گزارش “عصرآزادی” از نگرانی افکار عمومی کشور درباره تصویب طرح صیانت از فضای مجازی؛ تقابل مجلس با مردم!؟

?عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

بالاخره طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌ رسان‌های اجتماعی علیرغم مخالفت ها و انتقادات مردمی مورد تصویب مجلس قرار گرفت.

در جلسه ای که منتهی به دو روز تعطیل آخر هفته بود این موضوع مطرح گردید و نمایندگان مجلس با ۱۲۱ رای موافق به اصل ۸۵ شدن این طرح عجیب رای مثبت دادند تا برای تصویب به کمیسیون تخصصی ارجاع داده شود.

بررسی تقاضای تعدادی از نمایندگان مجلس درباره رسیدگی به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های‌ اجتماعی طبق اصل ۸۵ قانون اساسی در دستور کار این هفته نمایندگان پارلمانی قرار گرفت و متاسفانه به دلیل غیرعلنی بودن جلسه، معلوم نیست به چه شکل تصمیم گیری گردید اما هرچه بود، نگرانی جامعه را تشدید نمود.

گذشته از همه اینها، نگرانی آن دسته از شهروندانی که فعالیت کاری خود را از طریق اپلیکیشن هایی همچون اینستاگرام و واتس آپ انجام می دهند موجی از یاس و ناامیدی را در شرایط کنونی کشور به وجود آورده است که باید مورد توجه منتخبان مردم در مجلس انقلابی قرار گیرد!

منتقدان عنوان می‌کنند در حالی که مردم با مشکلات اقتصادی زیادی مواجه هستند اجرای چنین طرح غیرضروری می‌تواند میلیون‌ها کسب و کار اینترنتی را با بحران مواجه کرده و سبب عصبانیت مردم گردد!

▪️نتیجه اقدام مجلس در دو دوره اخیر نوعی بی تفاوتی به نظر و خواسته مردم است!

فعالان حوزه فضای مجازی معتقدند تنها کسانی که از تصویب طرح ضداینترنت مجلس خوشحالند، اعضای تندروترین جریان اصولگرایی هستند لذا در حالی که مجلس‌ برای‌ مشکلاتی‌ مانند بی‌آبی، خشکسالی، وضعیت خوزستان، واکسن کرونا و غیره جلسه غیررسمی برگزار نمی‌کند اما متاسفانه برای طرح صیانت این کار را کرد و با اصل ۸۵ شدن آن موافق شد لذا روز خوبی‌ برای‌ مجلس نبود!

این کاربران نوشته اند: کمیسیون فرهنگی مجلس طبق تصویب این طرح، حرف اول و آخر را خواهد زد به گونه ای که علی خضریان یکی از اعضای جبهه پایداری، از این اتفاق به عنوان یک پیروزی بزرگ یاد کرده است!

واکنش معاون وزیر ارتباطات به موافقت مجلس با طرح محدودیت فضای مجازی نیز در نوع خود جالب بود.

امیر ناظمی گفت: طرحی که اکوسیستم استارتاپی کشور، فعالان فضای مجازی با هر گرایش سیاسی، صاحبان کسب و کارهای مجازی و فروشگاه‌های اینترنتی خانگی و عموم مردم با آن به صراحت مخالف هستند، سرمایه اجتماعی را نابود می‌کند و در نهایت به اهداف نادرست و نسنجیده خود نخواهد رسید.

برخی از روشنفکران اجتماعی و فعالان رسانه نیز با مقایسه شیوه رای آوری برجام و طرح صیانت از فضای مجازی، نتیجه اقدام مجلس در هر دو دوره اخیر را نوعی “بی تفاوتی” به مردم کشور توصیف کردند!

▪️مجلس به استثنای طرح اینترنت برای مشکل آب و برق و کرونا جلسه غیرعلنی نگذاشت!

