نمود گسست در فعالیت های فرهنگی،هنری،صنایع دستی و گردشگری تبریز کهن

عصر آزادی آنلاین / ✍? محمد فرج پور باسمنجی

ایران ۱۰ شهر تاریخی و قدیمی قابل توجه دارد که کهن شهر تبریز با داشتن آثار منحصر بفردی از سلجوقیان تا پهلوی در تمدن این سرزمین پهناور جایگاه خاصی داشته و مورد توجه گردشگران ایرانی و خارجی است. متاسفانه در سالهای اخیر بدلیل تاثیرات سیاسی و عدم نگرش مدیریت سیستمی و کنار رفتن افراد دلسوز و عاشق کار نه تنها فعالیتهای فرهنگی و هنری شهرداری/ بلکه میراث فرهنگی وگردشگری، فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز تحت شعاع قرار گرفته و واقعیت این است که پویایی و اجرای برنامه ها و جشنواره ها وبازار فعالیت های فرهنگی و هنری در تبریز بسیار کم رنگ شده است. در تعطیلات اخیر که شهر های تاریخی کشور از جمله شیراز ، قزوین و اصفهان شاهد بر پایی جشنواره های مختلف فرهنگی و هنری از سوی نهاد مردمی شهرداری با همکاری دستگاه های مرتبط بودند. مثلا طوریکه نویسنده این سطور در قزوین شاهد بر پایی برنامه های متنوع نوروزی و معرفی آثار باستانی بودم در حالی که قزوین یک چهارم شهر تبریز جمعیت دارد ولی حجم این نوع فعالیتها برای ایجاد فضای نشاط‌ آور توام با شادی برای مردم و گردشگران بسیار چشمگیر تر از تبریز بود. نکاتی برای تنویر افکار عمومی و متولیان امور در این نوشتار خالی از لطف نیست.

۱ /در مهمترین برهه سال و اوج برنامه ریزی برای اجرای برنامه های شاد و نشاط آور و استقبال از گردشگران خارجی و داخلی ، متاسفانه سازمان فرهنگی -اجتماعی و ورزشی شهرداری تبریز رییس ندارد و در این شهر بزرگ دانشگاهی و علمی، قحط الرجال یک مدیر فرهنگی هستیم.

۲/بدلیل تشتت و ناهماهنگی فعالیتهای فرهنگی و هنری در کهن شهر تبریز با نگاههای مقطعی و گذرا و کلیشه ای مواجه بوده و بعد از تبریز ۲۰۱۸ یک رخوت و رکود در این نوع فعالیتها هم در حوزه شهرداری و هم میراث فرهنگی و هم ارشاد اسلامی و هم دانشگاه هنر اسلامی به چشم می خورد.

۳/در سالهای اخیر اقدامات موثری برای معرفی دنباله دار و موثر جاذبه های گردشگری و تاریخی تبریز صورت نمی گیرد و از ساخت فیلم های مستند به صورت مشارکت با شبکه های ملی یا بخش خصوصی چندان خبری نیست و همچنین حضور کهن شهر تبریز در شبکه های ملی و بین المللی بسیار ضعیف شده است .

۴/نبود هماهنگی و همدلی لازم و کافی از طرف ارگانهای فرهنگی ذیربط کاملا مشهود است و جسته و گریخته هر نهادی در مقطعی به ساز و برنامه ای محدود اقدام می کند طوریکه در این چند سال اخیر نه از انتشار کتب و بسته های فرهنگی خبری هست و نه از برپایی جشنواره های مختلف در سطوح محلی و ملی برای کشاندن داشته های فرهنگی و تاریخی به دید عمومی.

۵/تعطیلی بازار تبریز به عنوان بزرگترین سازه اجری تجاری بهم پیوسته دنیا و یکی از شگفتی های جهان که یونسکو با ثبت جهانی آن در میراث بشری وظیفه متولیان امور را دوچندان کرده است. این مجموعه بازار تبریز می تواند در ایام تعطیلات نوروز علاقمندان بیشماری به خود جذب کند و علاوه بر معرفی ابعاد مختلف این اثر بی نظیر میراث بشری به رونق کسب و کارهای متنوع در آن نیز کمک شایانی نماید متاسفانه در اکثر ایام نوروز تعطیل بوده ‌درحالیکه دریغ از بکارگیری چند جوان دانشجو بعنوان راهنما برای معرفی بیشتر آن به گردشگران که کاملا مشهود ونبود ان جای گله دارد و کم کاری دستگاه میراث با نزدیک به ۲۶۷ کارمند رسمی و غیر رسمی قابل قبول نیست.

۶/ بازارچه صنایع دستی در چایکنار نیاز به مکان یابی مجدد در داخل مجموعه ی بازار تبریز دارد تا گردشگران ایرانی و خارجی رغبت بیشتری برای بازدید و خرید محصولات صنایع دستی و فرشهای نفیس هنری داشته باشند و علاوه بر آن این بازار می تواند به عرضه و فروش دست رنج هنرمندان رشته های مختلف منجر شود که نیازمند طراحی و برنامه ریزی است .

