ضرورت آموزش ادبیات زبانهای اقوام ایرانی در مدارس کشور از نگاه "عصرآزادی"
نبود درک مشترک در تدریس زبان اقوام!
عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
همه چیز از سخنرانی عجیب و غیرمنتظره و به تعبیری ناآگاهانه نماینده دولت چهاردهم در مخالفت با قانون تدریس زبان های اقوام ایرانی در مدارس کشور شروع شد؛ سخنانی که موجب سوءاستفاده برخی از نمایندگان مجلس در ضدیت با فرهنگهای دارای زبان های مجزای مناطق مختلف کشور گردید.
این سخنرانی کاملاً غیرهماهنگ با شعارها و وعده های مسعود پزشکیان در دوران انتخابات باعث شروع موجی از اعتراضات شهروندان، کارشناسان و دلسوزان فرهنگ های غیرفارس زبان ایران گردید که همانا حقوق فرهنگی آنها به صورت کاملاً قانونی و موجه در قانون اساسی آمده و در ادوار قبل با اهمال کاری متولیان روبرو شده است.
سیدکاظم دلخوش اباتری به عنوان نماینده دولت چهاردهم در مخالفت با طرح تدریس ادبیات زبانهای قومی ایران در مدارس کشور در اظهاراتی عجیب در صحن علنی و پخش زنده تلویزیونی گفت که اصل ۱۵ قانون اساسی اشکالاتی دارد، این طرح مغایر با اصل ۷۵ قانون اساسی است که نیاز به تامین نیرو برای تدریس زبانهای مختلف قومی در کشور دارد و مغایر با جز ۳ ماده ۹ قانونگذاری رهبری محسوب می‌شود که این اصل مخالف اصل شورای عالی انقلاب فرهنگی است.
با توجه به تصمیم برخی از نمایندگان ناآگاه و خواب آلود مجلس، به نظر می رسد تدریس زبانهای اقوام ایرانی در سطح مدارس حداقل در کوتاه مدت اجرایی نخواهد شد زیرا نمایندگانی که باید با دَرک و آگاهی خود بتوانند بدون لرزش، به رای یا عدم رای طرحهای مورد تاکید مردم بپردازند با یک سخنرانیِ اشتباه فوراً تغییر موضع می دهند و گو اینکه خودشان در جریان مسائل نبوده و در راس امور نیستند…
طرف مجلس در مورد تدریس زبان مادری در دولت بررسی نشده است
موضوع اصل ۱۵ قانون اساسی کشور که در آن، تدریس و اشاعه زبان اقوام ایرانی در کنار فارسی آزاد اعلام شده است با اظهارات ناصحیح و ناآگاهانه نماینده دولت با ۱۰۴ رای موافق، ۱۳۰ رای مخالف و ۵ رای ممتنع تصویب نشد واکنش های مختلف از سوی برخی جریان ها نیز ادامه دارد.
در عمل به اصل ۱۵ قانون اساسی کشور، طرح تدریس ادبیات زبانهای قومی به مدت هفته‌ای ۲ ساعت در مدارس کشور صبح روز چهارشنبه ۸ اسفند ۱۴۰۳ توسط کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس برای رأی گیری به صحن علنی رسید و در کمال تاسف نماینده دولت به عنوان مخالف طرح سخنرانی کرد و اکثریت نمایندگان نیز همسو با دولت، طرح را تصویب نکردند.
این در حالی است که تمام روسای جمهور گذشته در انتخابات وعده اجرای اصل ۱۵ را داده و پس از حضور در رأس قوه مجریه خلف وعده می‌کنند، این موضوع دردی آشنا برای آذربایجانی‌هاست و حداقل انتظار می‌رفت در کابینه‌ای که مسعود پزشکیان رئیس آن است، نماینده دولت با آگاهی کامل در مجلس حضور یافته و در موافقت با تدریس زبان تُرکی و سایر زبان اقوام ایرانی در مدارس نطق کند تا نمایندگان مجلس به آگاهی کامل در این خصوص دست یابند.
البته با تمام این موارد اما واکنش شهرام دبیری به مخالفت معاونش با طرح زبان مادری و زبانهای اقوام ایرانی در صحن مجلس بسیار جالب توجه بود که گفت: طرح ارائه شده از طرف مجلس در مورد تدریس زبان مادری در هیئت دولت مورد بررسی قرار نگرفته و نماینده دولت بدون هماهنگی با آن مخالفت نموده و برداشت شخصیِ خود را بیان نموده است.
