“عصرآزادی” از جزئیات طرح تدریس زبان های اقوام ایرانی در مدارس گزارش می دهد؛

✔️ علیرضا منادی:

کمیسیون آموزش مجلس، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را مکلف کرده در عرض یک ماه، زبان محلی شهرها و استان‌ها را مشخص کرده و محتوای آموزشی آنها را تهیه نماید

 ?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

از ابتدای آذر ماه سال جاری زمزمه هایی مبنی بر بررسی نحوه چگونگی تدریس ادبیات زبان‌های اقوام مناطق مختلف کشور در مجلس شورای اسلامی به گوش رسید و علیرغم مخالفت برخی نمایندگان، مقرر گردید تا در نحوه آموزش این زبان‌ها با همکاری آموزش و پرورش تجدید نظر صورت بگیرد.

در خصوص این مسئله حتی رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس اعلام کرد که جزئیات این طرح در جلسات آتی کمیسیون بررسی خواهد شد و این روزها علیرضا منادی از عدم همکاری سایر امضا کنندگان در به نتیجه رسیدن آن حکایت می کند که جای تامل دارد!

با این وجود وزارت آموزش و پرورش مکلف است تا از سال تحصیلی 1403– 1402 ترتیبی اتخاذ کند تا ادبیات و زبان‌های اقوام کشور متناسب با هر منطقه به صورت دو واحد اختیاری یعنی دو ساعت در هفته در پایه‌های هفتم و دهم آموزش داده شود.

ماده اول این طرح مربوط به تدریس کتاب‌ها و مواد درسی و آموزشی در تمامی پایه‌هاست که باید به زبان و سبک فارسی بوده و طبق آن، معلمان باید به زبان فارسی محتوای کتب درسی را آموزش دهند.

▪️بیش از نیمی از دانش‌ آموزان مدارس كشورمان دو زبانه هستند!

کودک با استفاده از زبان مادری اش با والدین، خانواده و نزدیکان، فرهنگ، تاریخ، هویت و دین اش ارتباط برقرار می­ کند زیرا زبان مادری، کودک را با فرهنگ جامعه ای که از آن برآمده و هویت اش در آن شکل گرفته است پیوند می­ دهد. کودکی که زبان مادری اش را نداند از اثرگذارترین و کارآمدترین ابزاری که می تواند با استفاده از آن در دامان فرهنگ تربیت یابد محروم می ماند.

از‌ آنجايي كه حفظ و نگهداری زبان مادری هر قوم و انتقال آن به نسل بعدی همیشه یکی از دغدغه‌ های نخبگان و روشنفكران بوده است از همين روی تحصيل به زبان مادري براي ماندگاري زبان ها هميشه احساس مي‌شود.

بر اساس آمارها، حدود ۵۳ درصد از دانش‌ آموزان كشورمان دو زبانه هستند و اين میزان، نشان‌ دهنده اهميت برنامه‌ريزي براي تحصيل به زبان مادري در كنار زبان فارسي است.

در واقع دغدغه حفظ زبان مادري و حق تحصيل به این زبان براي نيمي از دانش‌ آموزان کشورمان باعث شده برخي از گروه‌ هايي كه در راستاي تفرقه افكني و برهم زدن امنيت ملي حركت مي‌كنند از نبود یک برنامه و سياست واحد و صحيح سوءاستفاده كرده و هر از چند گاهي يكپارچگي کشور را نشانه روند!

کودک مناطق غرب، شمالغرب، جنوب غرب و غیره کشورمان تا ۶ سالگی به زبان مادری صحبت می کند، هنگام ورود به مدرسه با معلمی آشنا می شود که غیر از زبان مادری با او صحبت می کند و او متوجه نمی شود!

