“عصرآزادی” از سرنوشت نامعلوم یارانه آرد و نگرانی مردم کشور برای تهیه نان خانوار گزارش می دهد؛

✔ کارشناسان اقتصادی می گویند اعطای یارانه باید به آخرین حلقه مصرف که همان خریدار یا مشتری نهایی است تعلق گیرد!

? عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

این روزها اخبار متفاوتی از سرنوشت نان – که یک محصول ضروری برای قشر محروم و مستضعف است – در سطح کشور به گوش می‌رسد؛ از پرداخت یارانه مستقیم نان به خانوارها تا هوشمندسازی توزیع آرد در نانوایی‌ها و البته در کنار آنها گلایه‌مندی‌ مردم از نحوه فعالیت نانوایی‌ها که بعضاً در تعطیلی به سر می برند!

فعالان حوزه آرد و نان هم می گویند با افزایش ۱۰ برابری قیمت آرد، برای واحدهای نانوایی نگرانی به وجود آمده است زیرا امکان رقابت با واحدهای سنتی که از آرد یارانه‌ای استفاده می‌کنند وجود نخواهد داشت!

با این حال باید منتظر ماند و دید که قضیه عدم تغییر قیمت نان برای مصرف کننده به کجا می رسد و اینکه سخنگوی دولت مُدام تاکید دارد که قیمت این محصول تا پایان سال ثابت مانده و یارانه نان نیز به طور مستقیم به حساب نانوایان بر اساس میزان فروش پرداخت می‌شود و وعده برخورداری همه مردم از این یارانه به کجا می انجامد!

▪️شوک اول

طی روزهای گذشته و در نبود اطلاع رسانی کافی، بازار شایعات در خصوص نان داغ شده و اخبار مختلفی درباره نحوه فروش آن مطرح گردید که بسیار جالب بود!

بر همین اساس، تصویری با عنوان کارت یارانه‌ نان در فضای مجازی دست به دست شد اما پیگیری ها نشان می دهد این موضوع صحت ندارد به طوری که وزارت کشور نیز در اطلاعیه ای اعلام کرده که صدور کارت یارانه نان، شایعه پراکنی بوده و از اساس کذب است.

سخنگوی دولت هم تاکید کرده که به هیچوجه قیمت نان برای مردم تا پایان سال تغییر نمی‌کند و رئیس‌ جمهور اجازه گران شدن نان را نمی‌دهد!

این در حالی است که آزادسازی قیمت‌ها ظاهراً به شکل گسترده کلید خورده و بحث تنها بر سر این است که این آزادسازی با چه سرعت و با چه گستره‌ای انجام می‌شود!

ماجرای حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی و بحث‌ها در دولت و مجلس در مورد اینکه اساساً باید چنین کاری انجام گیرد یا نه، در نهایت با یک اظهارنظر رئیس‌جمهور نهایی گردید که همانا ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف می‌شود اما به گونه‌ای که به مردم شوک وارد نشود!

روزها گذشت و هنوز فروردین‌ماه به پایان نرسیده بود که قیمت بسیاری از کالاها به دلایل مختلف در سطح کشور سر به فلک کشیده شد و نرخ تورم هم بالاتر رفت.

برخی از افراد معلوم الحال معتقدند که حذف کامل ارز ۴۲۰۰ تومانی می‌تواند آتش تورم را تندتر نماید لذا این گروه همان افرادی هستند که بیش از سه سال است مانع حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی شده‌اند!

اما دو سال قبل مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی منتشر کرد که نشان می‌داد حذف ارز ۴۲۰۰ تورم کمتری به اقتصاد تحمیل می‌کند و تداوم آن صلاح نیست!

محاسبات اقتصادی هم در فاصله سال‌های ۹۷ تا ۹۹ دولت برای پرداخت ارز ۴۲۰۰ تومانی، به حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد تورم دامن زد، لذا دولت با این اقدام حدود ۵۰ درصد تورم جدید ایجاد کرده است که مانع تورم گردد!

▪️شوک دوم

پرداخت یارانه نان به عنوان یارانه جدید برای اولین بار توسط استاندار زنجان عنوان شد و به تازگی اعلام شده که میزان یارانه نان برای هر نفر 4 هزار تومان است که حتمالاً بعد از اجرای طرح پایلوت یارانه نان، این طرح در کل کشور اجرا گردد.

از قرار معلوم، برای هر فرد سرانه مصرف روزانه 330 گرم تعیین شده که این میزان به نرخ دولتی فعلی محاسبه می‌شود و اگر قرار باشد بیش از این مصرف شود به نرخ آزاد حساب خواهد شد.

جالب اینکه هر یک قرص نان سنگک 450 گرم است و 330 گرم حدود سه چهارم نان سنگک به حساب می‌آید و این میزان برای مصرف روزانه یک فرد معمولی کافی است.

آن طور که رئیس اتحادیه نانوایان سنگک می گوید کارکرد طرح بسیار ساده است؛ مثلاً در هر خانواده هر چند نفری که باشد به ازای هر نفر 330 گرم در روز سهمیه تعیین شده و از حساب سرپرست خانوار در زمان خرید نان کسر می‌شود.

در صورتی که مصرف خانوار از این سهمیه پایین‌تر باشد سقف سهمیه  در کارت آنها حفظ خواهد شد و اگر مصرف بیش از این باشد به نرخ آزاد محاسبه می شود!

در حقیقت، دولت سیزدهم رقمی را که به نرخ آزاد محاسبه می شود را به حساب نانوا می پردازد و در مقابل آرد را هم به نرخ آزاد به نانوا می فروشد لذا ظاهراً نانوایان با آغاز اجرای این طرح هر کیسه آرد را 650 هزار تومان خریداری می‌کنند که پیش از این حدود 47 هزار تومان می‌خریدند!

