ضرورت توجه به پارامترهای ایمنی در عرضه خودروهای داخلی به بهانه روز جهانی استاندارد از نگاه "عصرآزادی"
خودروهای غیراستاندارد بلای جان مردم ایران
عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
علت اصلی نامگذاری ۱۴ اکتبر مطابق با ۲۲ مهر به عنوان روز جهانی استاندارد World Standards Day جالب است؛ زمانی که در سال ۱۹۴۶ نمایندگان ۲۵ کشور در لندن گردهم آمدند تا یک سازمان بین المللی جدید با هدف هماهنگی استانداردهای جهانی ایجاد کنند نتیجه این گردهمایی به تأسیس سازمان بین‌المللی استاندارد موسوم به ISO منجر شد که امروزه نقش مهمی در ایجاد استانداردهای جهانی ایفا می‌کند اما لحاظ کردن معادلات استاندارد در کشور ما با موانع و دشواری های زیادی مواجه است که اصلاح آنها فرسایشی است.
رصد اخبار مرتبط با خودرو از آمار تصادفات به دلیل کیفیت پایین تا قیمت‌گذاری و زیان دِهی صنعت خودروسازی، این مسئله را بر همگان ثابت کرده که این صنعت در مسیری قرار گرفته که راه را بر هر نوع پیشرفتی بسته است، حالا مدت هاست که توصیف ارابه مرگ برای برخی از خودروهای بی کیفیت داخلی بیش از هر زمان توسط مردم قابل درک است که همانا آنها را اغلب وادار به خرید خودروهای مدل قدیمی می کند تا حداقل از به کار رفتن ورق ها و قطعات باکیفیت محصول خریداری شده مطمئن باشند.
در حقیقت، روز ۲۲ مهر ماه به یاد این رویداد تاریخی و تأثیری که استانداردها بر بهبود زندگی انسان‌ها و تسهیل تجارت بین‌المللی دارند فرصتی برای تأکید بر اهمیت استانداردها در زندگی روزمره و همچنین یادآوری این موضوع که هماهنگی جهانی در زمینه استانداردها بهبود کیفیت زندگی، سلامت و رفاه عمومی را تسهیل می کند و ما هنوز اندرخم حوزه خودرو معطل هستیم…
استاندارد اول
علیرغم اینکه تولید خودرو در ایران چند دهه قدمت دارد اما برخی خودروهای داخلی بیش از ۲۰ سال است که با کمترین تغییرات در کشور تولید می‌شوند. بدنه این خودروها در داخل تولید می‌شوند و قالب بدنه نیز استاندارد خاص خود را دارد!
از قرار معلوم، تا تیراژ خاصی می‌توان از یک قالب برای تولید بدنه استفاده کرد زیرا بعد از آن، دقت در تولید قطعات بدنه کاهش می‌یابد و شاهد مشکلاتی در خودروهای تولیدی خواهیم بود اما طراحی و ساخت قالب‌های جدید هزینه بسیاری دارد و معمولاً خودروسازان این هزینه را انجام نمی‌دهد تا رفع نقایص و ایرادات خودرو بر سر من و شما بیفتد.
به گفته آگاهان حوزه خودرو، خودروهای مدل قدیمی ساخت داخل شرایط متفاوت و گویا بهتری با خودروهای جدیدتر دارند و به نظر می‌رسد صحبت های مردم در سطح کشور که همانا “خودروهای جدید داخلی ارزش خرید ندارند” صحیح باشد که با فرض این واقعیت خودروسازان باید فکری به حال تغییر تولیدات خود کرده و به سوی محصولات به روزتر و ایمن تر حرکت نمایند.
به گفته فعالان صنعت خودرو، تفاوت قابل توجهی بین انواع خودروهای داخلی وجود ندارد اما گویا در خودروهای تارا و شاهین اتفاق بسیار خوبی افتاده و بدنه آنها به سمت استاندارد حرکت کرده‌اند.
از نظر طراحی و مهندسی، بدنه خودروهای تارا و شاهین استاندارد است، بدنه ساینا نیز بر مبنای استاندارد محافظت از عابر پیاده طراحی شده اما در تامین مواد بدنه هنوز از مواد نرم استفاده می‌شود زیرا امکان تامین خارجی وجود ندارد و از قرار معلوم، واحدهای صنعتی تولید فولاد هم مواد نمی‌دهند.
اما به هرحال باید توجه داشت که کیفیت پایین خودروهای تولید داخل و ناایمنی آنها، منجر به افزایش نگران کننده‌ای در تصادفات جاده‌ای و مرگ و میرهای ناشی از آن شده است.
