اَرَس الگوی کشاورزی مدرن

?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

منطقه آزاد ارس Aras Free Zone علاوه بر بخش صنعت و گردشگری، در حوزه کشاورزی گلخانه ای نیز قطب کشوری بوده و بزرگترین گلخانه هیدروپونیک خاورمیانه و یکی از ۱۰ گلخانه بزرگ جهان در این منطقه حضور دارند.

آن طور که مسئولان منطقه می گویند در حال حاضر تمام تولیدات گلخانه‌ای منطقه آزاد ارس به روسیه صادر می‌شود و از سال گذشته نیز صادرات به اروپا و کشورهای مشترک المنافع موسوم به CIS آغاز شده و ۱۰۰ هزار تُن محصولات باکیفیت و دارای استانداردهای برتر جهانی آماده صادرات به کشورهایی همچون انگلیس هستند که میزان تولید بخش کشاورزی در منطقه افزون بر ۳۰۰ هزار تُن است!

واقعیت این است که افزایش تولید و اشتغال در منطقه آزاد ارس نشان دهنده موفقیت مِتُدها و تکنولوژی های به کار گرفته شده است اما اینها کافی نیست و ارس برای نقش آفرینی هرچه بهتر و پویاتر در زمان کنونی و حساس کشور، فقط و فقط به حمایت جدی و عاجل نیاز دارد!

به گفته مجید کیانی – مدیرعامل منطقه آزاد ارس – علاوه بر هدف‌ گذاری برای افزایش سطح زیرکشت محصولات گلخانه های هیدروپونیک، افزایش سطح گلخانه های مدرن تا دو هزار هکتار تا افق ۱۴۰۸ برنامه ریزی شده است‌ که بسیار خبر مسرت بخشی بوده و نشان از درخشش ارس در سالهای آتی دارد، به شرطی که برخی عوامل و افراد خاص سنگ اندازی نکنند…

▪️هدف اول

فعالیت های انجام گرفته در زمینه کشاورزی مدرن و صنعتی منطقه آزاد ارس می تواند الگویی برای تمام نقاط ایران باشد که با تکنولوژی هایی که در کشاورزی این منطقه استفاده شده، مشکلات کشور در زمینه کمبود منابع آبی را مرتفع نمود!

معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ارس از تراز تجاری مثبت ۱۷۲ میلیون دلاری ارس در سال ۱۴۰۱ خبر داد و گفت: صادرات قطعی در سال ۱۴۰۱ نسبت به مدت مشابه قبل ۱۱۰ درصد افزایش داشت و رقم صادرات قطعی از ۷۰ میلیون دلار به ۱۴۷ میلیون دلار رسید.

علی نوید افزود: کشورهای ترکیه، فدراسیون روسیه، آذربایجان، ارمنستان، عراق، گرجستان، مراکش، قزاقستان و ترکمنستان از جمله مقاصد صادراتی محصولات منطقه آزاد ارس در سال گذشته بوده اند.

وی به رشد تولید در سال ۱۴۰۱ اشاره کرد و یادآور شد: میزان تولیدات محصولات صنعتی منطقه آزاد ارس در سال ۱۴۰۰ بالغ بر ۱۷۲ هزار تن بوده که این تولیدات در سال ۱۴۰۱ با افزایش ۱۰ درصدی به ۱۹۰ هزار تن افزایش یافته است لذا میزان تولیدات کشاورزی نیز در این بازه زمانی از ۱۱۸ هزار تن به ۱۳۳ هزار تن افزایش یافته است.

نوید اضافه کرد: ارزش تولیدات صنعتی و کشاورزی منطقه آزاد ارس در سال ۱۴۰۰ بیش از ۱۱۴ هزار میلیارد ریال بوده که در سال ۱۴۰۱ با افزایش ۲۲ درصدی به ۱۳۹ هزار میلیارد ریال افزایش یافته است.

وی با اشاره به افزایش چشمگیر ترانزیت خارجی از منطقه آزاد ارس خاطرنشان کرد: در سال ۱۴۰۰ حجم ترانزیت کالاها از مبدا جلفا ۲۲۲ میلیون دلار بوده است که این رقم با افزایش ۷۳ درصدی به ۳۸۴ میلیون دلار در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

معاون اقتصادی و سرمایه گذاری سازمان منطقه آزاد ارس در پایان اظهارات تاکید کرد: میانگین تعداد شاغلین در محدوده منطقه آزاد ارس در سال ۱۴۰۰، حدود ۱۷ هزار و ۸۲۲ نفر بوده است که این تعداد در سال ۱۴۰۱ به ۱۸ هزار و ۹۱۰ نفر افزایش یافته است.

▪️هدف دوم

در حال حاضر ۵۰۵ هکتار گلخانه هیدروپونیک در سطح جلفا وجود دارد که ۲۲۰ هکتار آن در دست بهره‌برداری و ۲۸۵ هکتار در مرحله ساخت هستند و علاوه بر این، تعداد ۴۵۵ هکتار نیز در حال آماده سازی زمین برای واگذاری به سرمایه‌گذار است و با توجه به میزان نورگیری مناسب روزانه و منابع آبی علاوه بر مزیت‌های ذاتی جلفا، سازمان منطقه آزاد تلاش دارد ارس را به قطب گلخانه‌ای خاورمیانه تبدیل نماید.

