اهمیت محافظت و نظارت بر معدن طلای اندریان در راستای تضمین آینده منطقه آذربایجان به روایت "عصرآزادی"
محرومیت آذربایجان از منافع معدن طلای ورزقان!
عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
معدن طلای مناقشه‌برانگیز “اندریان” در روستای معروف اندیرگان بخش خاروانا در شهرستان ورزقان قرار دارد که در سالهای اخیر به مثابه یک روستای ثروتمند در سطح ملی مطرح شده است بدون اینکه ریالی از عواید آن صرف رفاه، آسایش و معیشت اهالی مناطق تابعه این معادن گردد.
طبق نظر کارشناسان حوزه معدن استان، اکتشاف معدن طلای اندریان در سال ۱۳۷۲ شمسی آغاز شده و در سال ۱۳۹۷ بهره برداری معدن آن به صورت رسمی آغاز گردید که در حقیقت، یکی از نعمت‌های خاصه خداوند متعال برای مردم دیار آذربایجان است اما غارتگران به آن چشم دوخته‌اند.
آذربایجان شرقی سومین قطب طلای کشور است و این معدن می‌تواند موجب اشتغال‌زایی، افزایش سرانه درآمد و تحول در زیرساخت‌های منطقه ورزقان و پیرامون آن شود کمااینکه اگر برداشت‌ها اصولی باشد، می‌توان از این ظرفیت عظیم برای توسعه واقعی بهره برد اما وقتی ماجرا جالب‌تر می شود که اهالی این منطقه از منافع ظرفیت خدادادی آذربایجان بی‌بهره مانده‌اند!
متاسفانه بی‌نظمی حاکم بر معدن طی بیش از ۲ دهه گذشته متذکر شد: در برخی از رگه‌های خاص معدن، برداشت هر ۲ تُن سنگ برابر با ۴۰۰ گرم طلا است اما نابسامانی ناشی از حفاری‌های غیرقانونی مانع بهره‌برداری صحیح از این ظرفیت شده است.
در حقیقت، به‌رغم همه چالش‌ها و نارسایی‌ها، اکنون بارقه امید در دل اهالی منطقه ورزقان و نهادهای اجرایی روشن شده است؛ امیدی به بازگشت معدن به دامن حاکمیت، بازگرداندن حقوق تضییع شده مردم، و نقش آفرینی رسانه‌ها برای شفاف‌سازی و صیانت از بیت‌المال همگی موجب خرسندی افکار عمومی شده تا معدن اندریان یک نفس راحت بکشد…
◾️تامل اول
در ماه‌های اخیر حقایقی از وضعیت منطقه پیرامون معدن اندریان به گوش رسید که عمق بحران را عیان می‌کرد؛ از قرار معلوم، پیش از اجرای طرح پاک‌سازی، یک پیرمرد بابت عبور از جاده روستایی از هر فرد یک میلیون تومان اخاذی می‌کرد تا خانه‌هایی که محل عبور به تونل‌های غیرمجاز بودند را نشان دهد.
به گفته ساکنان بومی منطقه، اغلب حفاران غیرمجاز، غیر بومی‌اند و سرکرده‌های سارقان، این کارگران غیربومی را استثمار می‌کنند و غم‌انگیز اینکه این کارگران را از راه‌هایی مانند معتاد کردن به مواد مخدر و وسوسه پول بادآورده، مجبور به کار می‌کنند.
در محوطه معادن، چادرهای فراوانی مشاهده می‌شدند که از داخل آنها به تونل‌های حفر شده راه داشته و غارتگران منابع ملی از این طریق طلا را سرقت می‌کردند که اکنون با استقرار یگان‌های نیروی انتظامی آذربایجان شرقی همگی آنها تخریب شده اند.
بنا بر گفته‌های مسئولان استانی، تاکنون بیش از ۷۰۰ پرونده برای حفاران غیرمجاز تشکیل شده و مواردی از قتل، درگیری‌های مالی و اجتماعی نیز ثبت شده است در حالی که این معدن برای آینده اقتصادی آذربایجان بسیار حائز اهمیت بوده و باید زودتر از این با سوءاستفاده‌کنندگان برخورد قانونی و جدی صورت می گرفت گرچه اکنون هم دیر نشده است.
معدن طلای اندریان، یک ظرفیت عظیم برای آذربایجان شرقی و کُل کشور است که در راستای توسعه استانی و ملی باید از آن بهره‌مند شویم اما متأسفانه در گذشته عده‌ای از این موقعیت حساس سوءاستفاده نموده و زیاده‌خواهی کردند و صد افسوس که منابع خدادادی آن به جای آنکه در مسیر توسعه آذربایجان باشد، در مسیر اهداف افراد خاص و سودجو قرار گرفت.
