کشف شهر تاریخی خونج کاغذکنان

مطالعات باستان‌شناسی دانشگاه هنر تبریز در خونج تاریخی در محدوده شهر کاغذکنان – آق کند در آبان‌ ماه سال جاری شروع شد و طی این کاوش که اولین فعالیت باستان‌شناسی این تیم است، شواهدی از فضا‌ها و تزیینات معماری، سکه‌های متعلق به اَتابکان آذربایجان، گونه‌های مختلف سفال اسلامی از جمله زرین‌ فام، مینایی و لاجوردین، قطعات شیشه و همچنین تجهیزات مرتبط با کوره یافت گردید.

به گفته باستان شناسان، آقکند یکی از شهر‌های قدیمی ایران است که در قدیمی‌ ترین منبع جغرافیایی تاریخی فارسی “حدود العالم من المشرق الی المغرب” به صورت “خونه” و منابع تاریخی دیگر مانند معجم البلدان یاقوت به صورت “خونج” و در سند ملکی متعلق به تاریخ ۹۷۱ هجری قمری به صورت “خوانج” و در سند دیگری که در تاریخ ۱۲۷۱ هجری قمری تحریر یافته “کاغذکنان مشهور به آقکند” نوشته شده است.

این شهر دقیقاً در مرکز تلاقی جاده ابریشم قرار گرفته و به عنوان دروازه ورود به آذربایجان نیز توصیف شده است به طوری که افضل الدین محمد خونجی به عنوان یکی از عالمان قرن ششم هجری این شهر، سلطان ایوبی مصر او را به دربار خود دعوت کرده است.

اسکان آلپ ارسلان و پس از آن سعدلو‌ها در این شهر از مهمترین اتفاقات بزرگ آن به شمار می‌آید و یکی از تولیدات مهم این شهر در قرون ۵ و ۶ هجری “سفال آق کند” بوده است که امروزه یکی از مهم‌ ترین مباحث روز باستان‌ شناسی جهان به شمار می‌ آید.

شایان ذکر است محققان و باستان‌ شناسان، سفالِ نوع آق کند را تولید محلی این شهر قلمداد می‌کنند که از طریق جاده ابریشم تجارت می‌شده است لذا این شهر به دلیل قرارگیری در مسیر مواصلاتی ابریشم یکی از اولین شهر‌های ایران است که پس از حمله مغول ویران و به آتش کشیده می‌شود و به همین دلیل، ویرانی‌های آن در میان بومیان منطقه به “شهر سوخته” مشهور است.