کندوان دهکده جهانی ایران

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

در اواخر مهر ماه ۱۴۰۲، هشت روستای ایران از جمله کندوان در آذربایجان شرقی، بیشه در لرستان، میمند در کرمان، سهیلی در قشم، پالنگان در کردستان، قاسم آباد در گیلان، کندلوس در مازندران و ابیانه در اصفهان برای شرکت در رقابت های بین المللی جهت ثبت جهانی از سوی معاونت گردشگری وزارت میراث فرهنگی کشور معرفی شدند که از این بین، روستای کندوان توانست با کسب امتیازها و شاخص های لازم در جایگاه تنها روستاهای جهانی ایران به ثبت برسد.
در حقیقت، انتخاب بهترین دهکده گردشگری از سال ۲۰۲۱ میلادی توسط سازمان جهانی گردشگری UNWTO پیگیری می‌ شد تا از این طریق، حوزه گردشگری به محرک توسعه روستایی و رفاه روستاییان ساکن در آنها تبدیل گردد.
در حقیقت، سازمان جهانی گردشگری ۹ شاخصه از جمله دارا بودن منابع فرهنگی، ترویج و حفاظت از آن، پایداری اقتصادی، محیطی، اجتماعی، پتانسیل گردشگری و توسعه و یکپارچگی زنجیره ارزش، حاکمیت و اولویت‌ بندی گردشگری و نیز امور بهداشت، ایمنی و امنیت را به عنوان معیارهای انتخاب روستاهای جهانی اعلام کرده بود که روستای کندوان توانست امتیاز قابل قبولی را از موارد مذکور کسب کرده و در زُمره ۷۶ روستای ثبت جهانی از ۴۰ کشور دنیا قرار گیرد.
‌تجربه زندگی غارنشینی در دوران مدرن در کنار معماری منحصربفرد خانه‌های صخره ای از تجربیات ویژه سفر به روستای گردشگری کندوان به‌ شمار می‌آید که آن را در صدر روستاهای ایران و جهان قرار داده و آذربایجان شرقی از طریق در آغوش گرفتن کتدوان، مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار گرفت و نیاز است تا ما هم این دهکده توریستی کم نظیر را در آغوش بگیریم…

◾️تردد اول

در ایام نوروز ۱۴۰۴، آذربایجان شرقی بار دیگر به یکی از کانون‌های مهم گردشگری کشور تبدیل شد و مناطق مختلف این استان با بهره‌گیری از ظرفیت‌های فرهنگی، تاریخی، طبیعی و خدماتی خود توانست در جذب گردشگران و میزبانی شایسته از مسافران نوروزی عملکرد درخشانی از خود به جا بگذارد.
در تعطیلات نوروز امسال بیش از ۳ میلیون و ۲۶۳ هزار گردشگر از جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی استان بازدید کردند که این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۹ درصد رشد داشته است اما در میان تمام جاذبه‌های گردشگری آذربایجان شرقی، روستای جهانی کندوان با ثبت حضور بیش از ۱۲۹ هزار و ۱۵۰ گردشگر، عنوان پر‌مخاطب‌ ترین مقصد گردشگری این استان در نوروز ۱۴۰۴ آذربایجان‌ شرقی را به خود اختصاص داد.
جالب است بدانیم هیچکدام از اماکن تاریخی و فرهنگی منطقه آذربایجان تا این حد نتوانست پذیرای مسافران و گردشگران نوروزی باشد زیرا کلیسای تاریخی سنت استپانوس با ۵۷ هزار و ۸۵۲ بازدیدکننده، عمارت ساعت تبریز با ۳۷ هزار و ۹۰۵، رصدخانه مراغه با ۳۰ هزار و ۳۷۵، موزه قاجار با ۱۹ هزار و ۹۹۸ و موزه آذربایجان با ۱۶ هزار و ۶۷۲ بازدیدکننده با فاصله زیاد در رتبه های بعدی قرار گرفتند.
گذشته از همه اینها باید اذعان کرد که رشد بازدیدها، نتیجه تعامل نهادهای اجرایی و تلاش برای آماده‌سازی ظرفیت‌های گردشگری در سراسر آذربایجان شرقی که متاسفانه تبلیغات چندان رضایت بخشی در راستای معرفی ظرفیت های تاریخی، فرهنگی و گردشگری این استان انجام نمی شود که اگر اینگونه نبود روستای کندوان باید در صدر اماکن پربازدید کشور قرار می گرفت و از حالت استانی یا منطقه ای خارج می گشت.