تجربه سخت جدایی از خانواده با مشکل بزرگ تری به نام زبان غیرمادری و معلم مضاعف شده و اینگونه است که بعضی از دانش آموزان سالها در کلاس حضور فیزیکی دارند اما به دلیل عدم انتقال مفاهیم درسی، فرصت رشد در مقایسه با دیگران را از دست داده و دچار اُفت تحصیلی می شوند در حالی که عدالت اجتماعی یعنی همان بسترسازی و فرصت برابر برای همه و غیر از آن، جفا در حق کودکان اقوام کشورمان است!

▪️طبق اعلام یونسکو زبان تورکی در معرض خطر انقراض است!

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اشاره به جزئیات طرح تدریس زبان‌های قومی در مدارس گفت: این طرح با امضای ۳۱ تن از نمایندگان به کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس ارسال شده بود اما طراحانش، طرح را رها کرده بودند به طوری که از ۳۱ نفر ارایه‌ کننده طرح، هیچکدام دعوت کمیسیون مبنی بر حضور در کمیسیون را اجابت نکردند!

علیرضا منادی با بیان اینکه اصل ۱۵ قانون اساسی، زبان و خط رسمی ایران را فارسی و در کنار آن تدریس ادبیات زبان‌های قومی را آزاد اعلام می‌کند افزود: این اصل ۴۲ سال بر زمین مانده بود و هر دوره، عده‌ای طرح‌هایی در این خصوص ارائه و به کمیسیون آموزش می‌بردند که با بی‌توجهی کمیسیون مواجه شده و رها می‌گردید.

وی اضافه کرد: این بار در کمیسیون آموزش پای کار آمدیم و با دقت کامل و رعایت مصالح کشور، کار را پیش بردیم و علیرغم وجود برخی از مخالفت‌ها، کلیات طرح را به تصویب رساندیم.

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس یادآور شد: تدریس زبان‌های قومی در آموزش عالی اجرایی شده است اما در سیستم آموزش و پرورش مقاومت‌هایی نسبت به اجرای آن می‌شد که کمیسیون آموزش، فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی را مکلف کرده در عرض یک ماه، زبان محلی شهرها و استان‌ها را مشخص کرده و نسبت به تهیه محتوای آموزشی همه زبان‌های محلی اقدام نماید.

وی از وجود ۷۴ زبان، گویش و لهجه در ایران خبر داد و گفت: از میان آنها ۲۴ مورد در حال انقراض است، ۵ زبان هم از بین رفته و کسی در ایران به آن زبان‌ها تکلم نمی‌کند و حتی زبانی داریم که فقط چهار نفر متکلم دارد!

رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در کنار دیگر میراث تاریخی، از زبان‌ها به عنوان سرمایه کشور نام‌ برد و خاطرنشان کرد: در بین زبان‌های رایج در کشور، زبانی مانند زبان تورکی را داریم که با ۸ هزار سال قدمت در رتبه سوم زبان‌های دنیا جای گرفته و بعد از زبان‌های عربی و فرانسوی، دارای قوی‌ترین ادبیات است با این حال بنا به اعلام سازمان یونسکو از جمله زبان‌ های در معرض خطر ایران می‌باشد!

منادی با بیان اینکه در این کلاس‌ها فولکلور، فرهنگ و ادبیات زبان‌های محلی تدریس خواهد شد تاکید کرد: این امر، زمینه ثبت زیبایی‌های ادبیات زبان‌های اقوام در سینه کودکان را فراهم خواهد آورد که اتفاق قابل توجهی خواهد بود.

▪️تدریس زبان‌ اقوام باعث به هم ریختن نظم طبیعی زبان نمی‌شود!

 

بر اساس ماده ۱۰۱ منشور حقوق شهروندی ایران، شهروندان از حق یادگیری و استفاده و تدریس زبان خود برخوردارند.

پیشنهاد آموزش به زبان مادری یا همان آموزش زبان مادری در مدارس و دانشگاه‌ها جسته و گریخته مورد بحث در مناطق دو زبانه کشور بوده است، اما این مسئله زمانی قوت یافت که حسن روحانی در جریان‎ انتخابات سال ۹۲ در راستای حمایت از اقوام ایرانی، استفاده‌ از زبان‌های‌ قومی‌ در مطبوعات‌ و رسانه‌‌های‌ گروهی‌ و تدریس‌ ادبیات‌ آنها را در مدارس بیان کرد.

