عروج مظلومانه خبرنگاران
گزارش “عصرآزادی” از سهل انگاری مسئولین در تور خبری رسانه های پایتخت به دریاچه اورمیه؛
?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
عصر روز چهارشنبه گذشته اتوبوس اسکانیای حامل خبرنگاران پایتخت کشورمان که برای تهیه گزارش از وضعیت دریاچه ارومیه عازم آن منطقه شده بودند در حدود ۱۸ کیلومتری شهر نقده آذربایجان غربی واژگون شد و چندین مصدوم بر جای گذاشت.
متاسفانه در این حادثه ناگوار “مهشاد کریمی” خبرنگار حوزه محیط زیست خبرگزاری ایسنا و “ریحانه یاسینی” خبرنگار خبرگزاری ایرنا جان خود را از دست دادند که طی آن موجی از اندوه بر روح و روان جامعه خبری و فعالان زیست محیطی کشور وارد گردید.
اما آنچه که از این حادثه تلخ به یادگار ماند، ناراحتی و تاسف از به پایان نرسیدن ماموریت زیست محیطی این خبرنگاران بود زیرا آنان نتوانستند آخرین خبر خود را به پایان برسانند و صد افسوس که خود، به خبری برای رسانه ها تبدیل شدند!
از سوی دیگر بسیار عجیب است که مسئولان امر و ترتیب دهندگان تور خبری دریاچه ارومیه از ظرفیت خبرنگاران رسانه های آذربایجان شرقی و آذربایجان غربی غافل شده و اعزام خبرنگاران از تهران را الزام آور دانسته اند.
در حادثه واژگونی اتوبوس خبرنگاران، محمدمهدی گوهری، علی شریف زاده، صدرا محقق، آسیه اسحاق، کمال عثمان پور، زینب رحیمی، نگار اکبری، زهرا کشوری، سعید بیداد، رباب باباخان، آیسان زرفام، نیما عبداله پور، سهیل فرجی، زهرا رفیعی، مرتضی محمد زاده، ابراهیم نژاد رفیعی، مرتضی محمد صادق، حسن ظهوری، محمد رحیم مقدس، فروغ فکری و علی حاجی مرادی حضور داشتند و متاسفانه دچار شکستگی از نقاط مختلف بدن شدند!
بدین ترتیب مسئولان سازمان محیط زیست و به خصوص معاون رئیس جمهور باید پاسخ دهند که چرا در سفری که بیشتر جنبه تبلیغاتی و در اصطلاح شوآف برای به رخ کشیدن اقدامات نکرده دولت در مورد احیای دریاچه ارومیه بوده، حداقل امکانات رفاهی و حمل نقل استاندارد را برای خبرنگاران فراهم نکرده است؟!
▪️خداوند یارشان بوده که اتوبوس به تهِ دره سقوط نکرده، وگرنه همگی فاتحه!
بر اساس گزارشات رسیده، ظاهراً بعد از خروج خبرنگاران از تونل سد کانی سیب، سوار اتوبوس شده‌اند و به اصرار مدیرانی که جلوتر منتظر آنها بوده‌اند، راننده مجبور شده از مسیر ناهموار و پر پیچ و خم آن هم با سرعت زیاد طی مسیر نماید که راننده نیز در همین حین و بعد از دقایقی با داد و فریاد زیاد، از سرنشینان خواسته که کمربندهایشان را ببندند اما متأسفانه دیگر دیر شده بود و اتوبوس در حال واژگونی بوده است.
طبق آنچه که خبرنگاران مجروح در حادثه نیز گفته‌اند این اتوبوس از استانداردهای لازم و ایمنی کافی برخوردار نبوده و بی‌کیفیت‌ترین اتوبوسی بوده که برای خبرنگاران در نظر گرفته شده بود!
طبق اطلاعاتی که یکی از خبرنگاران کسب کرده است این اتوبوس، پیش از حادثه و در طول مسیر از جاده‌ای صعب العبور و خطرناک با سرعت زیادی در حرکت بوده که پس از تکانه‌های شدید به پهلوی چپ واژگون می‌شود.
آن طور که برخی از خبرنگاران حاضر در حادثه گفته‌اند خداوند یارشان بوده که اتوبوس به تهِ دره سقوط نکرده، وگرنه تمام سرنشینان آن جانشان را از دست می‌‌دادند!
