آسایش در غربت
“عصرآزادی” به مناسبت روز ملی پزشک از علل مهاجرت متخصصان کشورمان گزارش می دهد؛
?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
وزیر اسبق بهداشت می گوید وقتی افرادی که مهارت ندارند و علم شان پایین‌تر است بر پزشکان باعلم و مهارت عالی ریاست می‌کنند وضعیت، غیرقابل تحمل می شود!
اول شهریور ماه که می رسد یاد پزشکان سرزمین مان می افتیم، همان هایی که منادیان امید به زندگی برای بیماران هستند؛ راز و رمز عجیبی در وجودشان نهفته که بیمار در نگاه اول آرامش را حس می کند و دیگر تسلیم محض توصیه های پزشک و شنیدن او از عمق وجود است.
جامعه سالم محصول مسئولیت پذیری اجتماعی پزشکان است و پیشرفت تکنولوژی تغییر در سبک زندگی، تولید محصولات شیمیایی به ویژه در حوزه غذایی و آلودگی محیط زیست سبب شده تا خطرات متعددی سلامت انسان را تهدید کرده و همگی سلامت خود را از پزشکان بطلبند.
افزایش مهاجرت پزشکان واقعیت تلخی است که نه قابل کتمان است و نه موضوعی است که بتوان به راحتی از کنارش عبور کرد به طوری که گواه موجه این موضوع هم میزان قبولی رشته‌های تخصص پزشکی در سه سال اخیر است.
روز پزشک فرصت مناسبی است تا بار دیگر خطر تهدیدبار مهاجرت پزشکان مورد واکاوی قرار گیرد تا شاید تلنگری بر حل مشکل طیف فرهیخته کشور وارد شده و با بررسی همه جانبه ابعاد موضوع و توجه به مصلحت عامه مردم برنامه مناسبی برای جلوگیری از مهاجرت نخبگان به خصوص پزشکان متخصص ارائه گردد و مهاجرت پزشکان حالت بالعکس پیدا کند.
▪️سال گذشته ۴ هزار نفر درخواست عدم سوءپیشینه پزشکی کردند
پزشکان متخصص می گویند بحث مهاجرت پزشکان موضوع جدیدی نیست و از سالها پیش نیز وجود داشته است اما به دلایل متعدد از جمله علل اقتصادی که هم تعرفه‌هایشان واقعی نیست و هم متناسب با شرایط کلی اقتصاد جامعه، نسبت به سال‌های قبل کاهش یافته است این موضوع مطرح است و در عین حال جاذبه‌ها در کشورهای اطراف به دلیل سطح اقتصادی کشور ما خیلی بیشتر شده است بنابراین هم جاذبه‌های کشورهای دیگر قوی‌تر شده و هم در داخل وضعیت نسبت به سال‌های قبل به لحاظ بازار کار نامطلوب‌تر شده است که بر این اساس شتاب مهاجرتی که از قدیم الایام وجود داشته، بیشتر شده است.
در سال گذشته بالغ بر ۴ هزار و ۲۷ نفر درخواست گود استندینگ یا عدم سوءپیشینه پزشکی کردند که البته به این معنی نیست که تمام این افراد از کشور خارج شدند بلکه فقط درخواست داده‌اند.
افزون بر این، بالغ بر یک سوم این افراد پزشک عمومی هستند و آمار درخواست گود استندینگ برای مهاجرت در متخصصین و فوق‌تخصص‌های ما هم در حال افزایش است و لذا به طور کلی شتاب درخواست گود استندینگ برای مهاجرت در بین پزشکان بیشتر شده و در هر حال این افزایش میل و تمایل برای مسئولان باید نگران‌کننده باشد!
سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که چرا هیچ مسئولی سراغ رفع موانع فعالیت این پزشکان نمی‌رود؟ چرا موضوع مهاجرت پزشکان جدی گرفته نمی شود؟
روند افزایشی مهاجرت پزشکان در میان شرایط اقتصادی کشور از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ به وضوح قابل مشاهده بود؛ پنج سال پیش کشور از نظر ثبات ارزی به شرایط خوبی رسیده بود و اتفاقاً کشورهای توسعه یافته سطح اول در پزشکی با آغوش باز پزشکان ما را می‌پذیرفتند ولی کسی نمی‌رفت.