منتخبان مردم در مجلس بعد از یک جلسه غیرعلنی، به کمیسیون مشترک تخصصی اجازه دادند اجرای آزمایشی طرحی را که هدف آن محدود کردن پیام رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی خصوصا شبکه اینستاگرام است تصویب کند؛ اقدامی که یک گام اجرا کردن طرح محدودیت شبکه‌های اجتماعی را هموارتر خواهد کرد.

بر اساس تصمیم نمایندگان، این طرح در کمیسیون تخصصی بررسی می‌شود و بدون ارجاع به صحن علنی مجلس به شورای نگهبان ارسال و در صورت تایید، به صورت آزمایشی اجرا خواهد شد!

این طرح با واکنش‌های انتقادی گسترده‌ای در محافل عمومی، علمی، فرهنگی و اقتصادی کشور روبه‌رو شده است و حتی بعضی از نمایندگان مجلس هم از این تصمیم عجیب انتقاد کرده‌اند.

اکثریت مخالفان این طرح، ساخت سرویس‌های بومی با کیفیت مشابه را غیرممکن دانسته و این طرح را باعث نابودی کسب‌ و کارهای اینترنتی و تحدید بیشتر آزادی بیان و حریم شخصی کاربران می‌شمارند.

مجلسی که برای آب خوزستان، کرونای سیستان و بلوچستان و سیل گلستان و مشکل واکسیناسیون و صدها مشکل و معضل دیگر جلسه غیررسمی نداشت، برای بحث طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان های اجتماعی جلسه غیرعلنی تشکیل داد!

برخی از آگاهان نیز معتقدند طراحان برای فیلترینگ اینستاگرام در صورت تصویب این طرح برنامه ویژه‌ای دارند و تلاش می‌کنند که آن را خارج از صحن علنی و به دور از چشم نمایندگان و کاربران اینترنت و فضای مجازی تصویب و برای اجرای آزمایشی ابلاغ کنند.

▪️اینگونه الگوهای فکری در کره شمالی و برخی کشورهای کمونیستی هم جواب نداده است!

عضو کمیسیون امنیت ملی نیز در مخالفت با طرح ضداینترنت مجلس گفت: باید به معیشت و مشکلات اقتصادی‌ مردم پرداخت نه اینکه حق آزادی ارتباطات که حق قانونی مردم است را نقض نماییم!

جلیل رحیمی جهان آبادی افزود: طرح مجلس نه تنها فضای مجازی را ساماندهی نمی‌کند بلکه یک هرج و مرج و بی نظمی عجیبی در ارتباط ما با دنیا و در ارتباط مردم با هم را شاهد خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه ما در مجلس در جایگاهی نیستیم که حق آزادی ارتباطات مردم را نقض کنیم اضافه کرد: عده‌ای در کشور بدون کار کارشناسی، بدون عقلانیت و نگاه صحیح، تلگرام را فیلتر کرده و میلیاردها تومان صرف شبکه‌های مشابه تلگرام در داخل کشور شد اما استقبالی از آن نشد!

جهان آبادی تاکید کرد: طرح مجلس به حقوق مردم و کسب و کارهای آنلاین آسیب می زند و به نوعی خلاف منطق و عقلانیت است، مگر توانستند تلگرام را فیلتر کنند یا ماهواره را از سطح جامعه جمع کنند؟! تقابل با تکنولوژی منطقی و عقلانی نیست.

وی اظهار کرد: این الگوهای فکری در کشورهایی از جمله کره شمالی و یا برخی کشورهای کمونیستی آمریکای لاتین هم جواب نداده است چه برسد به کشور ما که دارای مردمی آگاه هستیم.

▪️برای تصویب نهایی جزئیات طرح نیاز به بیش از دو سوم آرای اعضای کمیسیون مشترک است

بر اساس اصل ۸۵، مجلس شورای اسلامی در موارد ضروری می‌تواند اختیار وضع بعضی از قوانین را به کمیسیون‌های داخلی خود بسپارد، در این صورت این قوانین در مدتی که مجلس تعیین می‌کند بدون نیاز به تصویب در صحن علنی به صورت آزمایشی اجرا می‌شود.

