بازخوانی فعالیت سامانه پدافند هوایی شمالغرب کشور در جنگ ۱۲ روزه اخیر به مناسبت هفته دفاع مقدس از نگاه "عصرآزادی"
پدافند تبریز الگویی موثر در جنگ‌های نوین
عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
در ۱۲ روز تلخ جنگ ایران با رژیم اسرائیل که آسمان کشور در التهاب و رصد دائمی بود و پهپادهای دشمن به دنبال روزنه‌ای برای نفوذ بودند، تبریز به قلب تپنده دفاع هوایی کشور بدل شد و در سایه رشادت مردان گمنام پدافند – از سربازان وظیفه گرفته تا افسران کارکشته – به یکی از پایگاه‌های راهبردی صیانت از آسمان کشور تبدیل گشت و به قهرمانی رسید.
بر خلاف انتظار دشمن که می‌کوشید با حملات موضعی، فشار روانی و جنگ ترکیبی، انسجام دفاعی را دچار خلل کند اما خوشبختانه زیرساخت‌های کلیدی تبریز پایدار ماندند، ارتباطات قطع نشد، حمل و نقل مختل نگردید و صنایع حیاتی بدون توقف ادامه یافتند؛ تبریز نه تنها در برابر تهدید ایستادگی کرد بلکه به‌عنوان یک شهر استراتژیک پشتیبان، سهم بزرگی در تثبیت پیروزی ایران ایفا نمود.
امروزه و با گذر از آن جنگ ۱۲ روزه، تجربه تبریز به الگویی موفق از کارآمدی پدافند در دوران جنگ‌های نوین تبدیل شده است به طوری که پدافند تبریز، با تکیه بر نیروی انسانی دلاور، تجهیزات بومی و مهم‌تر از همه، اراده‌ای برخاسته از شهامت و خون آذربایجانی، بار دیگر نشان داد که آسمان شمالغرب ایران، در تیررس دشمن نیست بلکه در سایه چشم و دست‌های همیشه بیدار، برای شهروندان منطقه آذربایجان، ایمن و شکست‌ناپذیر باقی خواهد ماند.
امروزه و در هفته دفاع مقدس باید به جان‌فشانی‌های دلاوران ارتش شمالغرب کشور آفرین گفت که همچون رشادت های خود در ۸ سال جنگ تحمیلی، در جنگ ۱۲ روزه اخیر نیز نشان دادند که از جنس مردم و برای مردم هستند بدون اینکه چشمداشتی از وظیفه خود داشته باشند…
دفاع اول
بامداد جمعه ۲۳ خرداد ماه ۱۴۰۴، رژیم اسرائیل با حملات هوایی متعدد به خاک برخی از مناطق ایران تجاوز کرد؛ تهران به عنوان اصلی‌ترین مقصد حمله دشمن بود و تبریز نیز از گزند حملات اسرائیل در اَمان نماند.
دشمن با تجاوز متوالی خود به سیستم پایگاه هوایی و فرودگاه تبریز، آسیب‌های قابل توجهی را به پایگاه دوم شکاری و باند فرودگاه این شهر وارد کرد اما در روزهای بعدی، پدافند هوایی ارتش شمال غرب کشور توانست با دلاوری و رشادت بی‌نظیر، دشمن را با شکست مواجه نماید.
به راستی که روزهای دلهره‌آوری بود؛ حملات رژیم اسرائیل عمدتاً با هدف قرار دادن تأسیسات هسته‌ای، پایگاه‌های نظامی و مراکز حساس صورت گرفت اما بخش‌هایی از مناطق مسکونی‌ای که محل زندگی برخی مسئولان بود نیز هدف قرار گرفته و در پی آن، علاوه بر تعدادی از فرماندهان، مقامات ارشد نظامی و امنیتی، شماری از همسایگان این مناطق مسکونی نیز به شهادت رسیدند.
در حملات وحشیانه رژیم اسرائیل به آذربایجان شرقی نیز، بیش از ۱۱ نقطه از مناطق مختلف این استان شامل ۷ نقطه پیرامونی شهر تبریز، دو نقطه شهرستان بستان آباد، یک نقطه شهرستان مراغه، بناب و پایگاه دوم شکاری و بخشی از باند فرودگاه شهید مدنی تبریز مورد تهاجمات شدید و چندین مرتبه هوایی قرار گرفت و ۶۱ نفر از آذربایجانی‌ها به شهادت رسیدند.
به گفته مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجان شرقی، در آن ۱۲ روز تلخ، اطراف پالایشگاه تبریز، پدافند هوایی شمالغرب، فرودگاه تبریز، پایگاه هوایی تبریز، محدوده منطقه قراملک، دیزل‌آباد، حوالی سپاه عاشورا، پادگان شهید کریمی در سعیدآباد، پادگان الزهرا در امند و مرکز رادار منطقه سردرود و رصدخانه مراغه مورد هدف اسرائیل قرار گرفت.
