نقدی بر جایگاه حسابداران در موسسات دولتی، از کنترل حسابها تا مشاوران مالی
عصرآزادی آنلاین/سعیداکبرپور
کارشناس ارشد حسابداری، دکتری اقتصاد مالی







در روزگار گذشته، میرزاها بهعنوان کاتبان و نگارگران اسناد مالی، کنترل و ثبت درآمدها و هزینهها را در دست داشتند.
آنها نقشی اساسی در نظارت بر بودجهها و منابع مالی دولتی ایفا میکردند. اما امروز، با پیچیدگیهای اقتصادی و نیاز به شفافیت مالی بیشتر، نقش حسابدار دولتی از یک «میرزا نویس» ساده به یک مسئول پیچیده و چندجانبه تبدیل شده است.
حسابداران دولتی امروز نهتنها مسئول ثبت و کنترل حسابها هستند، بلکه باید بهعنوان مشاوران مالی در فرآیند تصمیمگیریهای کلان دولتی حضور داشته باشند. آنان موظفند که اطلاعات دقیق و تحلیلهای مالی لازم را برای مدیران و مقامات دولتی فراهم کنند تا تصمیمات مالی مبتنی بر دادههای دقیق و معتبر اتخاذ شود. این تحول در نقش حسابدار، از کنترل حسابها به مشاوره مالی، نشاندهندهی اهمیت روزافزون کارکردهای مالی در ارکان دولت است.
با این حال، واقعیتهای موجود نشان میدهد که در بسیاری از موسسات دولتی، حسابداران هنوز بهعنوان افرادی برای نگارش و ثبت ساده حسابها شناخته میشوند و نقشی مؤثر در مشاورههای مالی و استراتژیک ایفا نمیکنند. بسیاری از حسابداران دولتی بهجای ایفای نقش مشاورهای، همچنان به عنوان نیروی اجرایی در انجام کارهای حسابداری، کنترلهای مالی، و گزارشدهی صرف فعالیت میکنند.
این وضعیت نهتنها موجب از دست دادن فرصتهای بهبود در تصمیمگیریهای مالی میشود، بلکه مانع استفاده بهینه از تخصصهای حسابداری در جهت پشتیبانی از اهداف کلان اقتصادی کشور میگردد. در حالی که حسابداران باید با تحلیلهای دقیق خود در مسیر تخصیص بهینه منابع، پیشبینی هزینهها و ارزیابی آثار مالی تصمیمات دولتی مشارکت کنند، این ظرفیت در بسیاری از مواقع مغفول میماند.
نتیجه این که حسابداران دولتی باید از جایگاه صرفاً «میرزا نویسی» به مشاوران مالی با تأثیر در سیاستگذاریهای مالی تبدیل شوند. این امر نیازمند بازنگری در ساختارهای اداری، ارتقاء آموزشهای تخصصی حسابداری دولتی و در نهایت تغییر نگرش نسبت به نقش حسابداران در فرآیندهای تصمیمگیری دولتی است.