استاندارد دوم
یک کارشناس حوزه خودرو با اشاره به اینکه در کشور ما تعدادی استاندارد اجباری برای خودروها وجود دارد که در سال ۹۵ از استاندار ۵۵ گانه به استاندارد ۸۵ گانه ارتقا پیدا کرد گفت: البته اوایل سال ۱۴۰۰ از سوی سازمان‌های مربوط ۹ استاندارد از مجموع ۸۵ گانه تعلیق شد که علت تعلیق را مشکلات تحریمی برای تأمین قطعات عنوان کردند.
“مسیح فرزانه” ادامه داد: مسئولان ناجا اعلام کرده‌اند که بین ۵۰ تا ۶۰ درصد فوتی‌های تصادفات به علت ایمن نبودن خودروها در کشور است؛ دو بُعد این قضیه در تأثیرگذاری تحریم ها در تأمین نشدن مواد و قطعات مورد نیاز جهت ارتقای ایمنی خودروهای داخلی و بُعد فرهنگی آن هم به رعایت نکردن قوانین برمی‌گردد.
وی در مورد انحصار بازار خودرو و تأثیر آن بر کیفیت و ایمنی محصولات نیز افزود: تا زمانی‌که بازار خودرو انحصاری باشد و به واردات به صورت سلیقه‌ای و مقطعی نگاه شود، در عمل دولت‌ها دست به تصدی‌گری در صنعت می‌زنند و با سختی همچنان به سمت خصوصی‌سازی می‌روند، در چنین شرایطی خودروساز داخلی وقتی هنوز برای یک ثبت‌نام ۱۲۰ هزار دستگاهی بیش از سه میلیون نفر را در صف انتظار می‌بیند، نیاز جدی به افزایش کیفیت و ارتقای فاکتورهای ایمنی حس نمی‌کند و همچنان روی روال گذشته پیش می رود.
فرزانه اظهار کرد: توسعه در بستر صنعت خودرو و افزایش کیفیت، در رقابت و در بازار آزاد شکل می‌گیرد؛ امری که در کشور به واسطه اقتصاد سیاسی همچنان اتفاق نیفتاده است.
این فعال صنعت خودرو تاکید کرد: هرچند در ماه های اخیر شاهد طراحی هندسی خوبی در خودروسازان داخلی هستیم اما، از نظر متریال و روش تولید هنوز در این خودروها ضعف وجود دارد و به غیر از تارا و شاهین سایر خودروهای داخلی موجود در کشور در مجموع بدنه‌های ایمنی ندارند زیرا به لحاظ ساختار طراحی، قدیمی بوده و معماری قدیمی دارند.
استاندارد آخر
در کشورهای اروپایی، استانداردهایی وجود دارند که اجباری هستند از جمله استانداردهای ملی ما که بر اساس استانداردهای اروپایی است، یکی از آنها استاندارد برخورد از روبه‌رو است که با R94 نشان داده می‌شود و استاندارد برخورد از جانب که با R95 نشان داده می‌شود، از مهمترین استانداردها هستند.
در حقیقت، زمانی که این دو استاندارد تست می‌شود، داخل خودرو آدمکی قرار دارد که فشار وارد بر سر، زانو، قفسه و سینه آن اندازه‌گیری می‌شود، به دلیل آنکه این تست گران است، خودروسازان یک بار برای یک محصول این تست را انجام داده و مختومه می شود.
به گفته آگاهان حوزه خودرو، متاسفانه بعضی از خودروهایی که در کشورمان به فروش می‌رسند حتی یک بار هم این تست را انجام نداده‌اند یا اگر این تست بر روی آنها انجام شده است، معیارهای تست را برآورده نکرده‌اند و البته بعضی از این خودروها هم که تست را پاس کرده‌اند در مرحله تولید انبوه با نمونه تست شده تفاوت داشته اند و قدیمی ها ایمن تر بوده اند.
سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت صمت دو دستگاه مهم حاکمیتی هستند که باید بر تمام فرآیند‌های تولید یک خودرو از نقطه شروع طراحی و تولید خودرو تا ساخت نهایی و تست محصول نظارت داشته باشند تا استانداردهای ۸۵ گانه و دیگر مسائل مربوط به ایمنی خودرو به‌درستی رعایت شود.
طبق اعلام پلیس راهور، تصادفات جاده‌ای سالانه جان حدود ۱۷ هزار نفر از مردم کشور را می‌گیرد و خسارت‌های گسترده مالی و جانی را به جا می‌گذارد که بسیار نگران کننده است، حتی هفته گذشته تصویری از یک خودروی صفر تولید داخل منتشر شد که در یک حوادث جاده ای نصف شده بود!
بدین ترتیب، حال سازمان ملی استاندارد ایران و وزارت صمت باید به این سؤالات پاسخ دهند که آیا نظارت دقیقی بر رعایت همه استانداردهای اجباری در تولید خودرو دارند یا خیر؟ و آیا استانداردهای ایمنی تولید خودرو در ایران به استانداردهای جهانی نزدیک است یا خیر؟ و اگر پاسخ منفی است، چرا؟