دفاع دوم
سامانه راداری پدافند هوایی منطقه شمالغرب یکی از مدرن ترین و پیشرفته ترین رادارهای کشور است که سابقه سامانه راداری تبریز به سال ۱۳۳۹ خورشیدی بر می‌گردد که از سال ۱۳۴۱ نیز عملیات نصب و راه‌اندازی رسمی آن شروع شد و از آن دوران، تردد تمام هواپیماهای عبوری منطقه را کنترل می کند.
به گفته کارشناسان حوزه هوانیروز، نیروها و یگان‌های مختلف عملیاتی پدافند هوایی در ۹ منطقه اقتصادی و امنیتی کشور مستقر هستند تا در کشف و مقابله با حملات هواپیماهای بیگانه، رسالت خطیر خود را به صورت شبانه‌روزی و بدون وقفه انجام دهند و این امر در جنگ ۱۲ روزه اخیر نیز به اثبات رسید.
در حقیقت، مأموریت اصلی اینگونه نیروها، تولید امنیت پایدار در مناطق مختلف کشور است به طوری که نیروهای متخصص و متعهد پدافند هوایی به عنوان پلیس مرزهای هوایی عمل می کنند و پدافند هوایی منطقه شمالغرب نیز یکی از کریدورهای مهم هوایی کشور به شمار می رود.
منطقه شمالغرب، بیشترین حجم تردد هوایی کشور را داراست و تجهیزات مدرن و به‌روز پدافندی، استقرار موشک های مدرن و وجود نیروهای متخصص، فنی و کاردان از ویژگی های بارز پدافند هوایی منطقه شمالغرب ایران است که استان های آذربایجان‌های شرقی، غربی، اردبیل و بخش هایی از استان‌های زنجان و کردستان را در بر می‌گیرد.
به اعتقاد کارشناسان، تبریز از نظر جغرافیای نظامی در خط اول دفاعی کشور قرار دارد و هنگامی که از غرب به ایران بنگریم تبریز یکی از کلان‌شهرهای نیمه غربی کشور است و مراکز نظامی آن نیز به همین نسبت اهمیت دارند لذا بر همین اساس، همسایگی با ترکیه و ناتو، کشورهای حوزه قفقاز و غیره باعث شد تا اسرائیل به فکر حمله به مراکز نظامی این شهر بیفتد که پس از تهران، بیشترین حملات رژیم به اهداف نظامی تبریز انجام گرفت.
دفاع آخر
جالب است بدانیم از جمله پایگاه های نیروی هوایی ایران که نقش مهم و تاثیر گذاری در طول جنگ تحمیلی و بعد از آن در حفاظت از آسمان کشور ایفا کرد، پایگاه دوم شکاری تیمسار فکوری تبریز بود که در طی ۸ سال جنگ تحمیلی نیز حدود ۱۱ هزار ماموریت از این پایگاه انجام شد که شامل پروازهای مختلف بوده و یکهزار و ۲۵۰ ماموریت آن برون مرزی بوده است.
سرباز وظیفه رضا محرمی آقامیرلو، جوان ۲۰ ساله اهل روستای الوار علیا و ساکن تبریز، سرباز وظیفه حسین پورعبدالله مینق ساکن محله قوش‌خانه سیلاب تبریز، علیرضا ناصری النجقی سرباز دلیر پدافند تبریز ۲۲ ساله، مهدی معرفتی، سرباز وظیفه ۲۱ ساله اهل روستای کندلج شهرستان مرند و افسرانی از جنس پایداری شامل سرگرد میثم محمدی اهل میانه و ساکن تبریز، استوار دوم حجت بابایی ۲۸ ساله و اهل مراغه، ستوان دوم جواد شادی اهل روستای شیراز از توابع عجب‌شیر ۴۰ ساله و ستوان دوم اکبر خسروی گرگری اهل مرند در سایت رادار تبریز قلبی به وسعت کوه‌های سرزمینش داشتند و در جمع شهیدان گروه پدافند هوایی تبریز جاودانه شدند.
بدین ترتیب می‌توان گفت تبریز در مدت ۱۲ روز جنگ ایران با رژیم اسرائیل، خون داد تا ایران، همچنان ایستاده بماند؛ از “طاها و علیسان”ها تا شهروندان بدشانس، بازاری‌ها، نظامی‌ها، سربازها و همه مدافعانی که هرکدام، تبریز را، عاشقانه صیانت می کردند… مگر می شود از نسل مشروطه باشی و به وقت دفاع و صیانت از خاک وطن همچون ستارخان و باقرخان، فدایی نشوی…؟!
