“عصرآزادی” از وضعیت تجارت مشترک بین ایران و کشورهای اروپایی گزارش می دهد؛ لغو تحریم ها هدف مشترک ایران و اتحادیه اروپا
مدیرکل دفتر اروپای سازمان توسعه تجارت: ایران می تواند برای اعضای اتحادیه اروپایی نقش همکار و شریک اقتصادی را بازی کند اما اروپا در این زمینه اطلاعات کافی ندارد!
📌عصر آزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
میزان تجارت مشترک ایران و اتحادیه اروپا در حدود سه سال و نیم گذشته به شدت اُفت کرده که بخش مهمی از آن تحت تاثیر تحریم های اقتصادی آمریکا رخ داده است.
هر چند دولت‌های اروپایی با محکوم کردن اقدام رئیس جمهور پیشین آمریکا در خروج از برجام اعلام کردند که به تحریم‌های جدید نمی‌پیوندند اما در عمل شرکت‌های بخش خصوصی اروپا از ترس تحریم‌های دولت ایالات متحده بخش مهمی از همکاری‌های خود با ایران را متوقف کردند!
در سال‌های گذشته طرح‌هایی همچون ایجاد کانال مالی مستقل میان ایران و اروپا نیز عملاً راه به جایی نبرد تا سطح تعاملات میان دو طرف به شدت افت کند.
بررسی آمارهای تجاری ایران در سال‌های گذشته نشان می‌دهد که تنها آلمان و سوییس در میان پنج صادر کننده اصلی کالا به کشورمان قرار دارند و در بازارهای صادراتی خبری از سایر کشورهای اروپایی نیست!
▪️قدم نخست برای توسعه رابطه با اتحادیه اروپا لغو تحریم‌ها و احیای برجام است
ایران در کل تجارت خارجی اروپا سهمی کمتر از نیم درصد دارد و در طول ۴ دهه گذشته روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا با نوسانات زیادی همراه بوده است و البته در مورد دیگر شرکای تجاری ایران نیز وضعیت عمدتاً مشابه اروپاست.
اتحادیه اروپا یکی از بزرگ ترین بلوک های اقتصادی جهان محسوب می‌شود و به دلیل این حجم بالای تجارت این کشورها، مقامات اتحادیه اروپا اهتمام ویژه‌ای به موضوع تجارت دارند و چند سال یک بار سیاست‌های تجاری اتحادیه را مورد ارزیابی دوباره قرار می‌دهند.
آنها بر اساس ارزیابی که از تحولات جهانی و منطقه‌ای و چالش‌های پیش‌روی اتحادیه اروپا دارند، سیاست‌های جدیدی برای حل این چالش‌ها تدوین و پیشنهاد می‌کنند.
در واقع، اروپا دومین شریک بزرگ تجاری ایران است و تغییر سیاست‌های تجاری می‌تواند تاثیرات مهمی بر روابط ایران و اروپا بگذارد به طوری که درباره آثار سیاست‌های تجاری بر رابطه ایران می‌توان گفت یکی از تاثیرات مثبت آن، انگیزه مندی اروپا برای گسترش روابط تجاری با ایران در رقابت با چین است.
یکی از انگیزه‌های اولیه تدوین سیاست تجاری جدید اروپا، رقابت اقتصادی با چین به ویژه در حوزه همسایگی اروپا در خاورمیانه و آفریقاست لذا در صورت احیای برجام، ایران می‌تواند از این رقابت در جهت کار اقتصادی و تجاری با شرکت های اروپایی و جذب سرمایه‌‌گذاری بیشتر استفاده کند.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران اعلام کرد که قدم نخست برای توسعه رابطه با اتحادیه اروپا، لغو تحریم‌ها و احیای برجام است لذا در صورت تحقق این مهم، سناریوی خوش‌بینانه حکایت از افزایش ۱۲۰ درصدی تجارت با این اتحادیه دارد و در بدبینانه‌ترین حالت، افزایش ۸۰ درصدی تجارت اتفاق می‌افتد و با این حال، میزان مبادلات تجاری، رشد سال‌های برجام را تجربه نخواهد کرد.
▪️فعالیت تجاری در قالب یک بستر مشترک با مرکز تجارت بین الملل تداوم می یابد
از ژانویه تا سپتامبر ۲۰۲۱ حجم تجارت ایران و ۲۷ کشور اتحادیه اروپایی دو درصد رشد پیدا کرده است؛ این رقم در آمار نه ماهه تجارت خارجی ایران و اتحادیه اروپا توسط مرکز آمار اتحادیه اروپا منتشر شده است.
بر این اساس، حجم تجارت ایران و اروپا در این مدت به ۳ میلیارد و ۳۵۰ میلیون یورو رسید که در مقایسه با سال قبل که ۳ میلیارد و ۲۹۲ میلیون یورو بود دو درصد افزایش پیدا کرده است.
از ژانویه تا سپتامبر سال جاری کشورهای عضو اتحادیه اروپا کالاهایی به ارزش ۲ میلیارد و ۷۱۹ میلیون یورو به ایران صادر کرده‌اند که در مقایسه با سال قبل یک درصد اُفت کرده است. ایران نیز طی این مدت صادراتی به ارزش ۶۳۱ میلیون یورو به کشورهای عضو اتحادیه اروپا داشته که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۱۴ درصد رشد را نشان می‌دهد.
در بین کشورهای عضو اتحادیه اروپایی صادر کننده به ایران، آلمان با یک میلیارد و ۳۴ میلیون یورو، هلند با ۳۳۲ میلیون یورو و ایتالیا با ۳۱۷ میلیون یورو بیشترین میزان صادارت را در ۹ ماه ابتدایی سال ۲۰۲۱ به ایران داشته‌اند.
