“عصرآزادی” به بهانه روز هوای پاک از بی تفاوتی مسئولان به آلودگی کلانشهرها گزارش می دهد؛ مسئولان هم به آسمان چشم دوخته اند
? عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده
حوالی سال ۱۳۷۴ بود که آلودگی هوا در کلان شهرهای ایران شدت گرفت و مسئولان را به این فکر واداشت تا برای جلوگیری از آلودگی هوا و اهمیت به استشمام هوای پاک، یک روز را تحت عنوان “روز ملی هوای پاک” در تقویم کشور نام گذاری کنند.
آمارها نشان می‌دهد که از هر ۱۰ نفر ۹ نفر در هوای ناپاک شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند و افزایش بیماری‌های قلبی، سکته مغزی، سرطان ریه و تنفسی تا میزان زیادی با این موضوع در ارتباط است لذا روز ۲۹ دی ماه به ما یادآوری می‌کند که همه باید باهم برای تمیز شدن هوایی که تنفس می‌کنیم یک گام برداریم اما مسئولان باید قدم های اساسی تری بردارند زیرا همیشه نمی توان به مردم نصیحت کرد!
در سالهای اخیر نیز استفاده از سوخت مازوت یا همان نفت کوره در نیروگاه های برخی از شهرهای بزرگ مانند تبریز و آلودگی ناشی از آن مسئله ساز شده است؛ سوختی که کم کیفیت بوده و در مراحل پایانی پالایش نفت خام به دست می‌آید و نسبت به سایر فرآورده‌های اصلی حاصل از پالایش نفت، ارزش اقتصادی پایین‌تری دارد…
▪️تعطیلی مدارس و کارخانجات راهکار مقابله با آلایندگی هوا نیست!
همه ساله در نیمه دوم سال به ویژه سه ماهه فصل سرما به دلیل وارونگی هوا، کلانشهرهای ایران روزهای آلوده ای را تجربه می کنند و این در حالی است که هیچ یک از دولت ها نتوانستند پیش از ورود به این مقطع زمانی، راهکاری برای جلوگیری از بروز این معضل در دستور کار خود قرار دهند!
از سوی دیگر خالی کردن شانه از مسئولیت ها از سوی سازمان محیط زیست و دیگر دستگاه های مربوطه نیز بر این معضل دامن زده تا جایی که حتی نشست های کمیته اضطراری آلودگی هوا در شهرهای بزرگ نیز خروجی چندانی نداشته و گویا بازهم مسئولان چشم بر آسمان دوخته و به جای اتخاذ راهکاری برای بهبود اوضاع، به دنبال بارش برف و باران هستند.
کارشناسان زیست محیطی بر این اعتقادند که معضل آلودگی هوا تنها منوط به تصمیم گیری از سوی یک سازمان نیست بلکه به جهت کلان بودن موضوع و حساسیت در مورد آن باید ارکان مجموعه دولت وارد میدان شده و راهکاری برای رفع آن در نظر بگیرند.
دلایل بروز تشدید آلاینده ها و همچنین اتخاذ راهکارهایی برای رفع آن نیازمند همکاری جدی است که علاوه بر سازمان محیط زیست، وزارت صنعت، معدن و تجارت یا نهادهای وابسته به حمل و نقل عمومی نقش مهمی در پیشگیری از آن دارند.
این کارشناسان معتقدند که تعطیلی مدارس و کارخانجات تنها راهکار مقابله با این آلایندگی نیست بلکه دولت باید جدی‌تر وارد عمل شده و حساسیت بیشتری داشته باشد.
به گفته کارشناسان محیط زیست، آلودگی هوا خطرات متعددی را متوجه سلامتی مردم در گروه های سنی مختلف می‌کند و این معضل ظاهراً بی‌پایان، سالانه جان هزاران نفر را می‌گیرد و مسئولان این حوزه هم هیچ پاسخ قانع کننده‌ای ندارند و جالب اینکه واکنش خاصی هم از خود بروز نمی‌دهند!
به گفته پزشکان و کارشناسان محیط زیست، اثرات آلاينده‌ها در هوا بر جنين شامل عوارضی مانند وزن پايين نوزاد در زمان تولد، تاخير رشد داخل رحمی و مرگ داخل رحمی است که آلاينده‌های منواکسيد کربن، دی اکسيد گوگرد و ذرات معلق، بيشترين تاثير را در اين ميان دارند.