اما سخنگوی هیئت‌ رئیسه مجلس از ایجاد حواشی برای طرح جدید مجلس راضی نیست: اینکه علیه مجلس درباره طرح صیانت از فضای مجازی جوسازی شده است، درست نیست.

سیدنظام‌الدین موسوی در خصوص روال بررسی طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای‌ مجازی و ساماندهی پیام‌ رسان‌های اجتماعی در کمیسیون مشترک ادامه داد: این طرح هنوز تا تبدیل شدن به قانون راه طولانی دارد.

وی افزود: براساس تصمیم مجلس، این طرح قرار است در کمیسیون مشترکی متشکل از تعدادی از نمایندگان همه کمیسیون‌های مرتبط با موضوع و نه تنها یک کمیسیون بررسی و در صورت نیاز اصلاحاتی روی آن انجام شود.

سخنگوی هیئت‌ رئیسه مجلس اظهار کرد: برای تصویب نهایی جزئیات این طرح نیاز به بیش از دو سوم آرای اعضای کمیسیون مشترک است و بر اساس قانون، طرح‌هایی که به شکل اصل ۸۵ در کمیسیون مشترک بررسی می‌شود به صورت آزمایشی قابلیت اجرایی دارد و مهلت آزمایشی آن نیز در صحن مجلس مشخص می‌شود و بازه زمانی آن توسط نمایندگان و با رأی آنها معین خواهد شد و پس از سیر این مراحل، شورای نگهبان آن را مورد بررسی قرار خواهد داد و در نهایت شکل اجرایی و قانونی به خود خواهد گرفت.

▪️به جای پرداختن به مشکلات، عده‌ای دکان باز کرده و دنبال محدود کردن جامعه هستند!

یک جامعه شناس ضمن انتقاد از طرح اخیر مجلس گفت: آسیب‌های اجتماعی در کشور ما ریشه‌های فراوانی دارند که متاسفانه نمایندگان مجلس آنها را نادیده گرفته و ترجیح دادند اصلاً درباره آنها حرفی نزنند!

امیرمحمود حریرچی ادامه داد: در حال حاضر مشکل معیشت و اقتصاد یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم کشور ماست که باعث شده جوانان امیدی به آینده و ادامه زندگی نداشته باشند اما می‌بینیم به جای پرداختن به چنین موضوعاتی، عده‌ای دکان باز کرده و دنبال محدود کردن اینترنت و پیام رسان‌ها هستند.

وی افزود: طرح‌ها و لوایح بسیاری در حوزه آسیب‌های اجتماعی، معیشت مردم، قوانین حمایتی از خانواده، کودکان و نوجوانان در مجلس وجود دارد که خاک می‌خورد اما نمایندگان ترجیح دادند صیانت از حقوق کاربران را در اولویت کار خود قرار دهند که البته من معتقدم چنین طرحی رای نخواهد آورد چرا که اگر نمایندگان به صورت عاقلانه نگاه کنند هیچوقت به چنین قانونی رای نمی‌دهد اگر اتفاقی جز این رخ دهد، نشان می‌دهد آنها با مردم و مشکلاتشان ناآشنا هستند!

حریرچی اضافه کرد: برخی نمایندگان می‌گویند فضای مجازی باعث بروز برخی از آسیب‌های اجتماعی شده است، هرچند نمی‌توان این موضوع را انکار کرد اما نکته حائز اهمیت اینجاست که با محدودیت نمی‌توان کاری را از پیش برد و جلوی آسیب‌های اجتماعی را گرفت ما نیز باید مانند سایر کشورها امر آموزش را در دستور کار خود قرار دهیم یعنی به خانواده‌ها، کودکان، نوجوانان و همه کاربران فضای مجازی بر اساس اصول تربیتی آموزش دهیم که اخبار درست را از نادرست تشخیص داده و فریب محتواهای غلط را نخورند!