ایران نیز در حوزه کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بیشترین میزان صادرات را به آلمان با ۲۰۴ میلیون یورو، ایتالیا با ۱۲۹ میلیون یورو و اسپانیا با ۵۹ میلیون یورو داشته است.
اگر تحریم ها لغو نشود، تغییری در وضعیت فعلی ایجاد نخواهد شد، بنابراین فعالیت در تجارت مبتنی بر پروژه های تعریف شده فعلی با اتحادیه اروپا در قالب یک بستر مشترک با مرکز تجارت بین الملل ادامه پیدا می کند.
در حال حاضر بخش قابل توجهی از صادرات ایران به کشورهایی است که عمدتا نگاه کیفی و بهداشتی به محصولات ندارند و به همین دلیل صادرکنندگان باید در زمینه صادرات به کشورهای اروپایی آموزش دیده و تغییراتی را در سیستم کاری خود ایجاد کنند.
▪️اروپا اطلاعاتی در جهت بهره مندی از توانمندی جوانان، دانش و منابع ایران ندارد
مدیرکل دفتر اروپا و آمریکای سازمان توسعه تجارت در خصوص موانع تجارت ایران و اروپا گفت: متغیر بودن ساختارهای تجاری ایران از مشکلاتی است که روابط تجاری با اروپا را تحت تاثیر قرار می دهد.
الفت افزود: تجارت و اقتصاد در اروپا مبتنی بر یک نظام مدرن مالی و پولی، دارای قاعده و ضوابط است و شرکت ها این اصول را به دلیل خسارت های سنگینی که در صورت عدم اجرا باید پرداخت کنند، رعایت می کنند.
وی ادامه داد: تجارت در ایران به دلیل شرایط خاص تحریم ها به طور ویژه ای طراحی شده است زیرا به دلیل اینکه در طول سال های گذشته همواره در شرایط تحریم قرار داشتیم ارتباط و پیوند اقتصادی زیادی با جهان نداریم.
الفت اضافه کرد: ایران در دهه اخیر در تجارت و اقتصاد قائم به خود عمل و نیازها را از داخل کشور تامین کرده است به همین دلیل پیوند اقتصادی عمیقی با جهان ندارد و این در حالی است که اروپا پیوند و ارتباط جدی با نظام اقتصادی جهان دارد که این موضوع مهمترین مشکل تجارت ایران و اروپا محسوب می شود.
وی، مشکل دیگر تجارت ایران و اروپا را شناخت اندک دو طرف از بازار یکدیگر دانست و گفت: به دلیل تحریم ها و در یکسال اخیر شیوع ویروس کرونا در جهان شناخت مناسبی از ظرفیت و توانایی های تولیدی و خدماتی از جمله فعالیت های دانش بنیان ایران وجود ندارد و این موضوع موجب شده تا اروپا، ایران را تنها بازاری برای فروش محصولات خود بداند.
مدیر کل دفتر اروپا و آمریکای سازمان توسعه تجارت خاطرنشان کرد: ایران می تواند برای کشورهای اروپایی نقش همکار و شریک تولیدی، تجاری و اقتصادی را بازی کند اما اروپا در این زمینه اطلاعات کافی ندارد تا از توانمندی جوانان، دانش و منابع ایران بهره مند شود.
▪️تحریم ها به مانعی برای فروش تکنولوژی و همکاری مشترک با اروپا تبدیل شده است
آیا روابط تجاری ایران و اتحادیه اروپا در صورت احیای برجام و برداشته شدن تحریم ها به وضعیت عادی بر می‌گردد و سهم کشورمان از بازار ۴۴۶ میلیون نفری قاره سبز جهان با در اختیار داشتن ۱۶ درصد از اقتصاد دنیا چه اندازه افزایش می‌یابد!؟
اتحادیه اروپا شمال ۲۷ کشور از جمله آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، اتریش، هلند، بلژیک، سوئد، دانمارک، فنلاند، پرتغال، ایرلند، چک، کرواسی، مجارستان، لهستان، بلغارستان، یونان، رومانی، اسلواکی، اسلوونی، استونی، لیتوانی، لتونی، لوکزامبورگ، قبرس و مالت می شود.
عدم شناخت کافی کشورهای اروپایی از توانمندی های ایران، ما را بازاری برای فروش کالا نشان می دهد و تحریم ها نیز مانعی برای فروش تکنولوژی، دانش و همکاری مشترک با اروپا شده است.
هرچند اراده سیاسی و بستر نهادی لازم برای بازسازی روابط اقتصادی و تجاری ایران و اتحادیه اروپا فراهم است اما تحقق عینی این دو مولفه نیازمند رفع تحریم‌های ثانویه آمریکا بر ضد ایران است و در صورت احیای برجام می‌توان امیدوار بود که روابط تجاری ایران و اروپا احیا شود ولی برآوردها نشان می‌دهد که حتی در این صورت، نمی‌توان انتظار داشت که سطح روابط تجاری به سطح زمان رفع تحریم‌های ایران در سال ۲۰۱۶ برسد!
صادرات فعلی ایران به کشورهای اتحادیه اروپا عمدتاً کالاهایی از جمله پسته، زعفران، فرش و گبه بود که به صورت سنتی صادر می شد در حالی که پیش از اعمال تحریم ها محصولات پتروشیمی و چدن عمده صادرات کشورمان را تشکیل می دادند اما متاسفانه در حال حاضر در لیست تحریم ها قرار دارند!
عمده کالاهای وارداتی ایران از اروپا نیز در تحریم ها اقلام اساسی از جمله نهاده های کشاورزی و دامی بود در حالی پیش از این کالاهای مبتنی بر تکنولوژی و صنعت مورد مبادله تجاری قرار می گرفتند.
