رعایت حجاب در گرو آموزش های فرهنگی

 ?عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

طرح برخورد با بدحجابی از ابتدای این هفته که روزهای پایانی فروردین ۱۴۰۲ را سپری می کنیم شروع شده است؛ آن هم با استفاده از فناوری و تجهیزات پیشرفته و دوربین‌هایی که به گفته “احمدرضا رادان” فرمانده کل انتظامی کشور احتمال خطا نداشته و درست شناسایی می کنند!

طرح جدیدی که بلافاصله بعد از اجرای طرح‌های ضربتی مقابله با سرقت و جمع‌آوری معتادان متجاهر آغاز شده و اگرچه قرار است پلیس با ارسال SMS به بدحجاب‌ها تذکر و اخطار بدهد اما اعلام کرده که حتی با وجود مستندات و عدم خطای دوربین‌های مورد استفاده در طرح عفاف و حجاب، در صورتی که فرد برای بار اول اعلام کند که اشتباهی برایش SMS ارسال شده است این موضوع را می‌پذیرد اما در صورت تکرار و برای بار دوم، دیگر چشم پوشی نخواهد شد و مشخص می شود که غفلتی صورت گرفته است!

در حقیقت، اجرای طرح حساسی همچون حجاب به عنوان دغدغه و مطالبه دینی مسئولان کشور که آثار ناشی از آن مستقیماً به سلامت فرهنگی و اجتماعی جامعه برمی گردد نیازمند تدوین سیاست ها و راهبردهای کاربردی و عزم مسئولان و مردم در اجرای صحیح آن است تا بتوان از ره آورد آن، جامعه ای سالم در عرصه مسائل فرهنگی و اخلاقی داشته باشیم به طوری که باید منتظر ماند و نتیجه اقدامی که از آن به عنوان “طرح هوشمند حجاب” نام برده می شود را مشاهده و ارزیابی نمود اما مادامی که چاشنی فرهنگی در اینگونه طرحها درنظر گرفته نشود دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده آنها شاید بعید باشد…

▪️چهره اول

یک روانشناس اجتماعی در خصوص آن دسته از کمبودها و ضعف‌های فرهنگی که منجر به ایجاد آسیب‌های حوزه حجاب شده است گفت: انسان موجودی آموزش پذیر است و آنچه در جامعه ما کمتر به آنها بها داده شده و به تبع آن ما شاهد آسیب‌های فعلی هستیم، ضعف آموزش بوده است.

محسن میرطالبی ادامه داد: متأسفانه این ضعف‌های آموزشی از دوران ابتدایی افراد در دبستان‌ها تا بزرگسالی در دانشگاه‌ها ادامه داشته است، از سوی دیگر آموزش‌ها اغلب در چهارچوب مدرسه بوده و خارج از آن به صورت تخصصی روی این موضوع کار نشده است.

وی با یک مثال در این باره توضیح داد: دختربچه‌ هایی که به مدرسه می‌روند، دارای مقنعه و حجاب هستند و مشاوران تربیتی نیز همواره از مزایای حجاب می‌گویند در حالی که بلافاصله پس از خروج از مدرسه، والدین مقنعه یا پوشش آنها را در می‌آورند و این ایجاد یک تناقض درباره مفهوم حجاب در ذهن کودک می‌کند.

میرطالبی، رسانه ها را یکی از عوامل مؤثر در مصادیق ضعف فرهنگی کشور برشمرد و اضافه کرد: نکته دیگر آن است که آموزش‌های ما تحت عنوان فیلم، سریال و غیره دارای تناقضات زیادی است و همین امر بر روی جامعه اثر منفی می‌گذارد؛ در اغلب سریال‌ها افراد مرفه و غنی جامعه با ظاهری آراسته ظاهر می‌شوند اما افراد ضعیف و سطح پایین جامعه اغلب چادری بوده و دارای پوشش هستند!

وی افزود: در حالی که شمار زیادی از زنان پزشک، جراح، نخبه و موفق کشور دارای حجاب هستند اما متأسفانه این موارد در رسانه‌ها کمتر نمایش داده شده است لذا تمام این مسائل بر روی کودکان اثر می‌گذارد و وقتی کودک از سن کم شاهد این شیوه است به این باور می‌رسد که یک فرد مطلوب در جامعه پوششی اینگونه دارد و به تدریج فرهنگ به سوی تهی شدن می‌رود!

میرطالبی، تهاجم فرهنگی را یکی از علل مؤثر در ایجاد خلاء فرهنگی و ترویج بدحجابی و بی حجابی در جامعه دانست و تاکید کرد: از یک سو در کشور تصویری متناقض در ترویج حجاب دیده می‌شود و یک فرهنگ تُهی نمایش داده می‌شود و از سوی دیگر در برنامه‌های خارجی و رسانه‌های غربی شیوه دیگری ارائه داده می‌شود و از فرهنگ سازی مناسب خبری نیست!

