بحران آپدیت در صنعت آذربایجان

سالهاست که موضوع تحریم ایران به ویژه در حوزه اقتصاد و بخش صنعت همواره مطرح بوده و در طی دوره های اخیر افزایش هم یافته است، به همین خاطر واردات ماشین آلات مدرن به استانهای صنعتی به ویژه منطقه شمال غرب با مشکل مواجه شده و صنعت این منطقه از کشور متضرر شده است، لذا باید مسئولان ارگان های متولی نسخه زودبازده و اساسی برای حل این مسئله پیدا کنند.

این در حالی است که اگر مسئولان و متولیان استان های شمالغرب کشور به دانش داخلی و شرکت های دانش بنیان توجه بیشتری داشته و هزینه های واردات صرف حمایت از توان داخلی می شد، سرانجام پس از چند دهه شاهد رشد صنعت آذربایجان همپای سایر مناطق کشور بودیم.

متخصصان و دانشمندان آذربایجانی همواره ثابت کرده اند که در صورت توجه و حمایت می توانند با برنامه ریزی بلند مدت در این صنعت هم حرف هایی برای گفتن داشته باشند اما متاسفانه تنگ نظری های مرسوم به یادگار مانده از گذشته، چوب لای پیشرفت صنعت آذربایجان گذاشته و مانع پیشرفت سریع السیر آن شده اند!

با این حال، صنایع استانهای کشور و خصوصاً منطقه آذربایجان مجبور به کار با تجهیزاتی هستند که خیلی وقت است عمر مفید خود را از دست داده اند به طوری که امروزه بسیاری از صنایع بزرگ این منطقه با مانع قدیمی بودن ماشین آلات و خطوط تولید مواجه هستند و به دلیلی مشکلاتی از قبیل کمبود نقدینگی و تحریم توان نوسازی و به روزرسانی تجهیزات تولید را از دست داده و همین موجب شده تا توان تولید انبوه، ارزان قیمت و باکیفیت از تولیدکنندگان آذربایجانی گرفته شود که به تبع آن تولیدکننده نمی‌تواند به بازارهای جهانی نفوذ کرده و برند تبریز را حفظ نماید.

رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی تبریز با انتقاد از عدم توانایی در بازسازی و نوسازی ماشین‌آلات واحدهای صنعتی معتقد است فرسودگی و استهلاک ماشین‌آلات در واحدهای تولیدی، منجر به اتلاف انرژی شده و بهره‌ وری را کاهش می‌دهد که از سوءمدیریت برخی متولیان نشات می گیرد.

یونس اکبرپور پایدار با اشاره به اینکه نبود تجهیزات به‌ روز، یکی از موانع اساسی توسعه صادرات محصولات ایرانی به سایر کشورهاست افزود: به‌ همین دلیل نوسازی ماشین‌ آلات خط تولید ضرورتی انکارناپذیر است اما مشکل اصلی در نوسازی تجهیزات، کمبود نقدینگی و تامین مالی است لذا  باید ارتباطات خود را با سایر کشورها توسعه داده و از این طریق راه را برای تبادل فناوری هموارتر نماییم.

رئیس هیئت مدیره فولاد آذربایجان نیز با بیان اینکه در حال حاضر یکهزار و ۷۳۱ واحد صنعتی در سطح آذربایجان شرقی فعالیت دارند بر ضرورت آینده‌ نگری در حوزه صنایع این استان تاکید کرد و گفت: صنایع فرسوده شده‌ اند و به‌ همین دلیل محصولات تولیدی استان، توان رقابت خود را در بازارهای جهانی از دست داده‌ اند بنابراین نیازمند انقلاب عظیمی در حوزه ابزارآلات صنعتی هستیم.

بهروز مهدوی ادامه داد: متاسفانه علیرغم اینکه در حال حاضر ۵ نفر از نمایندگان استان، عضو کمیسیون صنعت مجلس هستند اما نتوانسته‌ اند هیچگونه اقدام مثبتی در رابطه با نوسازی ماشین آلات صنایع منطقه آذربایجان بردارند در حالی که وظیفه دولت‌ها در سراسر جهان، بسترسازی، تسهیل‌ گری، ایجاد امنیت برای فعالیت و فراهم ساختن زمینه‌ های صادرات و واردات است تا صنعتگران بتوانند با رقبای خارجی خود رقابت کنند و پیش نیاز آن، نوسازی و آپدیت شدن ماشین آلات است.

وضعیت بُغرنج ماشین آلات و تجهیزات فرسوده برخی از صنایع بزرگ منطقه آذربایجان وقتی محرز می شود که به گفته مدیرکل امور اقتصادی و دارایی آذربایجان‌شرقی، شرکت ماشین سازی و ریخته گری تبریز این روزها یک هزار میلیارد تومان زیان انباشته دارد و هر روز بر بدهی های آنها افزوده می شود.

واقف بهروزی اخیراً در یک مراسم که اتفاقاً در دانشگاه صنعتی سهند برگزار شده بود تاکید کرده که چهار هزار میلیارد تومان منابع مالی برای نوسازی و توسعه شرکت ماشین سازی و ریخته گری آن نیاز است که اگر املاک بدون استفاده با روش های مولدسازی، ارزش افزوده ایجاد کند بیش از این رقم منابع مالی، به دست خواهد آمد و به راحتی می توان هم ماشین آلات و تجهیزات را نوسازی کرد و هم قدرت رقابتی برای فروش تولیدات را افزایش داد.

با این اوصاف می توان دریافت که کارخانه ماشین سازی تبریز یک نمونه از دهها مورد کارخانه مشکل دار است که گویا این روند نمی تواند به این شکل ادامه یابد زیرا زیان های انباشته روز به روز بیشتر خواهد شد و باید برای بقای عمر آنها راهکار اساسی اندیشیده شود.

بدین ترتیب به نظر می رسد دولت به عنوان بنگاه دار اقتصادی نباید رقیب بخش خصوصی باشد زیرا تجربه ثابت کرده که دولت بنگاه دار خوبی نیست و بنگاه‌ های اقتصادی باید به طور حتم به بخش خصوصی واگذار شود که در منطقه آذربایجان افراد معتبری برای این اقدام وجود دارد اما نحوه واگذاری کارخانه و شرکت ها به بخش خصوصی بسیار مهم است و نباید تجارب تلخ مالکیت سابق برخی واحدهای صنعتی تکرار شود.