقوط هلی کوپتر حامل مقامات کشوری در بازگشت از افتتاح سد عظیم قیز قلعه سی در جنگلهای منطقه دیزمار ورزقان شهید شد در بازدید سَر زده خود از یکی از شرکتهای داروسازی تبریز که در دهه اول بهمن ماه ۱۴۰۲ انجام گرفت با بیان اینکه سوخت تخصیص ارز در هیچ واحد تولیدی به دلیل نبود نقدینگی قابل‌قبول نیست نظام مدیریت مالی شرکتهای داروسازی را به باد انتقاد گرفت و بر ضرورت بازنگری در آن تاکید کرد و همانا، زنده ماندن یک واحد تولید اقلام دارویی به تولید محصولات جدید و دانش پایه منوط است.
نوش داروی دوم
یک فعال حوزه داروسازی در آذربایجان شرقی معتقد است: محدودیتی که در تأسیس داروخانه‌ها بوده را برداشته اند به طوری که در شهرهای کوچک داروساز می تواند به راحتی داروخانه تاسیس کند و امتیاز کمتری هم می خواهد در حالی که داروساز صفر کیلومتر از هیچ چیزی اطلاع ندارد؛ بنابراین فشار بیشتری به او وارد می‌شود و شاید بعدها ورشکسته شود.
“حجت الله یزدان شناس” با تأکید بر کیفیت بالای داروهای ساخت داخل افزود: سه کارخانه تولید دارو در کشور داریم که ماده اولیه و داروهای آنها کاملاً سالم بوده و کیفیت آنها بالاست اما مردم اصلاً اعتنا نمی کنند و تنها به دنبال داروی خارجی هستند در حالی که اگر کارخانجات ما کیفیت خوبی نداشتند بیماران زنده نمی‌ماندند اما به دلیل سوءاستفاده ها و تقلب‌های موجود، اعتماد مردم از بین رفته است.
وی با اشاره به افزایش مهاجرت فارغ التحصیلان رشته داروسازی اظهار کرد: در شهرستان سراب دانشکده پزشکی تأسیس کرده‌اند اما چند متخصص داریم که می تواند به آنها آموزش دهد؟ کمبود پزشک و داروساز نداریم اما نمی توان آنها را در کشور نگه داشت زیرا در کشورهای دیگر پول خوبی به آنها می دهند؛ تعداد دانشجویان دانشگاه آزاد افزایش یافته اما زمانی که شغل نیست چرا تربیت می‌کنند؟ نمی گوییم تحصیلات بد است اما باید برای فارغ‌التحصیلان بازار کار تعیین شود.
یزدان شناس یادآور شد: گرانی و کمبود فزآینده دارو و تأمین مناسب و آسان دارو برای بیماران دردمند، خیل عظیم داروسازان جوان و بیکار ناشی از پذیرش بی رویه دانشجو، مارژین اندک داروخانه‌ها، عدم تعامل مناسب بیمه‌ها، مطالبات فراقانونی سازمان‌های مالیاتی و شهرداری‌ها، مشکلات ناشی از آیین نامه‌ها و ضوابط جدید داروخانه‌ها، تضعیف جایگاه و عملکرد سازمان نظام پزشکی و مشکلات عدیده دیگر از جمله معضلاتی است که امروزه داروخانه‌ها با آنها مواجه اند.
نوش داروی سوم
برخی صاحبان داروخانه ها می گویند مشکل ما کمبود دارو است و در حالی که صنعت دارو نیاز به نقدینگی دارد اما پولی در حساب نداریم که دارو خریداری نماییم و لذا مشکل بزرگ، بیمه گرانی هستند که از آذر سال گذشته مطالبات داروخانه‌ها را نداده اند و هدفمندی یارانه ای که پول شیرخشک را هنوز پرداخت نکرده است و اگر حرف دیگری عنوان می شود بیراهه است.
اغلب داروخانه داران عنوان می کنند دولت سیزدهم هیچ نگاهی به بخش خصوصی نداشت در حالی که بخش خصوصی، نظام سلامت را می گرداند اما سازمان هدفمندی و بیمه‌ها در این بین پول داروخانه‌ها را پرداخت نکرده و داروخانه‌ها در معرض ورشکستگی قرار دارند که با توجه به اینکه قیمت دارو چندین برابر شده و قرار بود هدفمندی یارانه‌ها پول‌ها را به موقع بدهند اما مطالبات روی زمین مانده که بیش از ۳۰ همت را شامل می گردد.
یکی از شرکت های بزرگ داروسازی آذربایجان شرقی که در سال های گذشته دوران شکوفایی عجیبی را داشته و سابقه درخشانی از همکاری های مشترک با صنعت داروی جهانی را دارد اخیراً پا به دوران افول گذاشته و تغییر دیرهنگام مدیران آن هم نتوانست چاره کار باشد و گفته می شود که با داشتن سرمایه عظیم ماشین آلات و منابع انسانی با ظرفیت خالی ۴۳ درصد کار می کند!
بدین ترتیب، ریشه اصلی مشکلات فعلی داروخانه ها و فعالان این حوزه در آذربایجان شرقی همانند سایر استانهای مهم و معین درمانی کشور، تخصیص نیافتن ارز و تسهیلات به موقع به شرکتهای تولید دارو است که بر کمبود داروهای حیاتی، تخصصی و حتی عمومی دامن زده تا جایی که، کمبود دارو موجب افزایش قیمتها شده و استرس ناشی از آن، اَمان بیماران و خانواده هایشان را بُریده و ذهن داروسازان را از بابت آینده مبهم به خود مشغول کرده است.