▪️چهره دوم

هرچه باشد نظر نمایندگان مردم در پارلمان نیز شنیدنی خواهد بود زیرا در طول سالیان متمادی طرحهای مختلفی مورد اجرا قرار گرفته اند که شاید تطابقی با بطن جامعه نداشت به طوری که نائب رئیس اسبق مجلس درباره طرح جدید هوشمند حجاب گفت:‌ کار فرهنگی را نمی توان با بگیر و ببند حل کرد زیرا اینگونه اقدامات جامعه را شلوغ کرده و دشمن هم از این روند می تواند سواستفاده کند!

مسعود پزشکیان افزود: ما قبلاً اینگونه کارها را انجام دادیم و حاصلش رفتار امروز است، پس اگر قرار بود با اینگونه اقدامات مسائل درست شود باید تاکنون بهتر می شد لذا همه ارگان هایی که مسئولیت حجاب را به عهده گرفتند و باید بر روی پرورش، توجیه، تعقل و بحث کارشناسی کار می کردند کار نکردند، حالا به اینجا رسیده اند که می خواهند با جریمه و محروم کردن، مشکل را حل کنند که قطعاً حل نخواهد شد چرا که روش غلطی است!

وی اضافه کرد: بعید می دانم این روش جواب بدهد در حالی که کلیت قضیه این است که کار فرهنگ را با بگیر و ببند نمی شود حل کرد؛ باور را نمی توان با دستور درست کرد، حضرت علی (ع) در نامه خود به مالک اشتر دستور می دهد «نگو من امیر هستم» گفتن اینکه من امیر هستم یعنی دستور دادن؛ نه تنها حجاب بلکه در تمام بخشها اینکه بخواهیم دستور بدهیم و مردم اطاعت کنند قلب ها را تیره می کند، دین را ضعیف می کند و تغییرات و دگرگونی ها را نزدیک می کند!

پزشکیان‌ تاکید کرد: این روش، عده ای را که نسبت به دین مشکل ندارند مشکل دار کند زیرا ممکن است فردی که حجاب ندارد با دین هم کاری نداشته باشد ولی وقتی به اسم دین با وی برخورد می کنند این فرد با دین هم مشکل پیدا می کند؛ بنابراین باید کار فرهنگی کرد، کارهای فرهنگی نکرده ایم، پرورش نداده ایم از بچگی رها کرده ایم حالا می خواهیم در آنجایی که کار از کار گذشته برخورد کنیم که این هم شدنی نیست!

▪️چهره آخر

برخی از جامعه شناسان معتقدند که چرا از جزئیات مرتبط با طرح مذکور منتشر نشده تا پیش از اجرای کامل طرح، نتایج بررسی های کارشناسی، مُدل سازی ها و ساختار طراحی شده مورد واکاوی قرار گرفته و از بروز اتفاقات ناگوار در سطح شهرها جلوگیری به عمل آید!؟

به اعتقاد برخی از کُنشگران اجتماعی، اجرای هر طرح نسنجیده و شتابزده‌ ممکن است ضمن تشدید دوقطبی‌های اجتماعی، فضای کشور را دستخوش ناآرامی‌های جدیدی کند که در این صورت حتماً باید مسئولیت وقوع هر اتفاق مستقیماً بر عهده تنظیم کنندگان این طرح گرفته شود!

حقیقت این است که در تبلیغ و ترویج حجاب باید زبان تازه‌ای یافت زیرا نوآوری، اصلی ترین موضوع در یک اثرگذاری فرهنگی است لذا چنانچه کارشناسان فرهنگی و اجتماعی می گویند تبلیغات تکراری گذشته، اگر کارآمد بود که دیگر نیازی به برخورد سخت تر امروزی نبود.

فرهنگ به‌ طور قطع آن حوزه‌ای است که زور نمی‌تواند در آن مسلط گردد چرا که خودش از جنس نرم بوده و آرام و زیرین حرکت می کتد پس اگر نظام سیاسی بخواهد موفقیت‌اش را در پروژه حجاب گرو بگذارد، شکست گام‌ به گام در این پروژه که از همان ابتدا تا امروز و از پاییز گذشته به‌ طرز چشمگیری در سطح کشور عیان شده و کار را از برخورد با بدحجابی به برخورد با بی‌حجابی سوق داده، ادامه خواهد داد.

بدین ترتیب، به‌ نظر می رسد حتماً باید تلاش کرد تا در کنار بسط فرهنگ حجاب، آن بخش از هواداران تندرو را هم قانع نمود تا برای افزایش سرمایه اجتماعی کشور و ایجاد آرامش و به مدد آن، افزایش وفاق و همبستگی که بیش از پیش بدان نیازمندیم، به روش‌های پرهیز از برخوردهای قهرآمیز روی آورده و فرهنگ حجاب را نهادینه سازیم!