“عصرآزادی” از علل و عواقب ناخوشایند کسب رتبه اول جهانی کشورمان در شدت مصرف انرژی گزارش می دهد؛

?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

یک کارشناس حوزه سوخت می گوید مهمترین دلیل بالا بودن شدت مصرف انرژی در ایران عدم فرهنگ سازی آن است زیرا هیچ وقت نتوانسته ایم فرهنگ مصرف صحیح را در سطح کشور مدیریت نماییم!
اخیراً آژانس بین‌المللی انرژی، شدت مصرف انرژی در ایران را ۵.۷ برابر جهان اعلام کرده است که نشان می دهد کشور ما برای تولید یک میزان کالا و خدمات ۵.۷ برابر بیشتر از جهان انرژی مصرف می‌کند و برای همین، رتبه اول جهان را در شدت مصرف انرژی به خود اختصاص داده است.
اکنون بیش از ۸۰ درصد حامل‌های مصرف شده در ایران سوخت فسیلی هستند و باید در سبد مصرف انرژی از انواع انرژی به خصوص انرژی‌ های پاک مانند هسته‌ای، خورشیدی و بادی استفاده شود اما به رغم ظرفیت بالای بسیاری از مناطق کشور، سرعت به کارگیری آن بسیار پایین است و حتی در نیروگاه‌های تولید برق نیز به اندازه‌ کافی از گاز استفاده نمی‌شود که جای بسی تعجب دارد!
به اعتقاد کارشناسان، میزان مصرف انرژی با رشد اقتصادی ارتباط مستقیمی و مثبتی دارد، یعنی کشورهایی که رشد اقتصادی بالاتری دارند مصرف انرژی شان نیز بیشتر است اما این قضیه نمی تواند در مورد ایران صادق باشد زیرا علیرغم رشد میانگین مصرف انرژی، رشد اقتصادی کشور به تناسب آن افزایش نیافته که هیچ، حتی کاهش هم یافته است!
در حقیقت، شاخص شدت انرژی نشان می‌دهد که بهبود تکنولوژی و نگرانی‌های مربوط به محیط زیست، منجر به روند کاهنده شدت انرژی در بسیاری از کشورها شده، اما در ایران اوضاع خلاف روند جهانی است زیرا از سال ۱۹۹۰ تاکنون هرچه شدت استفاده از انرژی در کشورهای مختلف کم شده، به همان مقدار در ایران افزایش یافته است که جای تعجب دارد…
▪️اتمسفر اول

یک کارشناس حوزه سوخت گفت: سرانه مصرف سوخت های مایع نیز در ایران بسیار بالاتر از رده های جهانی است و حتی نسبت به کشورهایی همچون اندونزی، کره جنوبی و سنگاپور نیز علی رغم تفاوت های جمعیتی، سرانه مصرف بالاتری داریم.
ناصر رئیسی فر مهمترین دلیل بالا بودن شدت مصرف انرژی در ایران را عدم فرهنگ سازی دانست و ادامه داد: هیچگاه نتوانسته ایم فرهنگ مصرف را در کشورمان مدیریت کرده و در این زمینه فرهنگ سازی درستی داشته باشیم زیرا باید هم از لحاظ اقتصادی و هم از لحاظ فرهنگی این موضوع شکافته شده و برای آن طرح ریزی و برنامه ریزی شود.
وی با بیان اینکه ما همواره قیمت عرضه سوخت را قیمتی تکلیفی نگه داشته ایم که این درست نیست افزود: هیچگاه اجازه ندادیم در یک فضای باز، خود مصرف کنندگان میزان مدیریت مصرف را داشته باشند و اقدامات زیرساختی در وسایلی که مصرف سوخت مایع در آنها صورت می گیرد در جهت بهبود فرآیند ها و سیستم های آنها انجام نداده ایم.
رئیسی فر اضافه کرد: در حال حاضر به خاطر تزریق پول به خودروسازها، اتومبیل هایی با مصرف بسیار بالا در ایران تولید می کنیم و به وفور در اختیار مردم می گذاریم بدون اینکه شرایط جنبی آن را مورد توجه قرار دهیم زیرا از تکنولوژی روز دنیا فاصله داریم و آنقدر کُند حرکت می کنیم که همیشه چندین پله عقب تر هستیم.
این کارشناس حوزه سوخت تاکید کرد:‌ هیچگاه محاسبات آماری دقیقی از این مسائل نداریم که بر مبنای آن تولید را انجام دهیم و مهمتر از همه برای اینکه تولید پایدار باشد باید زمینه صادرات را فراهم کنیم زیرا وقتی کیفیت را نمی توانیم به صورت برابر با دیگر کشورها تولید کنیم قطعاً صادراتی نخواهیم داشت و تولید بی کیفیت به مصرف داخل می رسد و نتیجه آن همین مسائلی است که در خیابان ها می بینیم که شدت مصرف سوخت بالا و ترافیک زیاد در کلانشهرها از جمله آنهاست.
▪️اتمسفر دوم