◾️تامل دوم
معدن طلای مناقشه برانگیز “اندریان” در محدوده ۱۲۰ هکتاری منطقه کوهستانی و صعب العبور مشرف به روستاهای اندیرگان، آستارگان، میوه رود، قئینر، گونه گویره، حاجیلار، طرزم و گول آخور در محدوده جنگل‌های ارسباران دیزمار در فاصله ۸۰ کیلومتری از مرکز ورزقان و ۳۵ کیلومتری از بخش خاروانا واقع شده و سالهاست که محل تخلف سودجویان شده بود.
معاون امنیتی و انتظامی استانداری آذربایجان شرقی با انتقاد از عملکرد ضعیف نهادهای مرتبط و تعلل دستگاه‌ها در مدیریت معدن طلای اندریان گفت: این معدن که می توانست به موتور توسعه منطقه تبدیل شود به دلیل فقدان برنامه‌ریزی صحیح و نبود نظارت، تاکنون منافع قابل توجهی برای مردم منطقه و دولت نداشته است.
“مهراب داوری” افزود: سهامدار عمده خارجی حدود ۵۰ میلیون دلار در این معدن سرمایه‌گذاری کرده، اما به دلیل حفاری‌های غیرمجاز، بهره‌بردار از ادامه کار مؤثر بازمانده است، در ماه گذشته نیز هزاران نفر به‌صورت غیرقانونی در معدن اندریان مشغول به فعالیت بوده‌اند و تاکنون حدود ۵ هزار حلقه چاه و تونل توسط این افراد حفر شده است.
وی با اشاره به اینکه حفاران غیرمجاز به دنبال رگه‌هایی با خلوص بالای طلا بودند اضافه کرد: در پی درگیری‌ها و حفاری‌های غیرمجاز تاکنون بیش از ۴۰ مورد فوتی در منطقه ثبت شده است.
داوری با هشدار مبنی بر اینکه ورود پول‌های بی‌منبع و غیررسمی به اقتصاد محلی، ثبات اقتصادی منطقه را نیز دچار اختلال کرده است اضافه کرد: تاکنون بیش از ۷۰۰ پرونده برای حفاران غیرمجاز تشکیل شده و برخوردها با شدت بیشتری ادامه خواهد داشت زیرا حفاری‌های غیرمجاز به دلیل درآمد بالای روزانه گاهی تا ۷ میلیون تومان بسیار وسوسه‌انگیز شده‌اند.
◾️تامل آخر
کار به جایی رسیده بود که تا چندی پیش، برخی از چپاولگران ناشناس با استفاده از دینامیت و مواد منفجره اقدام به برداشت های غیرمجاز از معدن طلای اندریان ورزقان می کردند و بعضاً چندین نفر به خاطر این موضوع و سقوط سنگ در منطقه جان می‌باختند.
به نظر می رسد برای تامین امنیت در منطقه، نظارت دقیق تری باید انجام شود تا بیت المال و ثروت ملی کشور از طرف سوءاستفاده کنندگان ناشناس که بیشتر از استان‌های دیگر برای برداشت غیرمجاز به منطقه ورزقان سفر می کنند چپاول نشود.
از قرار معلوم، برداشت غیرمجاز سنگ طلا از معادن اندریان و آستارگان و مناطق همجوار شهرستان ورزقان به معضل سالهای اخیر منطقه، تبدیل و اختلاف نظر در اجرای ماده ۱۹ قانون معادن، تداوم این معضل را موجب شده بود.
مطابق تصریح ماده ۱۹ قانون معادن، تبصره های ۱ و ۲ این قانون، هرکس بدون اخذ پروانه اکتشاف یا بهره‌برداری یا اجازه برداشت اقدام به حفاری های اکتشافی، استخراج، برداشت و بهره‌برداری مواد معدنی کند، متصرف در اموال عمومی و دولتی محسوب می‌شود و با او برابر قوانین و مقررات مربوط رفتار می شود که در این موارد باید ماموران بلافاصله از اینگونه عملیات جلوگیری و متهمان را برای صدور حکم به مراجع قضایی معرفی نمایند.
بدین ترتیب نباید فراموش شود که سوالات مهمی همچون عوایدی که از این معدن به دست آمده، اگر در داخل کشور هزینه شده است کجا و در چه موضوعی صرف شده است؟ اگر شرکت گرجستانی طلا نمی‌برد، پس به دنبال چه امتیازی است و چه درآمدی بابت این سرمایه‌گذاری گرفته است همچنان در ذهن آذربایجانی‌ها وجود دارد که مسئولان و متولیان امر باید پاسخگوی آنها باشند!
