عصر آزادی آنلاین/ دکتر قدیر گلکاریان
آغازین روز هفته جاری حاکی از تحولات غیر قابل قبول و در عین حال غیر محتمل در افغانستان بود. هفته ای که نه تنها ملت درمانده و اسیر در چنگال اهداف استعماری شرق و غرب افغانستان را دچار آشفتگی و نگرانی کرد که تشویش خاطر هم وطنانمان را نیز برانگیخته است. به موازات رسانه های خبری، فضای مجازی هم آکنده از دلنوشته ها و هشدارهایی هم میهنانی است که در رابطه با حضور طالبان در نزدیکی مرزهای شرقی کشورمان به شدت دلواپس هستند و از روی وطن پرستی و خیرخواهی اعلام نظر می کنند.
به همین خاطر باید پرسید که آیا طالبان به راستی تهدیدی جدی برای ایران هست یا نه؟ اگر تهدید محسوب میشود چرا در تهران از سرکردگان آنها استقبال کرد؟ اگر تهدید نیست چرا مسئولان ذیربط با دلایل مستند و متقن مردم را از این دلواپسی رهایی نمی دهند؟
آنچه اهمیت دارد این است که در طول چهل و اندی سال از شکل گیری نظام جمهوری اسلامی در ایران و شکل گیری دهها و یا حتی صدها توطئه و دسیسه در کشور در تهدید زیر ساختهای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و … مردم ایران به این تجربه تاریخی رسیده اند که رخدادهای به وقوع پیوسته در اطراف و اکناف کشور بدون ارتباط با اهداف کشورهای خارجی نیست. هنوز خصومت دو جانبه ایران و آمریکا خود عاملی در شکل گیری تنشهای جدی و بکارگیری سیاستهای منتج به تحت فشار نهادن کشور می باشد. مردم ایران به خوبی یاد گرفته اند که همیشه تاوان برخی خوش خیالی ها و یا تحلیل نادرست تحولات سیاسی- امنیتی و بیش از همه تصمیم گیریهای لازم در سیاست خارجی را به بدترین شکل پس داده اند. تاوانی که شرایط سخت معیشتی، اجتماعی، رفاهی، فرهنگی، اعتباری، سیاسی را مورد در شرایط حاضر هدف قرار داده است.
اما طالبان!.. طالبان در زبان پشتو به معنی طلبه ها است که در حدود سالهای 1993 تا 1994 میلادی در جریان جنگهای داخلی افغانستان خودشان را نشان دادند و متشکل از طلبه های دینی بودند که در مدارس تحت حمایت و مدیریت عربستان و پاکستان پرورش یافته و در ابتدا نام جنبش اسلامی طلبا را بر خود نهاده و خواستار اجرای شریعت اسلامی بر طبق قوانین سلفی و وهابی و بنیادگرایی اسلامی مبتنی بر دیوبندی بودند و اعتقاد بر آن داشتند که باید افغانستان از شر فساد دولتی رهایی یابد. آنان از همان ابتدا با حمایت نیروهای اطلاعاتی- امنیتی و ارتش پاکستان و سرمایه عربستان و سلاحهای آمریکایی رشد یافته و مبارزات مسلحانه را از مرز جنوبی افغانستان آغاز کرده و به سرعت شهرها و ولایات دیگر افغانستان را تصرف کردند. در سال 1995 بود که طالبان بزرگترین پیروزی خود را اعلام کرد. در سال 1996 کابل را تسخیر کرده و برهان الدین ربانی به ناچار مقر دولتش را به مزار شریف انتقال داد و بعد از اندکی آن هم به دست طالبان سقوط کرد.
دکتر محمد نجیب الله که بین سالهای 1987 تا 1992 به عنوان رئیس جمهور دولت دمکراتیک شناخته میشد در همان سال به وسیله طالبان تحت شکنجه های شدید قرار گرفته و به نهایت حلق آویز شد. گرچه او بارها اعلام کرده بود که طالبان اگر برای جهاد با استعمار و ایجاد امارات اسلامی هستند، بروند در کنار دیگر مسلمانان فلسطین را آزاد سازند. آمدن آنها از صدها کیلومتر دورتر از افغانستان و با حمایت عربستان چیزی نیست جز دخالت آمریکا در افغانستان.
به راستی هم اینگونه بود که بعدها هیلاری کلینتون در شکل گیری طالبان و القائده دست به اعترافات تکان دهنده ای زد. در هر حال اکنون که طالبان تمام کشور را تحت تسخیر خود قرار داده و به راحتی اشرف غنی افغانستان را ترک کرده و هزاران آواره افغانی در فرودگاه حتی از روی استیصال از بال و چرخهای هواپیماها آویزان شده اند تا از کشور خارج شوند، بار دیگر مرزهای شرقی ما با تهدید جدی مهاجران افغانی(چاره ای جز گشودن آغوش باز برای امداد طلبان نداریم) و بیش از همه تهدید نزدیک شدن حکومت امارات اسلامی که بی تشبیه به دولت عراق و شام(داعش) نیست، سعی دارد در کنار مرزهای شرقی ما حضور یابد.
