افق ایران و آذربایجان در مسیر کریدور ارس

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

آذربایجان شرقی به علت واقع شدن در مسیر جاده ابریشم از قدیم الایام نقشِ محوری در مبادلات تجاری و اقتصادی ایران با کشورهای همسایه و اروپا ایفا کرده است و در حال حاضر نیز این استان با برخورداری از دو پایانه مرزی نوردوز و جلفا همچنان در این زمینه ایفای نقش می‌کند اما با این اوصاف، اجرای کریدور ترانزیتی ارس و پایانه مرزی کلاله، سهم صادراتی این منطقه را به طور چشمگیری ارتقا می‌دهد که باید بیش از پیش در این زمینه به ایفای نقش پرداخت.
کریدور ارس با قرار گرفتن در مسیر کریدور شرق – غرب که از مرزهای شمال شرقی ایران آغاز و به مرزهای شمال غربی منتهی می شود ارتباط آذربایجان شرقی را با کشورهای اروپایی برقرار می کند و پایانه مرزی در حال ساخت کلاله یا همان ارس و در مجاورت رودخانه تاریخی آراز نقش ویژه ای در ترانزیت کالا و مبادلات تجاری و اقتصادی این کشورها ایفا خواهد کرد.
اجرای طرح کریدور جلفا – کلاله از جمله اقدامات ایران برای افزایش سرعت و حجم ترانزیت در حمل و نقل جاده ای منطقه شمال غرب کشورمان است که با بهره‌برداری از این طرح، طول مسیر ترانزیت کالا و مسافر از جلفا به کشور آذربایجان تا حدود ۲۲۰ کیلومتر کاهش یافته و دروازه های توسعه صادراتی دو کشور را خواهد گشود که امیدواریم به خوبی و خوشی به مرحله اجرا درآید…

◾️کریدور ارس کشور آذربایجان را سریعتر به نخجوان می‌ رساند

پروژه کریدور ترانزیتی ارس که مسیر آغ بند – کلاله – جلفا را در بر می گیرد یک مسیر ترانزیت کالا و صادرات از اروپا به کشور آذربایجان و بالعکس مطرح بوده و آن را تسریع می‌کند، برای همین، این پروژه از سال ۱۴۰۲ آغاز شده تا به طول ۱۰۷ کیلومتر در امتداد رود مرزی ارس، به تحول اقتصادی منطقه قفقاز جنوبی و شمالغرب ایران منجر گردد که با حدود ۱۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست.
معاون شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ و نقل در این باره معتقد است: کریدور ارس کشور آذربایجان را سریعتر به نخجوان می‌ رساند زیرا مسیری که اکنون وجود دارد از شهرهای پارس آباد و بیله سوار استان اردبیل شروع می‌شود و تا شهر جلفا ۳۵۰ کیلومتر طول دارد.
محمدرضا کدخدا زاده درباره سهم دولت آذربایجان در این کریدور افزود: کشور آذربایجان در بخش مسیر جاده‌ای این کریدور، احداث پل را بر عهده گرفته که در بخش کلاله در خاک ایران و آغ بند در خاک آذربایجان واقع شده و با تلاش پیمانکاران و اعتبارات طرف آذربایجانی در حال اجراست تا به پایانه‌ای که ایران پیش بینی کرده متصل گردد.
وی اضافه کرد: پایانه مرزی منطقه کلاله نیز توسط پیمانکاران ایرانی در حال ساخت بوده و به محض اینکه پل مرزی اجرا شود، خودروها می توانند از روی پل به طور مستقیم وارد پایانه آن سوی مرز شوند که برای آن ۸ هکتار زمین را آزاد کرده ایم.
کدخدا زاده تاکید کرد: در حال حاضر مسیر چهار خطه تا مرز ارمنستان پیش آمده‌ و طرف آذربایجانی به شدت برای تکمیل کریدور ارس تمایل دارد زیرا اگر به هر دلیلی تصمیم بگیرند به سمت زنگه زور بروند از همان مسیر می‌تواند به سمت زنگزور ادامه دهند و در غیر این صورت می‌توانند وارد ایران شده و با طی ۱۰۰ کیلومتر از خاک ایران به نخجوان برسند.

