آذربایجان در زمستان برف ندارد

کاهش میزان بارش‌ها در آذربایجان شرقی طی سال‌های اخیر یک مسئله بسیار جدی است که علاوه بر تهدید بخش کشاورزی، زندگی مردم را نیز تحت الشعاع قرار خواهد داد و لذا ضروری است تا طرح بارورسازی ابرها در منطقه شمالغرب کشور به صورت جدی پیگیری شود زیرا دلایل پراکنده شدن ابرها در آسمان آذربایجان مطالبه همه مردم منطقه است.

عضو هیئت علمی گروه آب و هواشناسی دانشگاه تبریز نیز با بیان اینکه باران‌های پاییزی نیسان برگرفته از نام ماه دوم رومی‌ هاست گفت: از قدیم الایام توده‌های بارشی در ماه دوم رومی‌ها یعنی نیسان از دریای مدیترانه وارد ایران و منطقه ما می‌شد اکنون با توجه به گرمایش جهانی، میزان بارش‌های غربی از جمله بارش‌های نیسان نیز کاهش یافته است.

بهروز صراف با اشاره به اینکه مقدار بارش در هر نوبت بارندگی و حجم آب ناشی از بارش در سطح منطقه کاهش یافته است افزود: اکنون تعداد روز‌های بارندگی نسبت به روز‌های بارندگی ۱۰ سال گذشته، کاهش زیادی نیافته بلکه مقدار بارش در هر نوبت بارندگی و حجم آب ناشی از بارش در سطح منطقه کاهش یافته و قطعاً این میزان نیز صرف‌ِ تر کردن خاک شده و هیچوقت به جریان رودخانه نمی‌ رسد و قطرات باران تا به زمین گرم می‌رسند عمدتاً تبخیر و یا در خاک تشنه و عاری از پوشش گیاه نفوذ می‌ کنند و وارد جریان رودخانه‌ای نمی‌ شوند.

وی با ذکر این نکته که وارد دوره‌ ترسالی نشده‌ایم اضافه کرد: اکنون در حال کاهش محسوس بارش برف و کاهش سرمای زمستانه هستیم که این سری از عوامل، بزرگترین خطر محیط زیستی است که کشور و استان ما را تهدید می‌کند و قطعاً با از دست دادن سرمای زمستانی، کل اکولوژِی مناطق کوهستانی ما به هم خواهد خورد زیرا آمارها نشان می‌ دهد بارش مناطق شمالغرب کشور و از جمله آذربایجان شرقی حدود ۲۵ درصد نسبت به میانگین درازمدت کاهش یافته و دما نیز حدوداً سه درجه افزایش یافته است.

یک کارشناس منابع آب جوی در این خصوص معتقد است: در حال حاضر نشانه‌هایی مبنی بر تغییر الگوها از نظر رطوبت هوا، تشکیل ابرها و به هم خوردن ترازهای بارش و ابر در برخی مناطق کشور را شاهد هستیم.

فرید گلکار با اشاره به وجود دو سناریو درباره پراکنده شدن ابرها در آسمان کشور پرداخت و گفت: گزینه اول، دستکاری عمدی و گزینه دوم، تغییرات اقلیمی است و لذا با این حال نمی‌ توان با قاطعیت گفت که کدام یک از این موارد صحیح است.

وی افزود: سازمانهای بین‌ المللی در برهه‌ای از زمان، یک سری قوانین وضع می‌ کردند و نمایندگان آنها پیگیر رعایت قوانین در کشورها بودند اما امروزه این روش منسوخ شده و بر مشارکت‌ دهی ذینفعان اصلی در درون خود کشورها تاکید می گردد.

گلکار اضافه کرد: کشوری با چند اقلیم متفاوت هستیم و مسائل استان آذربایجان‌ شرقی حتی با استانهای همجوار نیز برابر نیست و نمی‌ توان نسخه واحدی برای همه استانها پیچید لذا مقامات دولتی باید بدانند بدون همکاری بخش خصوصی که به نوعی در این قضیه ذینفع هستند، امکان تغییر و تحول وجود ندارد زیرا بخش خصوصی به عنوان یکی از ذینفعان تغییرات جوی، باید نسبت به این قضیه حساس باشد.

این کارشناس شرایط جوی یک پیشنهاد ارائه کرد و یادآور شد: برای افزایش بارش ها، سامانه زمینی بارورسازی ابرها در مناطقی که تحت تاثیر محیط مسکونی قرار نگرفته‌ اند از جمله در دامنه‌های سهند و سبلان مستقر شود تا بتوان از طریق تولید یون، رطوبت تشکیل داده و سپس با تشکیل ابر، سامانه‌های بارشی تقویت گردند.

گلکار تاکید کرد: تا پیش از خشک شدن دریاچه اورمیه رطوبت خوبی برای تقویت ابرهای باران‌ زا وجود داشت اما اکنون به دلیل خشکی این پهنه آبی و همچنین افزایش ذرات نمک و پخش آن در هوا، میزان بارندگی‌ها تحت تاثیر آن قرار گرفته و وضعیت فعلی را پدید آورده است!

واقعیت این است که در روزهایی که استان‌های مختلف کشور از جمله استانهای مرکزی ایران شاهد نعمت بارش برف بوده و هستند آذربایجان شرقی و به خصوص تبریز کم بهره تر از همیشه میهمان سرمای بی‌ امان و سوز زمستان شده است.

از آنجایی که تبریز در گذشته یکی از شهرهای با بارش برف بسیار و سرمای معروف استخوان‌ سوز در فصل زمستان و حتی پاییز و بهار بوده اما، چند سالی می‌ شود که بارش برف از این شهر رخت بسته و شهروندان تبریزی را در حسرت بارش سنگین برف به انتظار گذاشته است تا حسابی از بارش آن لذت ببرند.

وضعیت بارش برف و حتی باران در تبریز و مناطق مختلف آذربایجان شرقی در پاییز ۱۴۰۳ هم چندان دلگرم کننده نبود در حالی که در سالهای گذشته بارش زودهنگام و سنگین برف در فصل پاییز باعث تعطیلی مدارس استان می‌ شد اما امسال عدم بارش های پاییزی تعجب شهروندان را برانگیخت.

زمستان امسال تا به امروز نیز دست کمی از پاییز خشک و بی بهره آن ندارد و سهم آذربایجان شرقی از بارش‌ها بسیار کم و سهم تبریز نیز در حد هیچ بوده و موجب نگرانی شهروندان، کارشناسان و کشاورزان شده است.

بدین ترتیب، بارش‌ های ملایم و اندک برف در تبریز که مانند ابر بهاری هستند، تنها باعث سرمای استخوان سوز شده‌ اند و مردم را در حسرت دیدن برف روی کوچه‌ها و خیابان‌ها گذاشته‌ اند به طوری که هر از چند گاه آسمان تیره می شود و آذربایجانی ها به خیال اینکه با کولاک فعلی صبح فردای آن شب، برف را مشاهده خواهند کرد اما به جز بارش های پراکنده، روز برفی خاصی را تجربه نمی کنند.