وی افزود: این موضوع یکی از شعارهای انتخاباتی رئیس جمهوری در ادوار مختلف بوده و در قانون اساسی هم مورد تاکید قرار گرفته است لذا با اعلام موافقت مسعود پزشکیان با این طرح، در صورت نیاز حاضر به ارائه لایحه فوریتی دولت بوده و از نمایندگان محترم هم درخواست تصویب این لایحه را داریم.
آموزش زبان اقوام ایران باعث احترام به فرهنگهای مختلف می شود
گویا در شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره اصل ۱۵ قانون اساسی مصوباتی وجود دارد و در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز بر اجرای این اصل تأکید شده است.
عضو هیئت رئیسه مجلس نیز در اعتراض به نوع نگاه متعصبانه برخی ها گفت: آموزش زبانهای اقوام ایرانی در کنار فارسی نه تنها تهدیدی برای وحدت ملی نیست بلکه باعث تقویت هویت ملی و احترام به فرهنگهای مختلف می‌شود.
“روح الله متفکر آزاد” در موافقت با تدریس زبانهای قومی در مدارس کشور افزود: کشوری با تنوع قومی و فرهنگی بسیار غنی هستیم که این تنوع نه تنها تهدید نیست بلکه یک فرصت بزرگ برای وحدت و پیشرفت کشور نیز محسوب می‌شود و در طول تاریخ نشان داده‌ایم که این تنوع قومی و فرهنگی باعث شده تا ایران به عنوان یک کشور قدرتمند و متحد باقی بماند.
نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس اضافه کرد: قانون اساسی ما به وضوح بیان می‌کند که زبان رسمی کشور فارسی است اما در کنار آن، زبانها و فرهنگهای قومیتی نیز باید حفظ شده و به آنها احترام گذاشته شود زیرا این تنوع فرهنگی، ایران را زیباتر کرده است.
وی با اشاره به اینکه باید به جای ترس از این تنوع، از آن به عنوان یک فرصت استفاده کنیم اضافه کرد: آموزش زبانهای اقوام در کنار فارسی نه تنها تهدیدی برای وحدت ملی نیست بلکه باعث تقویت هویت ملی و احترام به فرهنگهای مختلف می شود.
متفکر آزاد یادآور شد: این یک تفکر کاملاً اشتباه است؛ کسانی که این نگرانی را مطرح می‌کنند یا از تاریخ ایران بی اطلاع هستند و یا قصد دارند آب به آسیاب دشمن بریزند که در هر دو حالت محکوم به فنا هستند زیرا همه با هم ایران را ساختیم، با هم از آن دفاع کردیم و با هم آن را آباد خواهیم کرد.
زبان های اقوام ایرانی بخشی از میراث فرهنگی کشور هستند
واقعیت این است که قانون اساسي به همه قوميت ها و ملت ها اجازه داده است که به زبان خود صحبت کرده و در مدرسه و مراکز آموزشی برای آنها امکاناتی درنظر بگيرند اما چندین دهه است که اقوام ایرانی نتوانسته اند در مدارس استانهای خود به زبان قومیت خود بنویسند و بخوانند و در حالی که زبان فارسی، زبان رسمی ماست اما بايد کسي که از قوم عرب، تُرک، بلوچ، کرد و غیره است بتواند در مدرسه به زبان خود بخواند و بنویسد.
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این خصوص با اشاره به اینکه بیش از ۶۰ درصد مردم ایران به زبان تُرکی صحبت می‌کنند معتقد است: این زبانها بخشی از میراث فرهنگی کشور ما هستند لذا با تدریس ادبیات این زبانها در مدارس، می توان از انقراض آنها جلوگیری کرد.
“علیرضا منادی سفیدان” با اشاره به اینکه زبان فارسی زبان رسمی ماست افزود: اما زبانهای اقوام ایرانی نیز باید حفظ شوند در حالی که طرح تدریس زبان های قومیتی در مدارس کشور در راستای اجرای اصل ۱۵ قانونی اساسی با رفع ایرادات به مجلس باز می گردد.
بدین ترتیب، بررسی مجدد این طرح در کمیسیون آموزش نشان می دهد که موضوع همچنان در دستور کار قرار داشته و با وجود اختلاف نظرهای شدید، نتیجه بررسی‌های بعدی می تواند مسیر جدیدی را در خصوص جایگاه زبانهای اقوام ایرانی در نظام آموزشی کشور ترسیم نماید؛ موضوعی که برخی از فعالان فرهنگی، بهای گزافی برای طرح آن در سنوات گذشته پرداخته اند و اکنون طرح آن در مجلس نیازمند پاسخ مثبت منتخبان ملت است.