صد تأسف که برخی از سیاست پیشگان کشور با اعتقاد به اینکه خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان خود امری میمون است، در تهران برای سرکردگان طالبان آغوش گشوده و ادعای آنان را برای شروع مراحلی نوین در همزیستی و گفتمان سیاسی در افغانستان باور کردند. اما هنوز چند روزی از تسلط آنان بر ولایات افغانستان نگذشته که مثل داعشیها از هر کاشانه ای دخترکی را برای تجدید نسل همسان ستانده و به اجبار به نکاح خود در می آوردند. آنان مثل داعشیها بر این باورند که سرانجام مادران از روی مهر مادری در کنار شوهرانشان برای پرورش فرزندان آنها خواهند ماند و فرزندان تازه به دنیا آمده سربازان آتی حکومت امارات اسلامی خواهد شد.
هنوز چند صباحی نمی گذرد که رسانه ها را به تعطیلی کشانده اند. مرزهای مشرف به ایران را محل آماج باج خواهی قرار داده اند. در و دیوار شهرها را بار دیگر سیاه اندود کرده اند. هنرمندان را کشته و یا فراری داده اند… بدتر از همه اینکه در ایام محرم بیرقهای امام حسین (ع) را یکی پس از دیگری بر زمین انداخته و مراسم تاسوعا و عاشورا را ممنوع اعلام کرده اند. حال با این وضعیت چرا نباید نگران حضور طالبان شد؟ آیا با این بینش میتوان برای مسلمان شیعه افغانی و هزاره ای ها نگران نشد؟ آیا چنین بینشی روزی نخواهد رسید که به راحتی بتواند با توسعه و شستشوی مغزی جوانان افغانی دست به تحرکات شومی نزده باشد؟
در شرایطی که مردم سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی سالها در کمال بی مهری و عدم توجه مسئولین کشور و به ویژه در ایام کرونایی به اوج ناامیدی رسیده اند؛ در حالی که هر روز در فضای مجازی تبلیغات برای شکل گیری خراسان بزرگ ادامه دارد، در وضعیتی که متأسفانه امام جمعه اهل سنت سیستان و بلوچستان به راحتی طالبان را برحق می شمارد؛ چگونه است که آدمی به یاد واعظین شهرهای دمشق، حلب، درعا و لاذقیه نیفتد که در نماز جمعه مردم را به برگزاری مراسم “جمعه صالح العلی”، “جمعه ارحل” نیندازد؟
بی شبهه ایالات متحده با گذشت بیست سال و هزینه کردن صدها میلیارد دلار برای افغانستان، قابل قبول نیست که به راحتی آنجا را ترک گفته باشد. علاوه بر این بی تردید اظهارات آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا که گفته، اگر طالبان حقوق ابتدایی بشری را رعایت کنند آنها را به رسمیت خواهد شناخت، بی دلیل نیست. دور جدیدی از آغاز تحولات در افغانستان و کنار مرزهای ایران شروع شده است. حال نویسنده را متهم بکنید یا نکنید. هشدار وظیفه ملی حقیر است.
فراموش نکنیم که هر گاه در ایران اعتراضاتی رخ داده سیگنالهایی را به دولتمردان آمریکایی ارسال کرده است و پارامترهای جدیدی را برای نظام تعریف کرده اند. فراموش نشود که آغاز هر نوع درگیری در کنار مرزهای کشورمان خطر جدی است و باز نباید غافل بود که طالبان همواره یک تهدید جدی برای ایران بوده و هست. افکار افراطی طالبان ضربه ای برای ثبات امنیت کشورهای منطقه به ویژه ایران است. باز نباید غافل باشیم که طالبان محال است از اندیشه تشکیل امارات اسلامی کوتاه بیاید و در ورای این ایده آل، منافع سایر رقبای منطقه ای وجود دارد.
نتیجه اینکه، سکوت در برابر تحولات و رخدادهای موجود باعث خواهد شد که رصد درستی از وضعیت کنونی نداشته باشیم و دولت جدید ضمن پیگیری دقیق اوضاع می بایستی فرصت به دست آمده حاصل از خروج نیروهای آمریکایی را با ناشیگری و خوش بینی از دست ندهد که یقیناً طالبان وابسته به عربستان و قطر و سایر نیروهای تندرو اسباب زحمت ما خواهند شد. امید که چنین روزی نرسد. اما احتیاط شرط واجب است!
