گزارش “عصرآزادی” از وضعیت ناکارآمد پارلمان های شهری کشور به بهانه روز ملی شوراها؛

? عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

شوراها به عنوان مردمی ترین نهادی كه از بطن مردم برخواسته است زبان گویای آنان در برابر مسئولان و نهادهای مختلف محسوب شده و منتخبین مردم به عنوان وكیل آنان در پیگیری مسائل و مشكلات شهری به شمار می روند.

نهم اردیبهشت ماه كه در تقویم کشورمان با عنوان “روز ملی شوراها” نامگذاری شده در واقع زمینه ساز تاثیرگذاری عینی و حضور جدی تر مردم در اداره امور است.

خدمت بی منت به مردم در لباس عضویت در شوراها، توفیقی بزرگی برای منتخبین و معتمدین مردم است كه باید از لحظه لحظه آن در راستای عمل به وظایف و تكالیف دینی و قانونی خود استفاده كنند.

اما متاسفانه در حال حاضر مشكلی كه در حوزه شوراهای شهر و روستا وجود دارد این است كه علیرغم تاثیرگذاری در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها هنوز آنگونه كه شایسته است جایگاه خود را در میان مسئولان و جامعه پیدا نكرده اند.

شورا به عنوان یک مرجع تصمیم گیری و نظارتی، دارای اختیارات وسیعی است اما عمده مشکلی که در بحث این نهادها وجود دارد این است که شوراها در خصوص عملکرد ارگان های خدماتی دیگر مانند برق، آب، گاز و غیره نمی‌توانند نظارت کنند به بیان دیگر با قانون فعلی، هیچ وقت وحدت مدیریتی در سطح شهرهای ایران شکل نخواهد گرفت!

▪️وقتی تعدادی از متخلفان مجدداً برای دوره ششم انتخابات شورای شهر اسم نویسی می کنند!

یكی از مشكلات شوراها این است كه در اصل، از آن به عنوان شغل تعریف نشده است بنابراین اعضای شورا مشغله های دیگری داشته و در بسیاری از مواقع نمی توانند تمام وقت خود به رفع امور شورایی صرف نمایند.

این مسئله موجب می شود كه اعضای شورا حتی در بحث قانون گذاری و نظارتی كه برای شهرداری و مسائل مدیریت شهری دارند محدودیت ایجاد كند ضمن اینكه بازوهای اجرایی قوی نیز در اختیار ندارند كه بتوانند وظایف محوله را به نحو احسن پیش ببرند.

شورا زائده زحمات، تلاش و تفكر مردم است، لذا باید از مردم خواست در هر دوره از انتخابات شوراها تلاش كنند نسبت به دوره های قبل با تامل، تعقل و خرد جمعی افراد اصلح را انتخاب و به توسعه شهری و رفع مسایل موجود كمک نمایند.

بررسی عملکرد شوراهای شهر و روستا در ادوار گذشته، بیانگر این واقعیت است که شوراها به‌ جای آنکه محملی برای پیشبرد برنامه‌های اجتماعی، اقتصادی، عمرانی شهر و روستای خود باشند از اهداف اصلی خود دور شده و به کلونی‌های باندبازی، ثروت‌اندوزی، لابی و سیاست‌بازی تبدیل شده‌اند که جای تعجب دارد!

صاحبان سیاسی صندلی های شوراهای شهر در چند سال اخیر خواسته و ناخواسته، چنان به حقوق و اعتماد شهروندان آسیب های جدی وارد کرده اند که اگر اصلاح این روند هر چه زودتر در اولویت کاری دلسوزان مردم و نظام قرار نگیرد در نهایت جز تضعیف اعتماد عمومی و انبوه شدن مشکلات دستاوردی نخواهد داشت!

به عنوان مثال و بدون در نظر گرفتن آبروریزی دستگیری های شهرداری و شورای چهارم شهر تبریز، خرداد سال ۹۹ بود که رئیس شورای شهر تبریز و برخی مدیران شهرداری در ادامه بررسی پرونده فساد مالی دوره چهارم شورا و شهرداری تبریز بازداشت شدند.

گفتنی است برخی از مدیران میانی شهرداری تبریز شامل چند شهردار منطقه و مدیران میانی شهرداری نیز که در این پرونده نقش داشتند دستگیر شدند و جالب اینکه تعدادی از آنها مجدداً برای ششمین دوره انتخابات شورای شهر اسم نویسی کردند!

▪️متاسفانه عملکرد و کارنامه کلی شورای شهر تبریز در پنج دوره اخیر در تراز انقلاب نبوده است!

دبیر اجرایی هیئت عالی نظارت بر انتخابات شورای شهر آذربایجان شرقی در خصوص داوطلبینی که قبلاً دستگیر شده و یا پرونده باز دارند گفت: اشخاصی که در دوره‌های قبل براساس پرونده‌های مختلف دستگیر شده باشند اگر پرونده به نتیجه نرسیده و همچنان مفتوح باشد چون هنوز حکمی‌صادر نشده نمی‌توان آن را دخیل کرد و براساس استعلامات انجام گرفته از مراجع و قاضی پرونده اقدام می‌شود و اگر موردی باشد باید از طرف قوه قضائیه اعلام گردد.