▪️ترک فعل و کم کاری در عملکرد دستگاه های متولی هوای پاک محرز است!
نفس کشیدن در کلان شهرهای کشور هر زمستان سخت‌تر می‌شود زیرا آلودگی‌های معلق در هوا، شمار روزهای پاک را پایین می‌آورد و وارونگی هوا، کودکان و بیماران قلبی و عروقی را در معرض خطر قرار می‌دهد.
یکی از علل آلودگی کلان شهرهایی که به معضل ملی تبدیل شده، استفاده از سوخت‌های فسیلی است اما بهره‌برداری از سوخت‌های فسیلی آخرین راه حل توسعه کشور نیست لذا توسعه روزافزون استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر در دنیا، علاوه بر کاهش چشمگیر مصرف سوخت‌های فسیلی منجر به ایجاد حرکتی شتابنده به سمت حل چالش‌های زیست محیطی شده است.
معاون فنی و حسابرسی دیوان محاسبات با بیان اینکه علت اصلی آلودگی هوای کلانشهرها، ترک فعل مسئولان است گفت: از ۱۱۲ حکم مندرج در قانون هوای پاک که باید توسط ۲۳ دستگاه اجرایی می شد تعداد ۳۸ حکم اصلاً انجام نشده، ۶۴ حکم به طور ناقص انجام شده و صرفاً ۱۰ حکم عملیاتی شده است و ترک فعل و کم‌کاری در عملکرد دستگاه های مربوطه محرز است!
جالب است بدانید که موضوع انتخاب یک روز در سال به نام روز ملی هوای پاک در ۲۹ دی ماه سال ۷۴ صورت گرفته است و با یادآوری ساده سبک زندگی در آن سالها، متوجه خواهیم شد که در آن زمان وضعیت آلودگی هوا در اغلب شهرها و به ویژه در کلانشهرها و پایتخت کشور به این وخامت نبوده و بارش های مکرر برف و باران حجم گسترده‌ای از آلودگی را مرتفع می‌کرده است اما اکنون وضعیت آنگونه نیست!
اگر بگوییم قدمت تعیین و نامگذاری روز هوای پاک در کشور ما ایران از دو کشور توسعه یافته انگلستان و فرانسه هم بیشتر است جای تعجب ندارد زیرا این مسئله در بسیاری از کشورهای جهان مردم را با مشکل مواجه کرده است.
در حال حاضر در کشورمان نيز بحران آلودگی هوا در شهرهای تهران، تبريز، مشهد، اراک، اصفهان، شيراز و اهواز معضلی جدی و حائز اهمیت است و مسئولان و متولیان حوزه محیط زیست باید برای رفع این معضل به صورت اساسی چاره اندیشی کنند.
یک فعال محیط زیست در تبریز: مسئولان به جای چاره اندیشی برای کاهش آلودگی هوا، فرافکنی را در پیش گرفته‌اند که با این اوصاف هیچ یک از گره های این کلاف در هم تنیده باز نخواهد شد!
▪️استفاده از سوخت مازوت در نیروگاه ها به ظاهر مقرون به صرفه است
مطالعات نشان می‌دهد که بزرگ‌ترین خطر هوای آلوده، مرگ زودرس است به طوری که از هر ۹ نفر یک نفر بر اثر بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهد.
آمارها نشان می‌دهد که سالانه حدود ۷ میلیون نفر در اثر بیماری‌هایی که با آلودگی هوا در ارتباط هستند به کام مرگ کشیده می‌شوند و این موضوع نشان می‌دهد که عوارض آلودگی هوا تا چه میزان می‌تواند بر سلامت ما تأثیر بگذارد.
یک فعال محیط زیست در تبریز با تاکید بر اینکه سهم هر یک از منابع تولید انرژی در ایجاد آلودگی هوا متغیر است گفت: مدیران مجموعه‌هایی همچون کارخانجات، نیروگاهها و مراکزی از این قبیل باید نسبت به تعویض و به روز رسانی تجهیزات و ماشین آلات مورد استفاده خود اقدام کنند.