نکته حائز اهمیت در این حادثه، فارغ از وقوع آن و مصیبتی که بر دل خانواده‌های فوت‌شدگان و عوارضی که برای مصدومان برجای گذاشته این است که آیا برگزاری چنین تورها و سفرهای تبلیغاتی برای دولت در روزهای پایانی ضروری بوده است؟
همچنین در صورت مهیا بودن امکانات ایاب و ذهاب مناسب و به دور از تبلیغات، به جای حضور خبرنگاران پایتخت، می شد از پتانسیل نمایندگان رسانه های آنها و مطبوعات معتبر در آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی جهت تهیه گزارش و رصد فعالیت های انجام شده بهره مند گردید!
▪️تور رسانه ای بازدید خبرنگاران پایتخت با دعوت ستاد احیای دریاچه ارومیه!
پس از وقوع این حادثه، سازمان حفاظت محیط زیست در اطلاعیه‌ای ضمن تسلیت درگذشت دو تن از خبرنگاران ارزشمند محیط زیست، جزئیاتی از سفر خبرنگاران برای بازدید از پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه منتشر کرد.
ظاهراً با دعوت ستاد احیای دریاچه ارومیه از صبح روز چهارشنبه تور رسانه‌ای برای بازدید تعدادی از خبرنگاران پایتخت از پروژه‌های عمرانی این ستاد آغاز شده بود.
در این سفر دو روزه ۲۰ خبرنگار از رسانه‌های کشور، چهار نفر از کارکنان روابط عمومی سازمان محیط زیست و دو نفر از کارکنان ستاد احیای دریاچه ارومیه برای بازدید از پروژه‌های احیای دریاچه ارومیه ساعت ۶:۳۰ صبح از فرودگاه مهرآباد تهران به ارومیه سفر کردند.
گروه اعزامی از تهران پس از رسیدن به ارومیه با اتوبوس تهیه شده توسط اداره کل محیط زیست آذربایجان غربی برای بازدید از تونل زاب در شهرستان پیرانشهر اعزام شدند.
ظهر همان روز نیز خبرنگاران از طریق لوکوموتیو وارد تونل شده و پس از بازدید از تونل زاب حوالی ساعت ۱۸ جهت استراحت و صرف ناهار به محل سد کانی سیب مراجعه می‌کنند که متاسفانه اتوبوس حامل خبرنگاران و تیم اعزامی بر اثر نقص فنی واژگون می‌شود.
بعد از این حادثه تلخ بلافاصله نیروهای امدادی هلال احمر و اورژانس آذربایجان غربی به محل حادثه اعزام شده و مصدومان را به بیمارستان امام شهرستان نقده اعزام می‌کنند.
بر اثر این حادثه متاسفانه دو خبرنگار برجسته حوزه محیط زیست – ریحانه یاسینی از خبرگزاری ایرنا و مهشاد کریمی از خبرگزاری ایسنا – بر اثر شدت جراحات وارده به شهادت می رسند.
در این حادثه ۱۷ نفر دیگر نیز دچار مصدومیت می شوند که ۴ نفر از آنها جهت ادامه مداوا به ارومیه و ۱۳ نفر دیگر نیز به صورت سرپایی در شهر نقده مداوا می گردند.
▪️فعالیت جابجایی مسافربری اتوبوس آن هم بدون مجوز و نظارت شرکت حمل و نقل!
ابهامات و سوال‌هایی در این میان وجود دارد که به نظر می‌رسد متولیان امر باید پاسخی قانع کننده برای آنها داشته باشند.
بر اساس اظهارات خبرنگاران آسیب دیده در این حادثه، این اتوبوس از ابتدای حرکت با مشکلات و نقص فنی مشهودی روبرو بوده است به گونه‌ای که خبرنگاران حاضر در اتوبوس به شوخی این سوال را مطرح کرده بودند مگر می‌خواهید ما را بکشید که با این اتوبوس جابجایمان می‌کنید؟!
نکته قابل تامل اینکه اتوبوس در نظر گرفته شده برای این ماموریت، خارج از سیستم حمل و نقل و شرکتهای فعال در این حوزه بوده است، چرا که راننده آن روز سوم اردیبهشت ماه سال جاری در نامه ای به شرکت بالاسری خود به دلیل آنچه که کمبود مسافر به دلیل کرونا و نیار به بازسازی اتوبوس برشمرده بود، درخواست خروج یک ماهه اتوبوس از ناوگان حمل و نقل داده بود!
بنابراین طبیعی است که سوال شود چرا اجازه جابجایی مسافر به همین اتوبوس آن هم نه در قالب شرکت حمل و نقلی و تحت نظارت دستگاه های متولی مانند سازمان راهداری، بلکه به صورت شخصی داشته شده است؟ مگر نه اینکه تمام اتوبوس‌ها و کامیون‌ها با تردد در محورهای مواصلاتی کشور از سوی پلیس راه تحت نظارت بوده و در هر یک از ایستگاه‌های پلیس راه کشور صورت وضعیت آنها چک شده و مورد تایید قرار می‌گیرد؟!