عزیز جوانپور ادامه داد: البته هیئت نظارت استان اگر تشخیص دهد این شخص با این تعدد پرونده‌ها و موارد مختلف دوباره بر مسند شورا برگردد دچار چنین خطاهایی خواهد شد هرچند پرونده‌ها منتهی به منع تعقیب یا برائت شوند می‌تواند فرد را رد صلاحیت کند.

وی با بیان اینکه در بعضی موارد مراجع چهارگانه هیچ چیزی اعلام نمی‌کنند و شخص هیچ پرونده‌ای ندارد افزود: ولی فرد، مشهور به فساد و رانت است و با این معروفیت می‌توان گفت این شخص الزام عملی به اسلام ندارد و هیئت نظارت می‌تواند فرد مورد نظر را رد صلاحیت کند.

جوانپور با اشاره به اینکه مجموعه قوانین انتخابات شورای شهر اشکالات زیادی دارد و به جایگاه و اهمیت شورای شهر دقت لازم نشده است عنوان کرد: موج دستگیری‌های ادوار قبلی و فعلی شورا و شهرداری‌ها در سطح کشور جای تلنگر دارد و این از نقص قوانین است.

وی در خصوص عملکرد شوراها در دوره‌های گذشته اظهار داشت: می‌توان گفت تا به امروز در این پنج دوره، شورای شهر تبریز در تراز انقلاب اسلامی‌نبوده و باید نگرش‌ها را تغییر دهیم لذا انتظار داریم مجلس انقلابی در جهت تغییر قوانین شورای شهر قدم‌هایی را بردارد.

جوانپور تاکید کرد: هیئت نظارت سعی دارد افرادی که معروف به لابی‌گری و فساد هستند تایید صلاحیت نشوند و در این راستا، متحمل فشارهایی است اما تلاش بر این است استقلال هیئت نظارت حفظ شود و براساس مستندات و مدارک اقدام شود و تحت تاثیر جریانات و جوّهای سیاسی قرار نگیرد.

این مقام مسئول با بیان اینکه شورای شهر تبریز نیازمند افرادی سالم، پاکدست، متخصص و دارای روحیه جهادی است ابراز داشت: چرا تا به امروز بعد از گذشت بیست و دو سال، مشکل حاشیه نشینی حل نشده با اینکه بیشترین سبد رای شورا از همین مناطق است؟ اگر نظام شورای شهر ما کارآمد بود در این مدت باید مشکلات مختلف شهر از جمله حاشیه نشینی، ترافیک شهری، آلودگی شهری، معضل بافت فرسوده و غیره حل می‌شد، پس یا افراد متخصص نبوده‌اند یا روحیه جهادی و تفکر انقلابی نداشته‌اند که به این امور توجه نرسیده اند!

▪️دستگیری و تخلفات کشف‌ شده در دو دوره اخیر شوراها به بالاترین میزان خود رسیده است!

 

در سال‌های اخیر بارها شاهد انتشار اخباری درباره بازداشت اعضای شورای شهر در نقاط مختلف کشور بوده‌ایم و هر چند وقت یکبار اعلام می‌شود یک عضو یا تعدادی از اعضای شورای یک شهر به‌ دلیل مسائل اقتصادی یا اخلاقی دستگیر شده‌اند.

در برخی مقاطع، میزان تخلفات اعضای شورا در چند شهر تا به آن اندازه بوده که حتی شوراهای مذکور را تا مرز انحلال کشانده است لذا در چنین شرایطی طبعاً این سوال به صورت جدی مطرح می‌شود که چه عوامل و دلایلی باعث بروز این اتفاقات و مشکلات می‌شود؟!

آسیب‌شناسی در انتخابات شوراهای شهر و روستا و همچنین نحوه نظارت بر عملکرد اعضای شوراها و ابهام در برخی قوانین مرتبط با شهرداری‌ها شاید از مهم‌ترین عوامل موثر در بروز مشکلاتی در روند فعالیت اعضای شوراها باشد.

در حالی که چند‌ ماه بیشتر به پایان عمر دوره پنجم شوراهای شهر و روستا باقی نمانده است و خرداد سال آینده، این ساختار افراد جدیدی را به خود می‌بیند اما تخلفات رخ‌ داده در طول بیش از سه سال گذشته در مجموعه شوراهای شهر و نیز شهرداری‌ها به‌ حدی بوده که میزان دستگیری و حجم تخلفات کشف‌ شده به بالاترین میزان خود رسیده است!

نگاهی دقیق به لیست تخلفات شوراها در ۴ سال اخیر، لزوم اصلاح این نهاد و اقدام جدی هیئت نظارت برای به حداقل رساندن فساد در شوراها را به خوبی نشان می‌دهد‌.

