اهمیت برگزاری همایش ملی ایده ها و راهکارهای نوین توسعه پایدار در دانشگاه آزاد واحد تبریز از نگاه "عصرآزادی"
ندای دانشگاهیان برای نجات نگین فیروزه ای آذربایجان
عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
اهمیت توجه به آینده حیات دریاچه اورمیه باعث شد تا دانشگاهیان آذربایجان شرقی با برگزاری همایش ملی ایده‌ها و راهکارهای نوین توسعه پایدار دریاچه ارومیه که با حضور رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، اساتید، دانشجویان و فعالان زیست محیطی در دانشگاه آزاد مرکز تبریز برگزار گردید به سوی واکاوی راهکارهای برون رفت از حالت فعلی حرکت نمایند.
در اثنای این همایش، از جلد دوم نظام موضوعات برنامه علمی و مهندسی محیط زیست و توسعه پایدار حوضه آبریز دریاچه ارومیه با حضور رئیس مرکز پژوهش‌های، رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان شرقی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان و رئیس دانشگاه آزاد استان رونمایی گردید.
نکته جالب توجه اینکه، در پایان همایش، تفاهم نامه توسعه همکاری‌های علمی، پژوهشی و اجرایی همزمان با هفته دولت بین شرکت آب منطقه ای استان و دانشگاه آزاد آذربایجان شرقی به مدت سه سال امضا و مبادله شد و از محققان برتر این رویداد تجلیل به عمل آمد.
بر این اساس، هدف از انعقاد تفاهم نامه ایجاد و توسعه همکاری‌های علمی پژوهشی و اجرایی در راستای آموزش، پژوهش و تشریک مساعی در زمینه‌های مشترک موضوع فعالیت‌ها و ماموریت‌های طرفین، تسهیل و اولویت دهی به اجرای پروژهای پژوهشی و آموزشی و اجرایی با استفاده از کلیه منابع طرفین عنوان شده است…
راهکار اول
رئیس دانشگاه آزاد آذربایجان شرقی در ابتدای همایش گفت: توسعه پایدار یکی از مفاهیم مهم توسعه در دنیای امروزی است زیرا نیازهای کنونی را بدون خدشه دار کردن توانایی های نسل‌های آینده در برآورده کردن نیازهای خود پاسخ می‌دهد و مستلزم رشد متوازن و پایدار در بخش‌های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و محیط زیست است.
آرش رنجبران ادامه داد: آرمان‌های توسعه پایدار در هر کشوری نقشه راهیابی به آینده بهتر و پایدارتر برای همگان محسوب می شود.
وی با بیان اینکه دریاچه اورمیه شناسنامه آذربایجان است افزود: قطعاً مفهوم توسعه در استان‌های شمالغرب و کشورهای همسایه که با این دریاچه در تعامل هستند متأثر از این زیست بوم با اهمیت کشور است.
رنجبران خاطر نشان کرد: وضعیت دریاچه ارومیه در حال حاضر و در آینده به صورت مستقیم بر سلامت، اقتصاد، صنعت، کشاورزی، بازرگانی و شاخص‌های مهم فرهنگی و اجتماعی تأثیرگذار بوده و خواهد بود و توجه به این موضوع یک ضرورت انکار ناپذیر است.
وی با بیان اینکه هدف برگزاری این همایش تاکید بر اهمیت فوق العاده این موضوع برای ذی نفعان منطقه‌ای و فرا منطقه‌ای است یادآور شد: امیدوارم نتایج این همایش بتواند در مورد تصمیم سازی تصمیم گیران این حوزه مثمر ثمر واقع شود.
رئیس دانشگاه آزاد استان از ارائه بیش از ۱۶۵۰ عنوان پژوهش و ۲۰۰ پایان نامه با موضوع دریاچه ارومیه در این دانشگاه خبر داد و تاکید کرد: ۱۴۲ مقاله به دبیرخانه علمی این همایش ارسال گردید که ۱۹ مقاله به عنوان ارائه سخنرانی و ۹۹ مقاله به صورت پوستر بود.
راهکار دوم
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم گفت: اگر به دنبال پیشرفت ملی هستیم حتماً باید در دیدگاه زیست محیطی خود تجدید نظر کرده و در برنامه ریزی‌های پنج ساله توسعه آن را در اولویت اصلی قرار دهیم.
