بدون تبریز تجارت ریلی ایران لَنگ می ماند

?عصرآزادی/ شهرام صادق زاده

پروژه خط آهن میانه – تبریز یکی از پروژه های بزرگ صنعت ترانزیت کشورمان است که بالاخره پس از سال ها انتظار به منطقه شرق تبریز رسیده است اما ضرورت دارد امتداد آن تا ایستگاه اصلی راه آهن تبریز اجرایی گردد.

در حقیقت، افتتاح ایستگاه خاوران می تواند فقط به عنوان خط مسافری تبریز – تهران عمل کند و بهره مندی از سرمایه گذاری کلانی که در این پروژه انجام یافته، مُستلزم تکمیل این پروژه تا ایستگاه اصلی راه آهن تبریز می باشد!

کارشناسان‌ می گویند دولت باید برای توسعه صنعت ترانزیت کشور و بهره مندی از مزایای آن، تکمیل خط آهن تبریز به میانه حدفاصل ایستگاه خاوران تا ایستگاه راه آهن تبریز را در اولویت قرار دهد که به طور حتم توسعه زیرساخت های ریلی در کنار دیپلماسی منطقه ای فعال، خواهد توانست موجب بهره مندی بیشتر از ترافیک کریدورهای ارتباطی منطقه ای و اوراسیا گردد.

متخصصان امر تاکید می‌کنند بهره‌مندی از مواهب ارزشمند این پروژه بزرگ، نیازمند تکمیل این پروژه و اتصال ایستگاه خاوران در شرق تبریز به ایستگاه اصلی راه آهن تبریز است چرا که کارکرد اصلی شبکه راه آهن علاوه بر جابجایی مسافر، به حمل و نقل کالا تعلق داشته و عدم اتصال این پروژه به ایستگاه اصلی راه آهن تبریز به نوعی افتتاح ناقص آن است…

▪️خط اول

صنعت حمل و نقل و به تبع آن خطوط راه آهن به عنوان زیرساخت اصلی توسعه تجارت منطقه‌ای و بین‌المللی محسوب می‌شوند و ایران به واسطه قرارگیری در قلب خاورمیانه به عنوان یک چهارراه جهانی است که کشورهای شرق آسیا را به اروپا و قفقاز متصل می‌کند.

خطوط راه آهن به عنوان امن‌ترین و سریع‌ترین خطوط ترانزیتی در جهان مطرح هستند و به همین دلیل و همچنین به سبب اهمیت ژئواستراتژیک محورهای ترانزیتی شمال غرب کشور، از سال‌ها پیش راه آهن ایران برای اولین بار از تبریز آغاز شده و خط آهن تبریز – نخجوان در سال ۱۲۹۵ در دوره صدارت محمدحسن میرزا ولیعهد احمدشاه قاجار به بهره برداری رسید تا گمرک و ایستگاه راه آهن جلفا به یکی از بزرگترین و مهمترین شاهراه‌های ترانزیتی ایران تبدیل شود.

شبکه راه آهن سراسری ایران در سال‌های بعد گسترش یافت و جنوب، شرق و مرکز کشور را به راه آهن آذربایجان و جلفا متصل نمود تا کریدور شمال – جنوب و شرق – غرب شکل بگیرد و راه آهن ایران از طریق ایستگاه‌های جلفا و رازی به قفقاز و ترکیه متصل گردید.

با گذشت سال‌ها و رشد فناوری‌های جدید، راه آهن نه تنها اهمیت خود را از دست نداده است بلکه با استفاده از فناوری‌های جدید نقش بیشتر و سریعتری در حمل و نقل کالا و مسافر در جهان برعهده گرفته است.

چندی پیش وزیر راه و شهرسازی از تکمیل و بهره‌برداری از راه آهن بستان آباد به تبریز خبر داد که پروژه‌ای قدیمی بوده و شرق کلانشهر تبریز را به راه آهن سراسری کشور متصل می کند که با افتتاح مسیر ریلی ۴۴ کیلومتری بستان‌آباد به عنوان بخشی از راه‌آهن میانه – تبریز، مسافرت با قطار بین شهرهای تهران – تبریز ۴ ساعت کوتاه‌تر می‌شود که در کاهش تصادفات و مصرف بنزین تاثیرگذاری چشمگیری خواهد داشت.

▪️خط میانی

بهره‌برداری از راه‌آهن میانه – تبریز سهم بخش ریلی در ترانزیت کالا و مسافر را افرایش داده و درآمد حاصل از صنعت ترانزیت را به ۷ هزار میلیارد ریال در سال می‌رساند که با جذب بالای مسافر و بار باید به ایستگاه راه آهن تبریز برسد!