به غیر از دوره چهارم شوراهای شهر به ویژه در شورا و شهرداری شهر تبریز که افتضاحات بزرگی را به بار آورد، اکنون به بخشی از موارد تعجب آوری توجه کنید که در دوره پنجم شوراهای برخی مناطق کشور به وقوع پیوسته است:

بازداشت پنج عضو شورای شهر بابل به اتهام فساد مالی و اخلاقی در شهریور ۹۷، بازداشت چندین عضو شورای شهر چهارباغ در استان البرز به اتهام فساد ۱۵ میلیاردی در خرداد ۹۸، بازداشت رئیس شورای شهر تبریز در ادامه رسیدگی به پرونده فساد در شهرداری تبریز در خرداد ۹۹، دستگیری ۶ تن از اعضای شورای بوشهر به علت تخلف مالی در شهرداری این شهر در مهر ۹۹، دستگیری تمامی اعضای شورای شهر ساری به اتهام تخلفات مالی در دی ۹۹، بازداشت رئیس شورای شهر چمران ماهشهر به اتهام فساد مالی در دی ۹۹ و البته عجیب ترین این آمارها متعلق به استان تهران است که در طول یک دوره چهار ساله ۳۶ عضو شورای شهر و ۱۳ شهردار به اتهام فساد مالی دستگیر شدند!

▪️دستاورد روند فعلی، به انزوا راندن متخصصان شهری و اجتماعی در امور شهر شده است

رئیس فراکسیون مدیریت شهری مجلس شورای اسلامی با تاکید بر اینکه اصلاح امور جز با همدلی جریان های سیاسی بر سر رویکردهای اشتباه گذشته میسر نمی شود گفت: به احزاب و گروه های سیاسی، ورای مرز بندی های سیاسی شان پیشنهاد می کنم در ششمین دوره انتخابات شوراهای شهر به جای توجه به توصیه نامه های صاحب نفوذان سیاسی، میدان را به متخصصان و دغدغه مندان مدیریت شهری واگذار کنند.

محسن پیرهادی ادامه داد: نیک می دانیم روند پشیبرد امور در چهار دهه اخیر کاستی‌هایی داشته و دارد که به جد نیازمند اصلاح است اما در این بین، به دلیل نزدیک بودن موعد انتخابات ششمین دوره شوراهای شهر، پرداختن به اصلاح رویه مدیریت شهری و سپردن آن به صاحبانش گامی اساسی و ضروری است.

وی افزود: این روزها احزاب به صورت جدی مشغول ارزیابی فهرست های انتخاباتی‌شان برای معرفی کاندیداهای شوراهای شهر هستند، موضوعی که در پنج دوره گذشته شوراها زیر سایه قدرت نفوذ سیاسیون صورت می گرفته، قدرت نفوذ و چانه زنی است که سبب شده افراد نورچشمی سیاسیون و مدیران سیاسی به جای متخصصان شهری و اجتماعی راهی پارلمان های شهری شوند.

عضو هیات رئیسه مجلس اضافه کرد: رقابت های انتخابات شوراهای شهر درحالی محل چانه زنی سیاستمداران شده که هدف از برگزاری انتخابات شوراها، ایجاد فضا و بستری برای تنظیم اولویت‌ ها، هدایت سیاست گذاری‌ها به سمت موضوع و افزایش سطح نشاط و مشارکت محلی در تمام شهرها و روستاهای کشوراست، امری که در سال‌های اخیر، چندان محقق نشده است!

پیرهادی در ریشه یابی این موضوع تاکید کرد: همزمانی انتخابات شوراهای شهر با انتخابات ریاست جمهوری ناخواسته سایه رقابت‌های سیاسی را بر سر این انتخابات هم کشانده و سیاسیون را برای تصاحب آن به رقابت وا داشته است؛ به طوری که حتی با چیدن کرسی‌های آن به نفع خود سهم بیشتری از مدیریت را به نام خود می زنند و رسماً این عرصه اجتماعی و فرهنگی به عرصه تاخت و تاز رقابت های جناحی بدل شده است و متاسفانه دستاورد این روند هم همانطور که شاهد هستیم به انزوا راندن متخصصان شهری و اجتماعی در امور شهر شده است.

رئیس فراکسیون مدیریت شهری خاطرنشان کرد: این اصل که مباحث شهری باید به درستی و در جای خود دیده و شنیده شوند ضرورتی است که باید ورای رقابت های سیاسی و جناحی برای آن راهکار اندیشیده شود و اگر جریان و گروهی واقعا دغدغه حل مشکلی از این عرصه را دارند باید بستر را برای حضور متخصصان شهری معتقد به ارزش های انقلاب و نظام فراهم کنند.

وی با تاکید بر این که با حذف زد و بندهای سیاسی از انتخابات شوراها، چرخه ناقص مدیریت شهری را اصلاح و شهر را به مردم بازگردانیم افزود: بر اساس الگوهای موفق جهانی، تا زمانی که در امور شهری فرصت به مدیران و زبدگان شهری و اجتماعی نرسد مشکلات شهری نه تنها همچنان پا بر جا خواهند ماند بلکه به صورت فزاینده ای عمیق تر خواهند شد.