بابک نگاهداری ادامه داد: پیکره زیست محیطی بزرگی به نام دریاچه ارومیه با منابع و تنوع زیستی مثال زدنی بر اثر ناترازی منابع و مصارف آب در منطقه بهم ریخته و باعث شده سه متر از عمق دریاچه و ۸۰ درصد از وسعت دریاچه کاهش یابد و پدیده‌ای به نام غبارهای نمکی تشکیل شود.
وی با بیان اینکه احیای دریاچه ارومیه به پویش ملی و منطقه‌ای نیاز دارد اضافه کرد: وقتی بودجه‌های احیای دریاچه به وزرات نیرو و وزرات جهاد کشاورزی داده می‌شود نشان می دهد که نگاه حاکم، سازه محور، جامعیت و کل نگری را مدنظر نگرفته است در حالی که دوران سیاست گذاری ساده به سر آمده است.
نگاهداری با بیان اینکه اگر برای مصارف آب اهالی روستا و فقر آنها تدبیری اندیشیده نشود کشاورزان نیز به برداشت های غیرمجاز و حفر چاه‌های غیرمجاز روی می‌آورند و اظهار کرد: باید احیای دریاچه ارومیه در همه جوانب بررسی شده و به ابعاد اجتماعی نیز در کنار ابعاد اقتصادی و معیشتی آن توجه شود تا به تغییر رویکردهای ما در برنامه ریزی مدیریت توسعه منابع آبی منجر شود.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس با ذکر این نکته که همه برنامه ریزی‌های ما باید به گونه‌ای ناترازی آب در منابع و مصارف را جبران کند خاطرنشان کرد: باید در خصوص معیشت کشاورزان منطقه و زدودن غبار فقر از روستاهای اطراف دریاچه ارومیه برنامه‌ریزی اساسی صورت گیرد.
راهکار آخر
رئیس کمیسیون آموزش مجلس با بیان اینکه با سدسازی و افزایش تولیدات کشاورزی، نمی‌توان انتظار نفس کشیدن دریاچه ارومیه را داشت گفت: ساده ترین راه برای حل مشکل احیای دریاچه ارومیه، جمع آوری کشاورزی و جایگزینی آن با مشاغل دیگر در منطقه است که حاکمیت نیز در این راستا وظیفه اشتغالزایی دارد.
علیرضا منادی با اشاره به اینکه دانشگاه باید به دنبال حل مسئله باشد افزود: خشکسالی دریاچه ارومیه یکی از مهمترین مشکلات استان و حتی دنیاست که ارزش آن به اندازه نقاط تعادل مهم جهان است و بخش مهمی از دلیل خشکی آن مربوط به سوءمدیریت می شود.
وی با اشاره به پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه که منجر به نتیجه مطلوب نشد تاکید کرد: قرآن کریم یک تئوری بسیار مهمی مطرح می‌کند و می‌گوید حیات همه چیز در آب است اما تا به امروز نتوانستیم با این آب، خوب و مهربانانه برخورد کنیم.
منادی با بیان اینکه تعداد ۱۰۰ سد در حوضه دریاچه ارومیه ساخته شده و حقابه دریاچه را از بین برده است خاطرنشان کرد: روزگاری در اطراف این حوضه به میزان ۲ میلیون تن محصولات کشاورزی با مصرف ۲ میلیارد مترمکعب آب تولید می‌شد اما آذربایجان غربی به یکباره میزان تولیدات این حوضه را ۱۰ میلیون تن و مصرف آب را ۱۰ میلیارد مترمکعب افزایش داد.
وی با اشاره به اینکه پروژه انتقال آب ارس به دریاچه ارومیه و دشت تبریز نیازمند اعتبار و سرمایه گذاری صنایع است اضافه کرد: رییس دولت چهاردهم که پیش از این نماینده مردم تبریز بوده، نسبت به مشکلات این منطقه و به خصوص دریاچه ارومیه آگاه است و امیدواریم اقدامات اساسی در راستای حل این مشکل انجام گیرد.
شایان ذکر است در برخی از پانل های این همایش، موضوعاتی همچون کاربرد تصاویر ماهواره‌ای در تشخیص تغییر تغییرات کیفیت آب دریاچه اورمیه با تاکید بر نقش میانگذر، مدل سازی تغییرات زمانی – مکانی اثرات زیست محیطی تغییر اقلیم بر خشکی دریاچه اورمیه با رویکرد تلفیقی ژئو انفورماتیک، بررسی همبستگی و مقایسه حوضه‌های آبریز دریاچه اورمیه و رودخانه ارس بر اساس متغیرهای زیست محیطی و اقلیمی ارائه گردید.