نماینده مردم تبریز، آذرشهر و اسکو در مجلس گفت: پروژه خط آهن میانه – تبریز هم اکنون ناقص بوده و دولت باید برای تکمیل آن تا ایستگاه اصلی راه آهن تبریز طرح مناسب و ردیف اعتباری کافی در نظر بگیرد.

محمدحسین فرهنگی با اشاره تکمیل پروژه خط ریلی میانه به تبریز تا ایستگاه خاوران در شرق کلانشهر تبریز افزود: ما موافق بهره برداری پروژه خط ریلی میانه – تبریز تا ایستگاه خاوران هستیم اما این پروژه جهت نیل به مقصود اصلی خود باید تا ایستگاه اصلی راه آهن تبریز امتداد یابد.

وی به طرح های مختلف اجرای قطعه ایستگاه خاوران تا ایستگاه راه آهن تبریز پرداخت و اظهار کرد: هر چند اجرای این بخش از پروژه پیچیدگی های خاصی هم دارد اما دولت باید تکمیل این پروژه در اولویت خود قرار دهد.

فرهنگی اضافه کرد: معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی در زمینه پروژه های ریلی تخصص خوبی دارد و امیدواریم این ویژگی ایشان موجب تسریع تکمیل خط آهن میانه – تبریز به عنوان یکی از بزرگترین پروژه های ترانزیت ریلی کشور گردد.

این نماینده مجلس با اشاره به اینکه به وزارت راه تاکید کرده ایم که تکمیل پروژه خط آهن میانه – تبریز را در اولویت قرار دهد خاطرنشان کرد: البته که پروژه خط آهن میانه – تبریز هم اکنون ناقص است و دولت باید برای تکمیل آن تا ایستگاه اصلی راه آهن تبریز طرح مناسب و ردیف اعتباری کافی در نظر بگیرد.

فرهنگی تاکید کرد: تکمیل خط آهن میانه به تبریز و تا بازرگان موجب بهره مندی بیشتر کشور از مزایای صنعت ترانزیت خواهد شد و امیدوارم رئیس جمهوری در سفر آتی خود به آذربایجان شرقی دستورات لازم برای اجرای این پروژه مهم را صادر نماید.

▪️خط آخر

تبریز به سبب قرارگیری در محور ترانزیتی اوراسیا جایگاهی تاریخی در صنعت حمل و نقل دارد اما بهره‌مندی از این جایگاه ارزشمند نیازمند تکمیل زیرساخت‌ها و محورهای ارتباطی است به طوری که از ۵ کریدور مهم در اتصال شرق آسیا به اروپا، سه کریدور مهم از ایران عبور می‌کند و راه‌آهن میانه – تبریز یکی از بخش‌های مهم این کریدورهاست که از مرزهای شمال شرق و جنوب شرق کشور تا غرب آسیا و اروپا امتداد پیدا می‌کند.

صنعت ترانزیت یکی از سودآورترین و راهبردی ترین راه‌های درآمدزایی کشورهاست و امروز همچنین ضرورت پیگیری طرح‌های توسعه زیرساخت‌های ریلی از جمله پروژه راه آهن جلفا – چشمه ثریا – کارس ترکیه که مطالعات نهایی آن انجام شده، بیش از گذشته نمایان شده است به طوری که این پروژه راهبردی راه آهن ایران را به راه آهن ترکیه متصل کرده و ظرفیت‌های دریای سیاه و خطوط ریلی اروپا را پیش پای توسعه اقتصادی کشورمان قرار می‌نهد.

اهمیت توسعه خطوط ریلی برای بهره‌مندی کشورمان از مزیت‌های قرارگیری در چهارراه ترانزیت جهان یک ضرورت فوری است که دولت باید با تکمیل سریع راه آهن میانه به تبریز و اتصال آن به تاسیسات اصلی راه آهن تبریز زمینه را برای اقتصادی شدن بیشتر این مسیر فراهم کند. غفلت از توسعه سریع خطوط ریلی و ترانزیتی منطقه، موجب حذف و کنار ماندن ایران از قطار توسعه‌ای منطقه خواهد شد و در صورت کم کاری ایران در توسعه زیرساخت‌های ترانزیتی، کشورهای منطقه مسیرهای جایگزین را پیش روی مشتریان جهانی قرار خواهند داد.

بدین ترتیب شبکه راه آهن که محور توسعه کشور است دولت سیزدهم نیز باید با درک شرایط سالهای آتی، زمینه را جهت سرمایه گذاری خود، بخش خصوصی و حتی سرمایه گذاران خارجی برای توسعه خطوط ریلی و زیرساخت‌های صنعت حمل و نقل کشورمان فراهم آورد که برای اجرایی شدن این ضرورت، باید همه ظرفیت‌های کشور به کار گرفته شوند!