عضو کمیسیون برنامه، بودجه مجلس هم در این باره گفت: در قالب کارت فعلی یارانه‌ها، یک ساز و کاری طراحی می‌شود که مثلاً به نسبت سرانه، حدود هفت دهم نان سنگک به ازای هر فرد تعریف و مازاد بر آن محاسبه شود.

ارکانی افزود: شما نان که می‌خرید و از طریق دستگاه کارتخوان نانوایی کارت یارانه می‌کشید، معادل آن سرانه تعریف شده مشمول یارانه و به همان قیمت فعلی حساب می‌شود و مازاد آن بر اساس الگوی مصرف از حساب بانکی برداشت شده و به صورت آزاد محاسبه می‌گردد.

▪️شوک سوم

یک کارشناس کشاورزی اندیشکده اقتصاد مقاومتی با اشاره به اینکه دولت از سال ۹۳، قیمت فروش گندم به کارخانجات آرد را با دو نرخ ۶۶۵ و ۹۰۰ تومان تخصیص می‌داد گفت: جالب اینکه از کشاورز کیلویی یکهزار تومان گندم را می‌خرید و با توجه به اینکه از همان سال به بعد، شاهد تورم تولید در کشور هستیم قیمت گندم افزایش پیدا می‌کرد و هر ساله با نرخی متناسب با تورم رشد می‌کرد.

مهدی سروی افزود: بنابراین ثابت ماندن قیمت فروش گندم به کارخانجات آرد و افزایش قیمت گندم از طرف دیگیر باعث می‌شد که اختلاف قیمت خرید و فروش گندم برای دولت زیاد شود و امسال بالغ بر ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه برای مصرف آرد در کشور داده شود.

وی اضافه کرد: از سال ۹۸، دولت برای اینکه مقداری از این یارانه مدیریت کند قیمت گندم فروخته شده برای ماکارانی ها، کیک ها، شیرینی‌ها و امثال آنها را از ۹۰۰ تومان به ۲ هزار و ۷۰۰ تومان افزایش داد، قیمت گندم هم در آن سال یکهزار و ۵۰۰ تومان بود، به این دلیل بود که این کارخانجات مشمول قیمت گذاری دستوری دولت نمی‌شوند و نظارت آنچنانی روی این بازار‌ها ندارد.

سروی یادآور شد: امسال هم دولت برای جلوگیری از قاچاق آرد به کشور‌های همسایه، در مرحله اول نرخ فروش گندم را به ۱۲ هزار تومان رسانده است یعنی ۵۰۰ تومان بیشتر از نرخ خرید تضمینی گندم در نظر گرفته و نرخ تمام شده آرد را هم به ۱۶ هزار تومان رسانده و به این مبلغ به کارخانجات ماکارانی تحویل می‌دهد.

او تاکید کرد: در مرحله بعدی هم باید نرخ نانوایی‌های سنتی افزایش یابد اما از آنجایی که ممکن است عواقب اجتماعی، سیاسی و امنیتی در پی داشته باشد پیشنهاد شد که قبل از اجرای این طرح در یکی از استان‌ها طرح یارانه اعتباری اجرا شود به این معنی که به هر فرد روزانه طبق سبد غذایی یارانه اعتباری که فقط در دستگاه‌های پوز نانوایی‌ها قابل استفاده باشد پرداخت گردد و این طرح فعلاً در حال اجراست.

▪️شوک آخر

یارانه نان موضوعی است که سالیان متمادی در کشورمان برای کمک به مردم پرداخت شده، اما بیشتر از اینکه دستگیر مردم باشد جیب سودجویان و دلالان حوزه آرد و نان را پُر کرده است، لذا پرواضح است که روند فعلی هنوز هم یارانه‌ای است، اما یارانه تنها به حلقه ماقبل آخر که همان نانواست منتقل شده است.

کارشناسان اقتصادی معمولاً طرفدار اعطای یارانه به آخرین حلقه که همان خریدار یا مشتری نهایی است هستند، چراکه شخص بهتر از بقیه می‌داند که چطور باید پول خود را خرج کند و در این میان فسادی هم رخ نمی‌دهد.

بنابراین، هنوز بسیاری از کالاهای ایرانی آزادسازی نشده‌اند و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی صرفاً یک اقدام جزیره‌ای برای کاهش تعهدات ارزی دولت به حساب می‌آید.

در یک نگاه گذرا در می یابیم که بنزین حتی با نرخ سه هزار تومانی، بهای گاز خانگی، بهای آب شرب خانگی و نیز آب کشاورزی همه و همه همچنان یارانه دریافت می‌کنند هر چند این یارانه دلاری و ارزی نباشد!

تردیدی وجود ندارد که قیمت‌های کنونی هم کمر بسیاری از مردم را خم کرده است اما راه‌حل مشکل این نیست که دولت قیمت‌ها را به شکل مصنوعی پایین نگاه دارد زیرا این نکته را همه می‌دانند!

کارشناسان اقتصادی معتقدند اکنون شاید بتوان از کاهش تعهدات ارزی دولت سخن به میان آورد اما دولت همچنان نقش یک آقا بالاسر را بازی می‌کند؛ یک قیاس ساده که متاسفانه خالی از جهت‌گیری جنسیتی هم نیست.

بدین ترتیب، دولت فعلی مانند یک پدرِ کم‌درآمد است که قرار است دیگر به خانواده خرجی ندهد اما حساب و کتاب‌ها همچنان دست خودش باقی بماند و این امر قضیه دخل و خرج فرزندان را مشکل کرده است!