مهناز اسلامی افزود: مسئولان به جای چاره اندیشی برای کاهش آلودگی هوا و تلاش برای بهبود شرایط محیط زیست، فرافکنی را در پیش گرفته‌اند و با این اوصاف با قاطعیت می توان گفت که این فرافکنی ها که از هرگاه در جامعه مطرح می گردد هیچ یک از گره های این کلاف در هم تنیده را باز نخواهد کرد!
وی اضافه کرد: استفاده از سوخت مازوت در برخی از نیروگاه ها به ظاهر مقرون به صرفه است اما از طرفی هم در دراز مدت موجب کاهش عمر مفید دستگاه های مورد نظر و همچنین موجب بالا رفتن استهلاک آنها می‌شود و به شرط تامین گاز طبیعی، وزارت نیرو هم هیچ تمایلی به سوزاندن مازوت ندارد!
اسلامی تاکید کرد: در حقیقت، زردی زمین در برخی از مراکز تولید انرژی ناشی از سولفور گازوئیل مصرفی آنها بوده و مواردی چون تغییر رنگ برگ و تنه درختان موجود در محوطه نیروگاهها و همچنین رنگ گرد و غباری که روی بدنه ماشین آلات نیروگاه ها به چشم می‌خورد نیز از تبعات مصرف گازوئیل مصرفی غیر استاندارد است!
این فعال مدنی یادآور شد: مردم برای آلودگی هوا ضرر زیادی را متحمل می‌شوند و آسیب فراوانی می‌بینند و جالب اینکه از سوی دیگر، هزینه‌های رفع این معضل هم از خود مردم دریافت می‌شود که باید در مورد هزینه کرد آن شفاف سازی به عمل آید.
▪️سازمان محیط زیست بسیاری از تکالیف خود را انجام نداده است!
تشدید آلودگی هوای کلان شهرهای ایران در هفته‌های اخیر با اظهارات ضد و نقیض مقامات دولتی درباره افزایش استفاده از “مازوت” در نیروگاهها و صنایع همزمان شده است اما آیا مصرف این نوع سوخت نقشی تعیین‌کننده در آلودگی هوای تهران و تبریز دارد؟!
واقعیت این است که در یکی دو دهه اخیر، هوای شهرهای بزرگ کشور در ماه‌های آذر، دی و بهمن همواره با آلودگی بیشتری نسبت به سایر ماه‌های سال مواجه بوده است؛ ظاهرا به دلیل بروز پدیده وارونگی که موجب تجمع آلاینده‌ها در ارتفاع نزدیک زمین می‌شود.
رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی درباره آلودگی‌هایی که نفس کشیدن را برای بسیاری از شهروندان کلانشهرهای کشور سخت کرده به استناد دیوان محاسبات، تعداد ۲۳ دستگاه را بر اساس قانون، مسئول مستقیم اجرای قانون هوای پاک دانست و گفت: همه آنها در انجام تکالیف خود ناقص عمل کرده‌اند!
سمیه رفیعی افزود: سازمان محیط زیست ۶۰ حکم تکلیفی برای اجرای این قانون دارد و هماهنگ کننده و ناظر اجرای این قانون است اما بسیاری از تکالیف خود را انجام نداده است.
وی اضافه کرد: در حقیقت از سال ۹۶ که قانون هوای پاک تصویب شد تاکنون هیچ اقدام مؤثری برای کاهش آلودگی هوا انجام نشده است از جمله قوانینی که روی زمین مانده، معاینه فنی موتورخانه هاست که همه دستگاه‌های مسئول وظیفه قانونی خود درباره ماده ۱۷ قانون هوای پاک ناقص را انجام داده‌اند.
رفیعی یادآور شد: سازمان محیط زیست باید وضع آلودگی ۱۲۹ هزار واحد صنعتی کشور را به صورت لحظه‌ای پایش کند اما فقط ۲۱ هزار واحد سامانه پایش را نصب کرده‌اند که از این تعداد نیز فقط ۵۴۸ واحد سامانه پایش برخط را نصب کردند و گزارش می‌دهند!
وی تاکید کرد: سال گذشته ۲۸ راهکار کوتاه مدت و بلند مدت را که هیچ هزینه‌ای نداشت برای کاهش آلودگی هوا به دولت به ویژه وزارتخانه های نفت، صمت، کشور و سازمان محیط زیست ارائه کردیم اما همه آنها برای اجرای این راهکارها بهانه آوردند!