۷/تداوم خرید و بازسازی خانه های تاریخی ،نصب المان ها و نشانه ها با شگرد های جدید تبلیغاتی و هنری و همچنین معرفی نقاط مهم دیدنی کلانشهر تبریز در ورودی های استان ، بزرگراه ها ، ترمینال های مسافربری و فرودگاه ها و آژانس های گردشگری همه و همه می‌تواند به این امر مهم کمک شایانی نماید.

۸ /قصور متولیان در تبریز موجب شده است که از این بی میلی و بی رغبتی به اخذ اعتبارات ملی نیز توجه چندانی نشود چرا که هماهنگی ، دوندگی ، برنامه ریزی ، و ارائه طرح های کارشناسی و مدون کار مضاعف می خواهد شهردار وقت دهه ی ۶۰ اصفهان گفته است وقتی که برای ایجاد مجتمع بزرگ فرهنگی علامه امینی در اصفهان موسوم به باغ الغدیر به متراژ ۵۵۰ هزار متر به اعتبارات ملی نیازمند شدیم در مراجعه به سازمان ها و وزارت خانه ها وقتی میدیدیم تبریز خاستگاه علامه امینی اقدامی نمی کند خوشحال می شدیم و….

۹/در زمستان سال جاری در حالی که سومین موزه ی هنری شهر اصفهان با اعتبارات بنیاد مستضعفان و شهرداری اصفهان افتتاح می شد در اداره ی کل ارشاد اسلامی استان جلسه ی مکان یابی مناسب برای طرح موزه ی هنری معاصر تبریز بر پا می شد ؟یعنی هنوز ما توان و لیاقت احداث و راه اندازی موزه‌ی هنرهای معاصر شهر تبریز را نداشته ایم و با این بی پولی اولین موزه ی هنر های معاصر تبریز کی ساخته می شود خدا می داند!؟

۱۰/دردوره های سازندگی و اصلاحات کنگره های بین المللی و باشکوهی چون نظامی گنجوی،ربع رشیدی،مشروطیت،سرمایه گذای خارحی،سلطان محمد تبریزی،ووو در تبریز برگزار شد که در سالهای اخیر نمونه ای از چنین یادمان های باشکوه که یاد گار های استانداران کار بلدی چون عبدالعلی زاده و سبحان اللهی بود خبری نیست.این یادمان ها و بزرگداشت ها و شناساندن مفاخر اذربایجان با اعتبارات ملی صورت می گرفت با این وصف، تبریز کهن برای بازیابی هویت فرهنگی و تاریخی منحصر بفرد خود در کشور و معرفی داشته های فرهنگی و هنری خود در ابعاد ملی و بین المللی نیاز به خانه تکانی شدیدی دارد.

جزیره‌ای عمل کردن نهاد های ذیربط/روزمره گی/کارهای جزیی و بعضا موازی کاری، کلیشه ای و نبود هماهنگی و اهتمام جدی /نشان از گسست مدیریت فرهنگی،هنری،و میراث فرهنگی و صنایع دستی کلانشهر مظلوم تبریز خبر میدهد و تبریز که بیشترین نماینده مجلس را بعد از تهران دارد، در اخذ اعتبارات فرهنگی همچون عمرانی بسیارضعیف عملکرده اند که قابل دفاع نبوده و باید برای مردم توضیح بدهند، شایان ذکر است، تبریز از زمان سلجوقیان تا حال چند بار پایتختی جغرافیای بزرگ ایران را یدک می کشد. گوشه و کنار آن مملو از نشانه های ارزشمند تاریخی و باستانی است. به باور کارشناسان و علاقمندان به تاریخ و فرهنگ این مرز و بوم هنوز حتی زوایای کوچکی از عظمت و شکوه تمدنی آن چون مکتب هنری تبریزو سایر مکاتب تاثیر گذار ان همچون موسیقی،هنرهای نمایشی،صنایع دستی و حرف و فنون و مشاغل مرتبط با آن نه تنها در عرصه جهانی بلکه در سطوح ملی و محلی نیز شناسانده نشده و نسل جوان ما از هویت فرهنگی و هنری پر افتخار اجداد و نیکان خود بی خبر مانده اند و به این بی توجهی ها و ناملایمتی های اگاهانه و غیر اگاهانه به دیده ی حسرت می نگرند و به قول دکتر صدری، نخستین شهردار بعد از انقلاب تبریز ، وقتی جوانان تبریزی به سایر شهرهای مشابه سفر می‌کنند در قبال پیشرفت و توسعه و بازسازی اماکن تاریخی و فرهنگی آنها و مقایسه با وضعیت شهر کهن تبریز، احساس حقارت می‌کنند و بر گذشته درخشان تاریخی خود که قرن ها یکه تاز بودند، غبطه می‌خورند.

✍? محمد فرج پور باسمنجی _قزوین ۶ فروردین ۱۴۰۱