◾️تردد دوم

مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی آذربایجان‌ شرقی با اشاره به استقبال چشمگیر گردشگران از روستای جهانی کندوان، ثبت این روستا در فهرست سازمان جهانی جهانگردی را زمینه‌ساز افزایش کم‌ نظیر گردشگری نوروز ۱۴۰۴ در این روستای تاریخی و صخره ای دانست.
“احمد حمزه‌ زاده” با اشاره به استقبال گسترده گردشگران داخلی و خارجی از روستای جهانی کندوان در ایام طرح نوروزی افزود: روزهای ۱۱ و ۱۲ فروردین‌ ماه اوج بازدیدهای نوروزی در این استان بود که در این ۲ روز، کندوان پذیرای بیش از ۲۴ هزار و ۵۰۰ گردشگر بود که بالاترین میزان بازدید در طول طرح نوروزی محسوب گردید.
وی، کندوان را نخستین روستای ایران که به ثبت رسمی سازمان جهانی جهانگردی UNWTO رسیده توصیف کرد و یادآور شد: این ثبت بین‌ المللی، جایگاه کندوان را در میان مقاصد گردشگری کشور ارتقا داده و موجب افزایش چشمگیر تقاضای سفر به این روستا شده است.
حمزه‌ زاده با اشاره به معماری صخره‌ای و زندگی جاری در دل کوه اظهار کرد: زیست فعال ساکنان، ویژگی‌های منحصربفرد طبیعی و حفظ اصالت بافت، از عوامل تمایز کندوان با سایر روستاهای گردشگری ایران و جهان است.
مدیرکل میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌ دستی استان با تأکید بر توسعه زیرساخت‌های گردشگری و حفاظت از بافت تاریخی روستا افزود: با توجه به جایگاه بین‌ المللی کندوان و افزایش روزافزون بازدیدها، رویکرد ما حفظ تعادل میان جذب گردشگر و صیانت از ارزش‌های فرهنگی و طبیعی این میراث زنده است.

◾️تردد آخر

آذربایجان شرقی با دارا بودن بیش از سه هزار اثر تاریخی ثبت‌ شده، طبیعت بِکر، فرهنگ غنی و مردمی مهمان‌ نواز و خونگرم، همواره یکی از مقاصد مهم سفرهای نوروزی در سطح کشور به شمار می‌رود.
تبریز، جلفا، اسکو، مراغه، مرند، شبستر، کلیبر، خداآفرین و سایر شهرهای آذربایجان شرقی با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و موزه‌ای بی‌ شمار، زمینه‌ ساز افزایش چشمگیر ورود گردشگران به این استان شدند.
کندوان شبیه به یک شهر در ترکیه به نام گورمه واقع در منطقه کاپادوکیاست اما یکی از نکات قابل‌ توجه روستای کندوان، زنده‌ بودن آن است که سایر مکان‌های مشابه در ترکیه و داکوتای آمریکا اینچنین نیستند و کندوانی ها با وجود همه مشکلات و سختی‌های این روستا، هرگز زادگاه اجدادی خود را ترک نکرده‌اند.
با همه اهمیتی که ثبت جهانی کندوان به همراه دارد اما، نباید از مشکلات فعلی این روستا نیز غافل شد به طوری که سد معبر فروشندگان و مغازه داران روستایی، فعالیت غیرمجاز راهنمایان گردشگری در ورودی روستا، استفاده فروشندگان و مغازه داران از ورق‌های فولادی و فلزی نامناسب با بافت تاریخی کندوان در بازارچه برای پوشش سقف و درب مغازه‌ها و عدم رعایت اصول استاندارد پذیرش گردشگر توسط برخی فروشندگان در روستا از جمله موانع پیش پای روستای جهانی کندوان در برخورد با مسافران و گردشگران خارجی است که ضرورت آموزش های مستمر روستائیان و اهالی باصفای این روستا را دوچندان می کند زیرا کندوان، یک نعمت گردشگری خدادادی برای آذربایجانی ها محسوب می شود و مراقبت و صیانت از جایگاه جهانی آن وظیفه هر آذربایجانی است.