این در حالی است که طی سال‌های متمادی، وزیران و مسئولان حوزه حمل و نقل بارها به نوسازی ناوگان و ضرورت آن اشاره کرده اند؛ حال آنکه اتوبوس‌هایی در همین سال‌ها حادثه آفرین شده و جان بسیاری از هموطنان را گرفته اند که عمدتاً از همان مشکل فنی(!) رنج می بردند لذا کجاست آن مسئولی که در این زمینه پاسخگو بوده و به این پرسش جواب دهد که نوسازی ناوگان به کجا رسیده که همواره باید منتظر شنیدن اخبار تلخی از این دست باشیم؟!
در نهایت دستگاههای متولی در این زمینه از وزارت راه و شهرسازی تا سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، شرکت حمل و نقلی مورد نظر، پلیس راه و حتی سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان برگزار کننده این تور رسانه‌ای باید پاسخگوی این سوالات و ابهامات باشند تا نه تنها مقصر این حادثه دلخراش مشخص شود بلکه دیگر شاهد چنین فجایعی نباشیم!
▪️روبرویی فعالان حوزه محیط زیست با مخاطرات عدیده در کنار هزینه‌های مالی بالا!
از همان ساعات اولیه وقوع حادثه، در خصوص علل و چگونگی سانحه نظرات مختلفی منتشر شده و برخی ها مشاهدات خود را بیان نمودند که طی آن، یکی از فرسوده بودن اتوبوس، آن یکی از عدم تحت پوشش بودن اتوبوس توسط تعاونی‌های مسافربری و غیره سخن به میان آوردند.
اما هرچه باشد بایستی عوامل دخیل در بروز این حادثه تاسف بار از سوی نهادهای متولی به دقت بررسی و شناسایی شوند تا مقصران احتمالی آن در هر جامه و کسوتی که بوده باشند پاسخگوی اعمال و کوتاهی‌های خود گردند!
یک فعال حوزه محیط زیست گفت: باید توجه داشت محیط‌زیست یکی از مهم‌ترین و پرمخاطب‌ترین حوزه‌های فعالیت رسانه‌ها در عصر حاضر است که متاسفانه فعالان رسانه‌ای‌‌اش از کمترین امکانات و حمایت‌ها هم بی‌نصیب هستند زیرا گذشته از هزینه‌های مالی بالای فعالیت در حوزه محط‌زیست نسبت به حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی، فعالان این حوزه با مخاطرات عدیده‌ای روبرو هستند.
در حالی که حمایت از محیط‌زیست، یک وظیفه همگانی است اما در عمل تنها دو قشر خبرنگاران و فعالان این حوزه هستند که بدون هیچگونه چشمداشت، وارد این عرصه بسیار وسیع شده و با تهدیدکنندگان آن گلاویز می‌شوند!
تهدیدکنندگان که عمدتاً از حمایت‌های پیدا و پنهان افراد و گروه‌های قدرتمند برخوردارند و اگر لازم شد دست به حذف فیزیکی رسانه‌ها و فعالان منتقد هم می‌زنند!
▪️علت حادثه به دلیل نقص فنی در سیستم ترمز اتوبوس یا سانحه طبیعی روزانه؟!
این قضیه در روزهای اخیر با اظهارنظرهای مختلف و بعضاً ضد و نقیض همراه شد که نشان از مبهم بودن یا مبهم نشان دادن ماجرای مرگ دو خبرنگار مظلوم رسانه ای کشور حکایت دارد.
فرمانده انتظامی آذربایجان غربی نقص فنی در سسیتم ترمز را علت حادثه واژگونی اتوبوس خبرنگاران در نقده اعلام کرد.
سرهنگ پاکدل افزود: با حضور سریع ماموران در صحنه از لحظات ابتدایی وقوع حادثه لحظه، مجروحان توسط عوامل انتظامی و امدادی سریعاً به بیمارستان منتقل شدند.
وی اضافه کرد: ماموران علت این حادثه دردناک را نقص فنی در سیستم ترمز اتوبوس حامل خبرنگاران عنوان کرده اند.
اما در اظهاراتی متناقض و عجیب، استاندار آذربایجان غربی از عدم فرسوده بودن اتوبوس حامل خبرنگاران سخن به میان آورد.
شهریاری افرود: آن اتوبوس ترمز هم نبریده است، بالاخره اتفاقی است که افتاده و از این اتفاقات طبیعی زیاد داریم!
مسئول سازمان حمل و نقل جاده ای نیز عدم توانایی راننده در کنترل وسیله نقلیه را علت واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران در نقده اعلام کرد.
