عصرآزادی آنلاین/ سید فرید پیمان، مدیر مسئول
در خبرها آمده است که «سرگئی لاوروف» وزیرخارجه روسیه اعلام کرد در نشست آینده کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای کهدر روز چهارم جولای آینده (۱۳ تیرماه جاری) برگزار می‌شود، عضویت کامل ایران در این سازمان، رسمیت خواهد یافت.
خبر رسمیت یافتن عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای از این لحاظ اهمیت دارد که با رسمی شدن این عضویت ایران میتواند از مزایای این عضویت بهره مند شود.
دولتمردان «امکان تجارت مستقیم و پایدار با کشورهای عضو»، «ایجاد اعتماد همه اعضا جهت تعامل همه‌جانبه»، «تقویت اثرگذاریدر بازار بین‌المللی نفت و گاز»، «کاهش هزینه حمل‌ونقل در صادرات و واردات»، «سرعت بخشیدن به روند حذف دلار از معاملات»،«مشارکت سازنده در حل‌وفصل مناقشات منطقه‌ای»، «افزایش همکاری در زمینه‌های مختلف از قبیل انرژی و توریسم» و «برقراریامکان مشارکت گسترده در ساختارهای سیاسی نظامی و امنیتی»، از مهمترین مزایای عضویت دائم ایران در سازمان همکاری‌هایشانگهای به حساب می آورند.
حال با وجود تحریم های گسترده و ظالمانه تا چه حدی می توان از مزایای این پیمان استفاده کرد؟ سوالی است که ابهامات زیادی رادربرداشته است.
عده ای معتقدند ایران از این پیمان چه طرفی خواهد بست؟ آیا میتواند داده ستانده را متوازن کند؟ تجربه فرصت‌سوزی‌های قبلی دربخش نفت، گاز و … ما را مأیوس می‌کند؛ چون در تمام کشورهای عضو این پیمان اقتصاد، اولویت اصلی است. بنابراین لزوم ایجادرونق اقتصادی در داخل کشور و افزایش صادرات بخصوص صادرات غیر نفتی از محورهای اصلی استفاده از این مزایا می باشد.
رونق اقتصادی و افزایش صادرات غیر نفتی در گرو بهبود فضای تولید و ایجاد گشایش در فضای کسب و کار می باشد. بنابراین دولتبایستی در وهله اول چاره اندیشی برای وضعیت نابسامان اقتصادی کند تا بتواند از مرایای این پیمان نیز استفاده کند.
نکته جالب توجه این بوده که میزان صادرات غیرنفتی ایران به کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای در پنج ماهه نخست سال ۱۳۹۷و پیش از خروج آمریکا از برجام، ۷.۸ میلیارد دلار بوده؛ اما تحت‌تأثیر تحریم و ضعف در دیپلماسی اقتصادی شاهد کاهش صادراتغیرنفتی به این کشورها بوده‌ایم.
به‌گونه‌ای که تا پایان مردادماه سال ۱۳۹۸ فقط ۴ میلیارد و ۷۶۴ میلیون دلار و در پنج ماه نخست سال ۱۳۹۹ نیز فقط ۳ میلیارد و ۸۵۴میلیون دلار صادرات غیرنفتی به کشورهای عضو پیمان شانگهای، کالا ارسال شده بود.
هر چند این نرخ در سالهای ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ اندکی رشد داشته است ولی آثار تحریم ها و موانع ایجادی بر سر راه رشد اقتصادی مانع اصلی در تحقق استفاده بهینه از مزایای پیمان شانگهای می باشد. یعنی به سخن درست تر با وجود اینکه کشورهای عضو این سازمان یک سوم اقتصاد دنیا را شامل می شوند ولی تا زمانی که محدودیت ها رفع نشود امکان استفاده بهینه از این عضویت به صورت کامل میسر نمی باشد.
امیدواریم تداوم این مسیر و انعقاد توافق‌نامه‌های دوجانبه در حوزه‌های مختلف با تک تک کشورهای عضو، اتفاقات مثبتی را در عرصهاقتصاد ایران رقم بزند.
در پایان بایستی گفت چون دیگر کشورهای عضو این پیمان دارای مراوده جهانی با سایر کشورهای غیر عضو می باشند تنش‌زدایی درعرصه بین المللی و جایگزینی مفاهمه و گفتگو در سیاست خارجی بر اساس عضویت در سازمان‌های منطقه ای و بین المللی، میتواند حافظ منافع ملی ایران باشد. یعنی همکاری و همگرایی‌های منطقه ای و جهانی موجب رفاه، ثروت و کسب قدرت برای کشورها می‌شوند وبه دولت‌ها در رسیدن به اهداف سیاسی، اقتصادی و امنیت، که جزو اهداف و منافع ملّی حیاتی کشورها نیز هستند، کمک شایانیمی‌کنند. به عبارت دیگر مهمترین اصل مورد نظر در رسمیت یافتن عضویت در این پیمان باید حول حفظ منافع ملی باشد.