▪️طرح های مجلس طوری هستند که گاهی عنوان و محتوای آنها تغییر اساسی پیدا می کند

سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس درباره حواشی طرح حمایت از کاربران فضای مجازی گفت: ایسنتاگرام، واتساپ و کسب و کارهای اینترنتی مسدود نمی‌شود.

مجید نصیرایی افزود: طرح صیانت از فضای مجازی هنوز نهایی نشده و جزئیات آن در کمیسیون ویژه ای متشکل از منتخبین کمیسیون‌های مختلف بررسی خواهد شد.

وی ادامه داد: متاسفانه در فضای مجازی مواردی درباره طرح مبنی بر بسته شدن اینستاگرام و واتس آپ و کسب و کارهای دیجیتال مطرح می شود که به هیچ وجه صحت ندارد.

نصیرایی با بیان اینکه در طرح مذکور برای پلتفرم های پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتساپ به صراحت فیلتر آنها قبل از وجود جایگزین داخلی و خارجی ممنوع اعلام شده است اضافه کرد: حتی دیگر دستگاه قضایی هم حق نخواهد داشت مانند قضیه تلگرام برای فیلتر آنها اقدام نماید!

محمدحسین فرهنگی نیز با اشاره به اینکه طرح اولیه مطرح شده ملاک نیست گفت: زیرا بسیاری از موارد دست خوش تغییراتی می شوند، طرح ها اینگونه هستند که حتی گاهی عنوانش عوض می شود و گاهی محتوایش تغییرات اساسی پیدا می کند.

وی افزود: همین موضوعی که در مجلس نهایی شد و به شورای نگهبان ارسال شده که در مورد الزام دستگاه‌های اجرایی به پاسخگویی به تذکرات کتبی و شفاهی بود، نه عنوان و نه محتوا شباهتی به طرح اولیه ندارد لذا نگرانی هایی که از برخی جزئیات این طرح وجود دارد آنها همه قابل اصلاح هستند بنابراین پس از ارائه گزارش کمیسیون مربوطه، اظهارنظر و قضاوت خواهیم کرد!

▪️برآیند خِرد جمعی مردم مخالفت صریح با تصویب این طرح است که باید مدنظر باشد

عضو سابق کمیسیون اجتماعی مجلس در انتقاد از پافشاری نمایندگان مجلس در خصوص تصویب این طرح گفت: واقعیت امر این است که هدف اصلی طراحان این طرح به وضوح مشخص نیست و نمی‌دانیم غایت نهایی نمایندگان از تدوین این طرح و پافشاری آنها بر تصویب آن چیست.

علی ساری افزود: برآیند خِرد جمعی مردم جامعه مخالفت صریح با تصویب این طرح است و در ماه‌های اخیر واکنش شدید مردم را نسبت به این موضوع دیدیم بنابراین پیگیری طرح عملاً مانند شنا کردن بر خلاف حرکت آب رودخانه است.

وی در پیشنهادی به نمایندگان مجلس ادامه داد: بدون اینکه وارد جزئیات این طرح شوم پیشنهاد می‌کنم که بانیان این طرح و کسانی که دنبال تصویب آن هستند به خرد جمعی که مخالف صد درصدی تصویب این طرح است احترام بگذارند و جدا از اینکه این طرح چه آثار مثبتی دارد از پرداختن به آن اجتناب کنند.

این نماینده سابق مجلس اضافه کرد: اگر این طرح نکات مثبتی دارد، نمایندگان باید از روش درست و اصولی آثار مثبت آن را به گوش مردم برسانند و آنها را قانع کنند اگر هم نکته منفی آن بیشتر است که اصلاً نباید مطرح شود.

او در پاسخ به این سوال که آیا شورای نگهبان در شرایط فعلی طرح را مورد تصویب قرار می‌دهد یا خیر بیان کرد: واقعیت امر نحوه برخورد شورای نگهبان نسبت با قوانین ساده نیست و نمی‌توان درباره آن اظهار نظر کرد و برخورد شورای نگهبان با این طرح غیرقابل پیش بینی است!