یک فعال حوزه گلخانه ای در منطقه آزاد ارس گفت: ظرفیت تولید سالانه مجتمع های گلخانه ای منطقه آزاد ارس بسیار قابل توجه است به طوری که حجم تولید یکی از آنها ۴۳ هزار تُن در سال است که ۸۵ درصد تولیدات نیز صادر می‌گردند.

سعدالله اسکندری به مزیت مجتمع های گلخانه‌ای یکپارچه شیشه‌ای هیدروپونیک منطقه آزاد ارس پرداخت و افزود: اینگونه پروژه ها با بهره‌گیری از تکنولوژی و مشاوره شرکت‌های طراز اول دنیا در زمینه ایجاد مجتمع‌های گلخانه‌ای طراحی و تجهیزات و ماشین‌ آلات لازم نیز از کشور هلند وارد و تحت نظر مشاوران هلندی نصب و راه‌اندازی شده اند تا فعالیت تولیدی و صادراتی خود را به انجام رسانند.

وی، این پروژه ها را با ترکیب پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌های روز دنیا، ایده‌ها و توانمندی‌های داخلی دارای تحول چشمگیر در صنعت تولید محصولات گلخانه‌ای کشور قلمداد کرد و ادامه داد: این نوع گلخانه ها به طور میانگین با اشتغال مستقیم بیش از ۳۰۰ نفر با ظرفیت تولید سالانه حدود ۱۷ هزار تُن محصولات فلفل دلمه ای، بادمجان و گوجه فرنگی را صادر می‌کنند.

اسکندری با اشاره به کنترل بیولوژیک آفات یا بازداری زیستی آفت‌ها در اینگونه گلخانه ها خاطرنشان کرد: این روش یکی از جدیدترین استراتژی‌ها برای مبارزه با آفات در کشاورزی امروزی و مدرن می‌باشد لذا دشمنان طبیعی آفت‌ها به عنوان عوامل کنترل زیست محیطی، شامل شکارچیان، خورنده علوفه هرز، شبه انگل‌ها و پاتوژن‌ها هستند که برای کنترل آفات دیگر نیازی به استفاده از سموم شیمیایی نیست این موضوع باعث شده تا محصولات کشاورزی گلخانه‌های هیدروپونیک این مجتمع ها از هر لحاظ سالم باشند.

▪️هدف سوم

منطقه آزاد ارس به دلیل داشتن دشت‌های حاصل خیز، قرار گرفتن در مجاورت رودخانه مرزی و پرآب ارس و اولویت دادن به توسعه کشاورزی در آن، در سال‌های اخیر به قطب اصلی کشاورزی گلخانه‌ای ایران تبدیل شده است.

سرمایه گذاری در بخش گلخانه ای منطقه آزاد ارس به عنوان مزیت نسبی آن در حوزه کشاورزی در ۸ سال اخیر به اندازه ای موفق بوده که محصولات گلخانه هایی همچون تارلا امیر به عنوان بزرگ ترین مجتمع گلخانه ای خاورمیانه، امروزه به طور مستقیم به روسیه و کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر می گردد!

آمار منتشر شده حاکی از آن است که در سال های گذشته افزون بر ۱۸ هزار میلیارد ریال در بخش گلخانه ای منطقه آزاد ارس، سرمایه گذاری و زمینه اشتغال زایی مستقیم بیش از یکهزار و ۳۰۰ نفر در این حوزه نیز فراهم شده است که بسیار قابل توجه و تحسین می باشد.

کارشناسان حوزه کشاورزی با اشاره به هم مرز بودن منطقه آزاد ارس با کشورهای آذربایجان، ارمنستان و جمهوری خودمختار نخجوان، فاصله ۱۲۰ کیلومتری آن با مرز ترکیه به عنوان دروازه ورود ایران به اروپا و نیز دسترسی آسان به بازار اوراسیا معتقدند که صنعت کشاورزی گلخانه ای ارس در صورت توجه ویژه دولت به آن می تواند زمینه ساز اشتغال بیش از ۲۰ هزار نفر و صادرات بیش از یک میلیارد دلار در سال باشد!

نکته جالب توجه در خصوص تبدیل شدن منطقه آزاد ارس به قطب گلخانه ای کشور این است که سرمایه گذاری در آنجا توسط بخش خصوصی انجام شده و هرچند مشکلات عدیده ای در ارائه تسهیلات بانکی و حمایتی، صدور مجوز و غیره وجود دارد اما، شالوده اقدامات منحصربفرد کشاورزی، فضا را برای حمایت های دولت آنهم بدون شعارزدگی دوچندان کرده است!

بدین ترتیب و بدون شک، ایجاد و تمرکز زنجیره تولید، بسته بندی و صادرات در مجتمع های کشاورزی ارس، یکی از دلایل اصلی موفقیت این منطقه آزاد در رشد و توسعه روز افزون صنعت کشت گلخانه ای در کشور بوده که آن را به گُل سرسبد این صنعت نوپا و با ارزش افزوده بالای بخش کشاورزی تبدیل کرده است که ارس بر تارک آن می درخشد!