✍?محمد فرج‌پور باسمنجی/ عصر آزادی آنلاین،
در این شب های سرد و روزهای کرونایی در کتابخانه‌ام مطالعه میکردم و مروری بر مهمترین اتفاقات تاریخی ایران در ۲۵ آبان داشتم که سالروز شهادت ستارخان از همه برجسته بود. فورا به دنبال سخنان پروفسور ناصر تکمیل همایون در درس تاریخ معاصر ایران دوره کارشناسی ارشد روزنامه نگاری که ۲۵ سال پیش افتخار تلمذ از محضر ایشان را در تهران داشتم افتادم.
وی معتقد بود در تاریخ معاصر ایران بخش مهمی از آگاهی ملت و تحولات اجتماعی و فرهنگی ان مدیون تبریز و بزرگان و نام آوران ان است.
مشروطه را می ستود و نقش تبریز و آذربایجان را در آن بی بدیل می دانست. این استاد عزیزمان که همچنان با تحقیقات تاریخی خود در ۹۰ سالگی زوایای پنهان تاریخ ایران را می شکافد و دوستداران تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران بزرگ را خوشه چین دانش و اندوخته های خود می کند. چهل سال تدریس در دانشگاه تهران و آشنایی با دوره های مختلف تاریخی و قبولی استاد مشاور یا استاد راهنمای صدها دانشجوی تحصیلات تکمیلی رشته های تاریخ، تکمیل همایون را به دانشنامه قابل وثوق و قابل استنادی در اورده که از هر در تاریخ گذشته و معاصر ایران سخن هایی در سینه دارد.
درباره ستارخان و مبارزات وی در تبریز و تهران و تاختن او به استبداد داخلی و خارجی و سد کردن راه ورود قشون دولتی شاه قاجار به تبریز و فتح تهران و برگرداندن پرچم مشروطه پس از دسیسه چینی های عمال خیانتکار روسی و اذناب داخلی که بگذریم و بررسی آنها مجال گسترده و تاریخدانانی آبدیده میخواهد نظرات تحقیقی استادمان «تکمیل همایون» درباره ستارخان گواه زنده ای در بزرگی و نقش آن مبارز خوشنام در تغییر مسیر تاریخ ملتی است که سالها زیر سلطه استبداد داخلی و استعمار خارجی مانده‌اند.
وی درباره عظمت کار ستارخان و دیگران فرزندان مبارز تبریز معتقد است که ملت ایران مدیون ستارخان و فرزندان تبریز و یلان امیر خیزند. چرا که دلاوری ستارخان و فرزندان پاک و شجاع تبریز، ایران را وارد یک دوره تاریخی جدیدی کرد و امضای فرمان مشروطیت را تثبیت و به استبداد صغیر پایان داد. ستارخان با فتح تهران قدرت ولایات و آذربایجان را رخ سیاستمداران قاجار کشید انها که ریشه در استر اباد داشتند و مروج خرافه و جهل و نادانی و بازیچه‌ی قدرت های بزرگ زمان خود بودند.
نویسنده این سطور با دیگر زوایای زندگی و مبارزات ستارخان و باقرخان سر سخن ندارد ولی این سخن مستند و تحقیقی مدیر گروه وقت دانشگاه تهران، در تاریخ ملت ما طنین انداز است که کار ستارخان و همرزمان نظامی، مذهبی و روشنفکری تبریز به قدری بزرگ و قابل توجه است که آنها مسیر تاریخی ایران را تغییر دادند و ایران را وارد یک دوره تاریخی جدید کردند …نسل جدید و بزرگان و بازیگران سیاسی معاصر ایران باید این آموزه ها را به دیده منت آویزه گوش کنند و در سالروز شهادت ستارخان برنامه هایی را بصورت رسانه ای و اکامیک تدارک ببینند تا فرزندان ایران، گذشته نه چندان دور تاریخ خود را بدانند و یاد مردان بزرگ خود را گرامی دارند و بی خود نیست که مجلس شورای ملی وقت به پاس این فداکاری‌ها و نقش آفرینی های شاهکارانه فرزندان آذربایجان، دو لوح نقره‌ای و طلاکوب را به ستارخان و باقرخان تقدیم کردند و نام ستارخان رشید را ملقب به سردار ملی و نام باقرخان آن قهرمان مبارز را ملقب به سالار ملی در تاريخ ملت بزرگ ما ماندگار ساختند و هر ایرانی آزاده بر شرف و مردانگی این قهرمانان ملی درود می فرستد.