◾️با بی‌ توجهی به کریدور کلاله جایگاهی در منطقه نخواهیم داشت

رئیس مجمع نمایندگان آذربایجان‌ شرقی با اظهار تاسف از اینکه مسئولان استان در طی سال‌های گذشته درباره محور ترانزیتی کلاله – جلفا غفلت کرده‌اند گفت: تفکر غلط در این خصوص، مورد گلایه‌مندی است چراکه کم‌ توجهی به این مرز، با توجه به همسایگی و مشترکاتی که با کشورهای آذربایجان، ترکیه و ارمنستان وجود دارد موجب انزوای ایران در آینده نه چندان دور خواهد شد.
علیرضا نوین افزود: تعلل در تکمیل کریدور کلاله – جلفا و تخصیص اعتبار اندک به این پروژه موجب شده که امروز شاهد فراهم شدن زیرساخت‌هایی اعم از تکمیل مرز ریلی، جاده‌ای و دیگر امکانات در طرف مقابل رود تاریخی ارس در قالب کریدوری موسوم به زنگه‌ زور باشیم.
وی اضافه کرد: در واقع، با بی‌ توجهی به کریدور کلاله – جلفا، ما جایگاهی در منطقه نخواهیم داشت و در صورت استمرار وضعیت فعلی، با توجه به اینکه کشورهای همسایه و منطقه خواهند توانست عبور و مرور خود را از کریدور زنگه‌زور و خاک ارمنستان انجام دهند، نیازی به ورود به خاک ایران نخواهد بود!
نوین تاکید کرد: با عدم تکمیل کریدور کلاله – جلفا انتظاری که از منطقه آزاد ارس به عنوان بازیگر نقش دِبی مطرح می‌شود، محقق نخواهد شد زیرا در گذشته، روابط دیپلماتیک خود را به سختی تعریف کرده‌ایم که بیشتر نگاه امنیتی در این منطقه حاکم بوده است.
وی خاطرنشان کرد: به جای استفاده از فرصت و موقعیتی که از نظر تجاری فراهم بود، تعلل کردیم و کشور آذربایجان با مشارکت ترکیه، دست به اقداماتی زده که در آینده امکان به وجود آمدن چالش برای ما متصور است و باید طوری دیگر اندیشید تا از امتیازات همسایگی یکدیگر بهره مند شویم.

◾️عمده ترانزیت کشور آذربایجان از مسیر کلاله اتفاق خواهد افتاد

در بازدیدی که خبرنگاران رسانه های گروهی آذربایجان شرقی از مناطق مرزی ایران و آذربایجان و محل ساخت پایانه کلاله – آغ بند به عمل آوردند مشخص گردید که تقسیم کار بین دو کشور به این ترتیب است که ایران پایانه مرزی را احداث کرده و کشور آذربایجان نیز به موازات آن، پل روی رودخانه ارس را می‌سازد.
به گفته کارشناسان حوزه راه، فاز اول این پایانه و پل روی رودخانه ارس در مدت یکسال ساخته خواهد شد که این طرح از اول سال ۱۴۰۳ آغاز شده و در دو طرف مرز، دو‌ همسایه ایران و آذربایجان با اراده کافی مصمم هستند تا در مدت معین کار را به سرانجام برسانند.
در حقیقت، برای آزادسازی زمین و پیش بینی سایت موقت ۴۰۰ میلیارد تومان هزینه در نظر گرفته شده و کل این پایانه در زمینی به مساحت ۱۹ هکتار ایجاد خواهد شد که در فاز اول ۸ هکتار در حال آماده سازی است.
با انجام تحقیقات می توان دریافت که گویا این طرح در قالب شبکه بزرگراهی ایران و با هدف افزایش ترانزیت اجرا می‌شود و در این زمینه قرار است جاده نوردوز به کلاله نیز به حالت چهار بانده درآید که قرارداد اولیه آن با پیمانکار این مسیر ۱۰۷ کیلومتری، حدود ۵ هزار میلیارد تومان است و پیش بینی می‌شود پس از ساخت گذرگاه ارس و پایانه مرزی کلاله – آغ بند بخش عمده ای از ترانزیت کشور آذربایجان از این مسیر اتفاق بیفتد مگر اینکه دست های خارجی از دور دست ها به میان آمده و معادلات دو همسایه قدیمی را بر هم بزند.