به گزارش عصر آزادی آنلاین ،محققان موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، به درخواست سازمان دامپزشکی کشور و پس از انجام مراحل تحقیقاتی موفق به ساخت واکسن آبله قناری شدند. با دستیابی به دانش فنی تولید این واکسن، کشورمان در ردیف معدود کشورهای دارای فناوری این محصول قرار گرفت.
آبله قناري از بيماري هاي ويروسي قناري سانان است که با انتشار تدريجي روي پوست بدن پرندگان به خصوص در نواحي سر، گردن و ساق پا ايجاد جراحت مي کند. گاهي اوقات در قسمت فوقاني دستگاه تنفس وگوارش ايجاد ضايعه کرده که به فرم ديفتريک معروف است. عامل آن ويروس Canary pox از زيرخانواده Orthopox virinae و از خانواده Pox viridae است. با ایجاد زخم آبله در حنجره، نفس كشيدن پرنده مشكل مي شود. اين حالت همزمان با ورود ويروس در خون بروز می کند ولي اگر شدت ويروس و يا مقدار آن زياد باشد پرنده تلف مي شود.
آبله قناری بیشتر در كشورهاي مناطق گرمسيري و معتدل مثل ایران بروز كرده و عموما به وسيله انتقال مكانيكي منتقل می شود. البته نيش حشرات و پرندگان وحشي نيز در گسترش بيماري نقش دارند. اگرچه انتقال بيماري اغلب مستقيم صورت مي گيرد ولي گاهي در اثر غذاي آلوده نيز امكان سرايت بيماري وجود دارد.
درخواست سازمان دامپزشکی از موسسه رازی
این بیماری در بسیاری نقاط دنیا از جمله ایران بسیار شایع است اما به این علت که قناری در دسته پرندگان زینتی است و تولید واکسن آبله قناری، کالایی استراتژیک به لحاظ مصرف انسانی محسوب نمی شود، برای تولید آن تا سال 1388 اقدامی صورت نگرفته بود و تنها به صورت غیررسمی و در اصطلاح “چمدانی” واکسن مورد نیاز به قیمتی بسیار گزاف وارد کشور می شد.
در سال 1388 پس از درخواست سازمان دامپزشکی از موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، تحقیقات برای ساخت این واکسن در دستور کار موسسه قرار گرفت و گروه تحقیقاتی به سرپرستی دکتر “محمد مجید ابراهیمی” کار خود را آغاز کرد .
دکتر ابراهیمی رئیس بخش واکسن گامبورو موسسه رازی، درباره این ویروس می گوید: ويروس آبله در سلول هاي پوست، تكثير مي شود. سپس آنها را تخريب كرده، مي تركاند و در نتيجه ترشح لنف را تحريك مي كند. زخم هاي پوست متورم مي شوند و حالت طاول به خود گرفته كه به اندازه هاي مختلف و جدا از هم قرار مي گيرند. طاول ها پر از مايع و مملو از ويروس هستند. پس از تركيدن تاول ها پوست روي آنها زرد رنگ و نكروتيك مي شود. اين زخم ها در اثر آلودگي ثانويه متورم و شكل زگيل به خود مي گيرند و گاهي نيز زخم ها در اثر آلودگي باكتري ها باعث نكروز مي شود.
وی ادامه می دهد: گاهي اين زخم ها در دهان ، حنجره و قسمت هاي مخاطي ديده مي شود كه سفيد رنگ و متورم است. گاهي لايه هايي از سلول هاي مرده به وجود آمده و حالت ديفتريك به خود مي گيرد. سپس با انباشتگي و به هم پيوستگي سلول ها مخاط ورق ورق و كنده شده و مي افتد و زير آنها نسوج تازه و قرمز رنگ نمايان مي شود. با ایجاد زخم آبله در حنجره، نفس كشيدن پرنده مشكل می شود. اين حالت همزمان با ورود ويروس در خون ايجاد مي شود ولي اگر شدت ويروس و يا مقدار آن زياد باشد پرنده از بین می رود.
پیشگیری به روش واکسیناسیون
امروزه با توجه به گسترش پرورش قناري مراقبت هاي دقيقي لازم است تا پرورش دهندگان بتوانند به خوبي در پرورش موفق شوند يکي از مهمترين دغدغه هاي پرورش دهندگان بيماري آبله است که باعث تلفات سنگيني در سالن پرورش مي شود و با توجه به قيمت بالاي اين پرنده، خسارات اقتصادي زيادي به بار می آورد. در ايران نيز تقريبا در تمام استان ها وجود دارد و پيشگيري به روش واكسيناسيون، بهترين روش كنترل بيماري است.
عضو هیئت علمی موسسه رازی، در اختيار داشتن واكسن ايمن و كارا و طراحي روش هاي ايمونوپروفيلاكتيك (ايمني پيشگيرانه) با استفاده از واكسن هاي مناسب را روشي موثر براي جلوگيري و كنترل بيماري هاي انزئوتيك عنوان و اضافه می کند: این واکسن ارزش اقتصادی بالایی دارد و قيمت هر دز واکسن آبله قناري خارجی دست کم صد هزار ريال است. با توجه به نياز سال جاري کشور به حدود يك ميليون دز از این واکسن، ارزش اقتصادی آن دست کم ده ميليارد ريال است.
سرپرست گروه تحقیقاتی ساخت واکسن آبله قناری همچنین با بیان اینکه بیشتر واکسن طیور تولیدی موسسه رازی، ویژه طیور صنعتی است که قابلیت مصرف انسانی دارند، می گوید: ساخت این واکسن به لحاظ ساختاری از واکسن های هم رده خود مشکل تر است اما با توحه به محبوبیت بالای این پرنده در بین مردم و خطر این بیماری، سازمان دامپزشکی ساخت آن را از موسسه رازی درخواست کرد.
به گفته دکتر ابراهیمی، فعالیت های آزمایشگاهی و تولید واکسن به ویژه واکسن های وایرال (ویروسی) مشکلات خاص خود را دارد زیرا وابسته به آزمون و خطاهای متعدد است تا به نتیجه برسد و همین امر در زمانبر شدن فرآیند تحقیقات تاثیرگذار است.
بر اساس این گزارش، تا سال 1394 مرحله آزمایشگاهی واکسن آبله قناری در موسسه رازی به پایان رسید و پس از ارسال اسناد و مدارک تحت عنوان (VMF) یا فایل اصلی تولید واکسن به سازمان دامپزشکی، در نهایت پروانه تولید صنعتی این واکسن در سال 1398 صادر و نخستین بچ صنعتی آن به زودی وارد بازار خواهد شد.