در این میان برخی از نمایندگان مجلس در مناطق دو زبانه کشور نیز به این مسئله اشاره کرده بودند و پس از آن آموزش زبان‌های مادری در کنار زبان فارسی در نظر گرفته شد، به عنوان مثال آموزش زبان کُردی در مدارس شهر سقز و اضافه شدن دو واحد اختیاری آموزش زبان کردی در دانشگاه آزاد سنندج مطرح گردید.

در پی این اقدام پیشنهاد و درخواست آموزش زبان آذربایجانی نیز مطرح شد که آموزش این زبان نیز بعد از مدتی در دستور کار قرار گرفت و سپس رشته تحصیلی زبان و ادبیات تورکی آذربایجانی در دانشگاه تبریز ایجاد شد و مورد استقبال دانشجویان دانشگاه تبریز واقع گردید!

اما نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با اعتراض به طرح اخیر این کمیسیون در خصوص طرح تدریس ادبیات زبان‌های قومی گفت: طرح اجرای اصل ۱۵ قانون اساسی که در کمیسیون آموزش تصویب شد را خلاف امنیت ملی می‌دانم.

احمد نادری با اشاره به اینکه امیدوارم رئیس مجلس و مراجع بالادستی به این موضوع ورود کنند افزود: این کار یعنی تدریس زبان‌های قومی و محلی باعث به هم ریختن نظم طبیعی زبان در ایران می‌شود!

▪️طرح آموزش زبان اقوام در مدارس نیازی به قانون نویسی نداشت!

 

عضو هیئت رئیسه مجلس شورای اسلامی با اشاره به تصویب کلیات تدریس زبان های قومی در مدارس گفت: این طرح برای احیای یکی از اصول قانون اساسی کشور یعنی اصل ۱۵ کمک می‌کند.

روح الله متفکر آزاد با بیان اینکه تدریس زبان‌های قومی در مدارس و دانشگاه‌های کشور موجب انسجام ملی و تقویت وحدت در کشور می‌شود افزود: اجرای این طرح موجب تقویت فضای فرهنگی متکثر کشور می‌شود و سرمایه معنوی کشور را نیز ارتقا می‌دهد.

وی با اشاره به اینکه این موضوع موجب شیوایی بیشتر زبان فارسی هم می‎‌شود افزود: این طرح همچنین موجب انتقال مفهوم‌های تمدنی خودمان به بیرون کشور می‌‎شود و باعث می‌شود با حفظ زبان‌های موجود در کشور بتوانیم با بیرون از مرزهای کشور نیز به خوبی ارتباط برقرار کنیم.

متفکر آزاد اضافه کرد: البته دیدگاهی وجود داشت که این طرح نیازی به قانون نویسی در مجلس نداشت چرا که این مهم در قانون اساسی مورد تأکید قرار گرفته ولی ما با علم به این موضوع و به منظور راهنمایی برای اجرای بهتر این اصل در قانون، نسبت به تدوین طرح اقدام کردیم.

نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی یادآور شد: با توجه به اینکه رسانه‌های غیررسمی و فضای ارتباطات روز به روز در حال گسترش است خطر فراموشی، زبان‌های قومی را تهدید می‌کند و این موضوع حتی زبان فارسی را هم به مخاطره انداخته است!

بدین ترتیب امید است موضوع آموزش زبان های مادری اسیر بازی‌های سیاسی­­، جناحی و حزبی نشده و با عزم و جدیتی که دولت قبل شروع کرده بود در دولت سیزدهم نیز ادامه پیدا کند یعنی آموزش آن نهادینه شده و صرفاً جرقه‌ای مقعطی نباشد زیرا حق طبیعی اقوام کشورمان است.