حال آن شرایط را با وضعیت فعلی مقایسه کنیم؛ با حساب همه محدودیت‌ها و مشکلات و تحریم ها، پزشک همه چیز را رها می‌کند و می‌رود… چرا؟ چون اکنون همان تنگنای بحرانی در کشور اتفاق افتاده و برخی پزشک معتقدند یا الان یا هیچ وقت!
▪️با کمبود پزشک مجبور به ارجاع بیماران به کشورهای همسایه نشویم!
رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشکی کشور با ابراز نگرانی از افزایش مهاجرت پزشکان به سایر کشورها گفت: هر چند ایران بهشت پزشکان است اما در سال‌های اخیر برخی عوامل زمینه مهاجرت پزشکان به سایر کشورها را فراهم کرده و در کنار آن تمایل کم جوانان را برای تحصیل در رشته‌های پزشکی شاهد هستیم.
منصور جعفری‌نمین افزود: نگرانی از آن روزی است که پزشکان ما به کشورهای همسایه مهاجرت کنند و ما با کمبود پزشک روبرو شده و مجبور به ارجاع بیماران به کشورهای همسایه باشیم!
وی با بیان اینکه از ارائه آمار مهاجرت پزشکان معذوریم ادامه داد: تعداد مهاجرت پزشکان متخصص و فوق تخصص از پزشکان عمومی در کشور پیشی گرفته است.
وی اظهار کرد: اما در کل باید گفت آمار مهاجرت پزشکان نگران کننده و رو به افزایش است لذا مسئولان باید تدبیری بیندیشند تا با ریشه‌یابی علل و عوامل این موضوع، جلوی مهاجرت پزشکان متخصص گرفته شود.
جعفری‌نمین خدمات ارائه شده جامعۀ پزشکی را خدمات برگرفته از صدق، صفا و کمک به همنوع توصیف کرد و یادآور شد: هر چند تعرفه های پزشکی هیچ تناسبی با وضعیت تورم، استهلاک امکانات و وسایل مورد استفاده جامعۀ پزشکی ندارد اما فعالان این عرصه سعی می‌کنند تا با تعرفه‌های اعلام شده خدماتی را متناسب با اخلاق حرفه‌ای و جلب اعتماد عموم مردم ارائه کنند.
رئیس سازمان نظام‌پزشکی کشور خاطرنشان کرد: بزرگترین سرمایه پزشکان اعتماد عموم مردم به ویژه بیماران و مراجعین به مطب‌های پزشکان است و انتظار ما این است که اصحاب رسانه نیز خدمات جامعه پزشکی را برجسته کرده و از ورود به عرصه تخریب چهره های پزشکی پرهیز کنند.
وی در مورد مداخله غیرمجاز در امور پزشکی نیز اظهار کرد: مداخلۀ غیرمجاز در این حوزه در ابعاد مختلف نه تنها سلامت مردم را به خطر انداخته بلکه هِیبت و قداست حرفه پزشکی را نیز زیر سؤال برده است!
▪️ظرفیت محدود دوره‌های دستیاری اغلب رشته‌ها خالی مانده است
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس نسبت به کاهش استقبال جوانان برای تحصیل در رشته‌های تخصصی پزشکی به ویژه رشته طب داخلی و افزایش میزان مهاجرت پزشکان از کشور هشدار داد.
محمدعلی محسنی بندپی گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات کنونی تمام پزشکان، واقعی نبودن تعرفه های پزشکی چه در بخش خصوصی و چه دولتی است که متأسفانه باعث کاهش سطح استقبال از تحصیل در رشته‌های تخصصی به ویژه داخلی که مادر رشته‌های تخصصی و یکی از رشته‌های بسیار مهم است، شده است.
وی ادامه داد: شرایط اقتصادی کنونی نه تنها باعث بی انگیزگی در پزشکان بلکه جامعه تحصیل کرده های کشور شده و عاملی برای سیل خروج نخبگان از کشور بیش از گذشته شود و هرچند افرادی که دل در گرو مملکت دارند قطعاً با همه سختی‌ها می‌سازند و به جامعه خدمت می‌کنند اما نباید فراموش کنیم که ما باید منابع موجود را به درستی مدیریت کنیم که یکی از این منابع، نیروی انسانی است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس اضافه کرد: نباید نیروی انسانی را به تفکری که دارند واگذار کنیم چراکه بخش اعظمی از نخبگانی که از کشور خارج می‌شوند از خدمات تحصیل رایگان بهره‌مند شده و از بیت‌المال استفاده کرده اند بنابراین هر فردی که خواسته یا ناخواسته جوانان تحصیلکرده را تشویق کند که از کشور خارج شوند هم به مملکت و هم آرمان شهدا خیانت کرده و مغایر با منویات رهبر انقلاب رفتار کرده است.