در ادامه این توضیحات آمده است: راننده بدون صورت وضعیت و بدون هماهنگی از طریق شرکت حمل و نقل و خارج از برنامه شرکت حمل و نقل اقدام به مسافرگیری کرده و احتمالاً مسئول این تور، شخصاً با راننده تماس گرفته و ترتیب این برنامه را داده است.
به گفته آنها، هنگامی که اتوبوس در منطقه دشت غوره واقع در ۱۸ کیلومتری شهر نقده در حال حرکت بوده است به دلیل عدم توانایی راننده در کنترل وسیله نقلیه، اتوبوس دچار سانحه می گردد.
▪️دعوت از خبرنگاران پایتخت و نادیده انگاشتن توانمندی خبرنگاران آذربایجان!
مدیران عامل خانه های مطبوعات آذربایجان‌غربی و آذربایجان شرقی نیز در اعتراض به نوع برگزاری تور خبری دریاچه ارومیه با تاکید بر اینکه کلیه رسانه های مدعو برای تهیه خبر و گزارش دارای نمایندگی های قانونی و فعال در استان های حاشیه دریاچه می باشند این اقدام نامتعارف ستاد احیای دریاچه ارومیه و دیگر دستگاههای مرتبط با این دعوت را در راستای نادیده انگاشتن توانمندی ها و ظرفیت های خبرنگاران و اصحاب رسانه های این دو استان تلقی نموده اند.
آنها با تاکید چندباره مبنی بر پرهیز از اینگونه روشهای گزینشی و بدون اطلاع متولیان رسانه ای منطقه، خانه مطبوعات خواستار پیگیری جدی ابعاد این حادثه دلخراش و اعلان سهل انگاری های ممکن برای افکار عمومی از سوی مراجع ذیصلاح می باشد و در این راستا از هرگونه همکاری و همراهی دریغ نخواهد کرد.
سخنگوی هیئت مدیره خانه مطبوعات و رسانه‌های کشور ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های خبرنگاران فوت شده گفت: خانه مطبوعات و رسانه‌های کشور در کنار آسیب دیدگان حادثه واژگونی اتوبوس خبرنگاران است.
اسد بابایی افزود: خانه مطبوعات و رسانه‌های کشور از لحظه وقوع حادثه، پبگیر امور بوده و فرهاد روزبان به نمایندگی از خانه مطبوعات و رسانه‌ها، در بیمارستان امام خمینی شهرستان نقده مستقر شده و در حال پیگیری امور درمانی مصدومین این حادثه می‌باشد.
وی اضافه کرد: ما بر خود وظیفه می‌دانیم تا زمان ترخیص شدن این عزیزان از بیمارستان، در کنار این عزیزان بوده و امیدواریم این حادثه مصیبت بیشتری را برای جامعه رسانه‌ای کشور به همراه نداشته باشد.
▪️بر ملا شدن رفتارهای برخی ها توسط خبرنگاران نتیجه غضب غیرمستقیم علیه آنها!
خبرنگاران به عنوان حلقه اصلی اتصال رسانه ها به مخاطبان همواره مورد بی مهری قرار گرفته و هر زمان که تعریف و تمجیدی صورت می گیرد خبرنگار، گمنام و مظلوم واقع می شود که این مسئله در تثبیت جایگاه آنها نقش بسزایی بازی می کند.
در واقع باید گفت یک رسانه موفق در عرصه های مختلف خبری همواره خود را مدیون زحمات و تلاش های بی وقفه خبرنگارانی می داند که در گرما و سرما و مواجهه با انواع ناملایمات و مشقت ها و بدون هیچ چشمداشت در مسیر رسالتی که بر عهده دارد گام بر می دارد به این امید که افکار عمومی او را مورد تحسین قرار دهند.
امروزه خبرنگاران بیش از هر زمان دیگری مورد غضب کسانی قرار گرفته اند که حاضر به بر ملا شدن رفتارها و حرکات خود در نگاه افکار عمومی نبوده و در این بین خبرنگاران را مقصر اصلی می پندارند.
بنابراین با وارد شدن از طریق روش ها و شیوه های مختلف می خواهند به نوعی وجهه این قشر از جامعه اطلاع رسانی را تخریب و زیر سوال ببرند، به گونه ای که بعضاً و برحسب مسائل و مشکلات پیش روی همه انسان ها، موردی اتفاق می افتد که آن را دستمایه خود قرار داده تا به حیثیت و جایگاه خبرنگار خدشه وارد کنند که در این حالت باید به جهت نقشی که از آن برخوردار است بیش از پیش مورد حمایت مدیران رسانه ها قرار بگیرند.