عضو هیات رئیسه کمیسیون انرژی مجلس در این باره گفت: داشتن مجموعه‌ای فرادستی یا بالادستی برای گرفتن تصمیم واحد در حوزه بهینه‌سازی مصرف انرژی ضروری است چرا که مدیریت انرژی با حکمرانی واحد اتفاق می افتد.
عبدالعلی رحیمی مظفری به عنوان طراح طرح یکپارچه‌ سازی حکمرانی انرژی در کشور ادامه داد: وزارتخانه های نفت، نیرو، جهادکشاورزی، راه و شهرسازی و صمت بیش از دیگر وزارتخانه‌ها در حوزه بهینه سازی مصرف انرژی نقش ایفا می‌کنند حال سوال این است چگونه یک شرکت کوچک با عنوان شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در زیرمجموعه وزارت نفت – که خود وزارت نفت نیز برای آن اهمیت و جایگاهی قائل نیست – می‌خواهد تمام این وزارتخانه‌ها را برای اجرای قوانین مرتبط با بهینه‌سازی مصرف سوخت به خط کند!؟
وی افزود: اگر قانونی اجرا نمی‌شود باید ابتدا ریشه عدم اجرای آن را پیدا کرد زیرا در حوزه انرژی قوانین خوبی تصویب شده است و اینکه یک نفر از بالا یعنی مستقیماً از مجموعه نهاد ریاست‌ جمهوری بتواند به این دستگاه‌ها دستور دهد و حکمرانی کند سبب خواهد شد آنها به وظایف خود بیش از گذشته عمل کنند.
رحیمی اضافه کرد: عمده مصرف سوخت در حوزه حمل و نقل است به‌ همین دلیل وزارت راه و شهرسازی باید بابت هدررفت این میزان سوخت پاسخگو باشد که چرا این تعداد قابل‌ ملاحظه کامیون خالی در جاده‌ها داریم یا چرا سامانه هوشمند توزیع بار نداریم تا کامیون‌ها خالی بازنگردند در حالی که ۳۰ درصد از کامیونها جاده پیمایی می‌کنند و این مسئله یارانه بسیار سنگینی به دولت تحمیل می‌کند که ضرر آن قابل وصف نیست.
عضو کمیسیون انرژی مجلس تاکید کرد: در حوزه ساختمان نیز هیچ اراده‌ای برای کاهش مصرف انرژی وجود ندارد و کسی به آن‌ها فشار نمی‌آورد لذا اگر بتوان اینگونه طرحها را به خوبی به نتیجه رساند بی‌شک تحول بزرگی در حوزه مدیریت انرژی رخ خواهد داد.
▪️اتمسفر آخر

در حالی‌ که تمرکز کشورهای پیشرفته و اروپایی بر روی کاهش شدت مصرف انرژی است اما این شاخص در ایران روندی رو به رشد به خود گرفته و در بین دیگر کشورها از نظر کاهش شدت مصرف انرژی در انتهای لیست قرار دارد.
کارشناسان، مسئولان اجرایی دولت و مسئولان نظارتی مجلس و دیگر سازمان های ناظر در خصوص بالا بودن شدت مصرف انرژی در داخل کشور فقط به بیان صورت مسئله می پردازند و هیچکس به این سوال که پس اکنون باید چه کرد و تاکنون باید چه اقداماتی می کردیم و نکردیم فکر نکرده و پاسخ قانع کننده ای نداده است!
درخصوص مصرف انرژی و نارسایی های کشور در بهره برداری از این فرصت خدادادی برای خلق ثروت از گذشته موانعی وجود داشت که بخشی از آن به فرهنگ و شیوه مصرف بر می گردد که از سالهای دور توجهی به اصلاح آن نشده است!
با توجه به حساسیت موجود می‌توان مشکلات تامین انرژی را می توان در عدم توجه به مصرف بهینه انرژی در خانوارها، اماکن دولتی، شرکت‌ها و بطور کلی کلیه‌ بخش‌های جامعه، نبود اهتمام جدی در کلیه‌ سطوح جامعه جهت جایگزینی استفاده از انرژی‌های پاک به جای انرژی‌های آلوده، فقدان زیرساخت‌های لازم مشکلات در دسترسی و تامین تکنولوژی و تجهیزات موردنیاز که بخش اعظم آن مربوط به تحریم‌هاست جستجو کرد.
همچنین به اعتقاد کارشناسان، تلاش در جهت ساخت منازل مسکونی و مراکز دولتی و خدمات رسان سبز و مدرن و متناسب با شرایط اقلیمی و رعایت الگوهای مصرف، اتخاذ تدابیری برای استقرار الگوهای مصرف بهینه در کوتاه مدت، ارائه آموزش‌های لازم به مردم، انجام اصلاحات ساختاری راهبردی برای کاهش مصرف انرژی‌ و تلاش در جهت تهیه‌ زیرساخت‌های لازم و تامین تکنولوژی و تجهیزات مورد نیاز جهت تولید انرژی پاک از جمله راهکارهای مدیریت مصرف انرژی است که تاکنون در ایران توجهی به آنها نشده است.