محسنی بندپی تاکید کرد: باید موانع موجود در مسیر فعالیت نخبگان را احصاء کرده و با رفع آنها به درستی منابع انسانی را مدیریت کنیم، ضمن اینکه قرار شده است وزارت بهداشت، برنامه‌های خود را در جهت ایجاد انگیزه برای پیشگیری از خروج نخبگان به ویژه متخصصان داخلی از کشور ارائه دهد.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس یادآور شد: هم اکنون ظرفیت محدودی که در دوره‌های دستیاری برای اغلب رشته‌ها وجود دارد خالی می‌ماند که می‌طلبد قبل از اینکه برای افزایش ظرفیت رشته‌ها اقدام کنیم علل خالی ماندن ظرفیت‌های موجود را مورد بررسی قرار دهیم.
▪️پزشکان نمی‌توانند روسای کم تجربه و کم سواد را تحمل کنند
وزیر اسبق بهداشت، درمان و آموزش پزشکی نیز در این خصوص گفت: معتقدم با مکانیزمی که در جامعه درست کرده‌ایم این اتفاق افتاده است به طوری که بنده در حال حاضر استاد تمام هستم و در کل حدود ۱۱۰۰ دلار پول می‌گیرم، اگر این را بخواهیم با درآمد چهار سال قبل مقایسه کنیم این طور می‌شود که مثلاً همان حقوق ۱۰ تا ۱۲ میلیونی، مثلاً ۱۰ هزار دلار می‌شد.
مسعود پزشکیان افزود: البته پزشکانی که بیرون هم کار می‌کردند بیشتر از این دریافتی داشتند و در نتیجه درآمدشان در خارج از ایران، کمتر از ایران می‌شد، در حالی که این معادله فعلاً برگشته است و شاید در مراکز خصوصی ممکن است برای یک عمل جراحی ۳۰ میلیون تومان دریافت کنند.
وی اضافه کرد: همین مجلس، سال قبل مصوبه‌ای را تصویب کرد که اکنون پزشکان هر چقدر هم که کار کنند نمی‌توانند بیش از ۳۰ میلیون تومان درآمد داشته باشد، اگر هم قرار باشد بالاتر از این مبلغ درآمد نداشته باشند مگر دیوانه هستند کار کنند!؟
پزشکیان اظهار داشت: برخی از همین نماینده‌ها و مسئولان دولتی وقتی بیمار شده و نیاز به عمل جراحی دارند می‌روند بیرون و ۵ تا ۶ برابر پول می‌دهند تا عملشان کنند و پزشک از آن مبلغ، کسر نمی‌کند بنابراین تصمیم مورد نظر باعث شده که این اتفاقات مهاجرتی بیفتد.
وی یادآور شد: بیشتر پزشکانی که مهاجرت می‌کنند متخصص هستند و پزشکان عمومی زیاد روی به مهاجرت نمی‌آورند، بالاخره تناسب هر چیزی خوب است و اگر پزشکان زیاد هم تربیت کنیم مشکل پیدا می‌کنیم، اما آنچه که باعث می‌شود مهاجرت کنند یکی نحوه درآمد در ایران و تفاوت آن با کشورهای خارجی و دیگر نحوه برخورد جامعه با این افراد است.
عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس خاطرنشان کرد: کلیت قضیه این است که ما برای کسانی که علم دارند و حتی ممکن است به دنبال پول هم نباشند احترام قائل نیستیم، وقتی افرادی که مهارت ندارند و علم شان پایین‌تر است بر افرادی که علم و مهارت بالاتری دارند ریاست می‌کنند این افراد نمی‌توانند فردی را که سواد و تجربه کمتری دارد و رئیس‌شان شده است را تحمل کنند و ناچاراً مهاجرت می کنند!
