آذربایجان شرقی پشت محوطه تجاری با روسیه

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

روسیه به عنوان بزرگترین کشور جهان با وجود اینکه اقتصادی در مقیاس کشورهای توسعه‌ یافته ندارد اما به دلیل وسعت زیاد و همسایگی با کشورهای پرشمار آسیایی و اروپایی و همچنین دارا بودن منابع طبیعی پراهمیتی همچون نفت، گاز و گندم جایگاه ویژه‌ ای در بازارهای جهانی داشته و ایجاب می کند تا بازرگانان داخلی به ویژه استانهای نزدیک به این کشور در محدوده استانهای شمال غرب و شمال شرق از این فرصت نمایند.
مرکز پژوهش‌های مجلس اخیراً در گزارشی که در مورد دیپلماسی اقتصادی روسیه منتشر کرده متذکر شده است که بر خلاف گسترش روابط سیاسی و نظامی ایران و روسیه، روابط اقتصادی دو کشور رشد نکرده و ایران در تجارت اقتصادی با این کشور عقب مانده و علیرغم جنگ روسیه – اوکراین و تحریم‌های غرب علیه روسیه، تجار و بازرگانان کشور به خوبی از این فرصت استفاده نکرده اند.
علاوه بر اینکه روسیه یک کشور واردکننده بوده و این روزها با توجه به تحولات منطقه ای و جنگ با اوکراین، بازار این کشور خالی از محصولات کشورهای اروپایی مانده، مقررات کشور ما موجب بی بهره شدن اقتصاد استانهای تولیدمحوری همچون آذربایجان شرقی شده است در حالی که روس ها شدیداً دنبال واردات کالاهای ساخت تبریز هستند و متأسفانه به دلیل مشکلات موجود، تاجران آذربایجانی قادر به استفاده از این فرصت های طلایی نیستند و اندرخم یک کوچه اند…

◾️شعبه اول

در جلسات متعددی که در اتاق بازرگانی تبریز برگزار شده به کرات تاکید شده که بازار روسیه برای فعالیت تجار و فعالان اقتصادی آذربایجان شرقی نامحدود و وسیع است و یکی از راه‌های گسترش حضور فعالان اقتصادی آذربایجانی در این بازار، رفع اشکالات موجود در محصولات داخلی است.
آن طور که فعالان اقتصادی آذربایجان شرقی می گویند در حال حاضر چندین شرکت‌ فعال از این استان در بازار روسیه حضور دارند به طوری که پرهیز از فعالیت‌های انفرادی و افزایش حضور تیمی در بازارهای بین‌ المللی ضروری است و باید آموزش های لازم در این خصوص ارائه گردد.
در حقیقت، اعمال تحریم‌ های بین‌ المللی علیه روسیه فرصت مناسبی برای گسترش مبادلات تجاری با این کشور بوده و گسترش این مبادلات منوط به بهبود کیفیت محصولات از یک سو و کاهش قیمت‌ نهایی محصولات از سوی دیگر است.
حضور فعالان اقتصادی آذربایجان شرقی در روسیه، زمینه ساز افزایش مبادلات تجاری است زیرا این استان می تواند سهم بزرگی در تامین نیازهای کشور روسیه و صادرات به این کشور داشته باشد به شرطی که حوزه های صنایع نساجی، چرم و قطعه‌ سازی خودرو که اکثراً مختص آذربایجان شرقی است می تواند بستر مناسبی برای همکاری و واردات به این کشور وسیع محسوب گردد.
فعالان اقتصادی آذربایجان شرقی می گویند برای ترخیص کالاهای خود از گمرکات این استان مشکل چندانی ندارند ولی باید تعهدنامه ای را امضاء کنند تا در روز پرداخت حقوق ورودی کالا، مبلغ اعلامی گمرک را پرداخت نمایند.
آنها تاکید دارند که این موضوع موجب عدم امکان محاسبه قیمت تمام شده کالای وارداتی توسط تجار و عدم امکان فروش آن در کشور مقصد همچون روسیه شده و از طرف دیگر، ادامه این روند اطلاق عنوان محتکر برای تاجران و برخوردهای قانونی را موجب خواهد شد که باید فکری برای آن اتخاذ نمود.

◾️شعبه دوم

تحریم‌ های بین‌ المللی باعث شده تجار برای خرید یا فروش کالاهای خود، با مشکلات متعددی مواجه شوند اما با این اقدام بسیاری از ریسک‌های تجارت با روسیه از بین رفته و فرآیندها تسهیل می‌ شود کمااینکه برای تجارت استانهای تولیدمحور همچون آذربایجان شرقی با کشور روسیه لازم است تا سیستم بانکی تکانی به خود بدهد!
معاون ارزی امور شعب بانک سپه آذربایجان شرقی به تشریح نحوه فعالیت اولین ال‌ سی بانک‌ های ایران به‌ دنبال رایزنی‌ها و عملیاتی‌ سازی بسترهای پولی و بانکی و مذاکرات فنی در روسیه پرداخت و گفت: از سال ۱۳۸۶ که سوئیفت قطع شده است، تجار به‌ سختی از طریق حواله و امثال آن به انجام مبادلات تجاری می پردازند اما با گشایش ال‌ سی برای کشور روسیه، شرایط تسهیل خواهد شد.
دلاور افزود: این گشایش اعتبار، امکان خرید و فروش آسان و اعتباری توسط تجار ایرانی از کشور روسیه را فراهم کرده است که در تسهیل واردات و صادرات کمک‌ کننده خواهد بود و تجار مجبور نیستند در بسترهای غیربانکی که هزینه، ریسک و زمان انتقال پول را افزایش می‌داد، اقدام به جابه‌جایی پول کنند.
معاون ارزی بانک ملی آذربایجان شرقی نیز با اشاره به اینکه صرافی بانک‌ ملی در استان آذربایجان‌ شرقی در آینده نزدیک افتتاح خواهد شد گفت: در حال حاضر ۵ بانک روسیه در رابطه با گشایش اعتبار با بانک‌های ایرانی قرارداد دارند و احتمالاً در آینده تعداد این بانک‌ها افزایش خواهد یافت.
جواد بحری‌ پور با اشاره به مزایای متعدد گشایش LC ال‌ سی برای تجار داخل کشور افزود: در بستر این امتیاز ویژه، اشخاص با یکدیگر طرف قرارداد نیستند بلکه بانک‌های دو کشور به‌ عنوان ضامن، بخش مالی تجارت را برعهده می‌ گیرند.
وی، کارمزد ضمانت‌ نامه تجار را بسته به نوع ضمانت‌ نامه، بین نیم تا دو درصد عنوان کرد و یادآور شد: طرفین قرارداد می‌ توانند با قید تمام شرایط مورد توافق، اقدام به تجارت کنند اما در صورتی که متناسب با مفاد قرارداد رفتار نکنند، بانک‌ها نمی‌ توانند ضمانت آنها را عهده‌ دار باشند.

◾️شعبه آخر

از قرار معلوم، مهمترین کالاهایی که ایران به روسیه صادر کرده، شامل میوه و آجیل، سبزیجات خوراکی، پلاستیک و مصنوعات آن، ماشین‌آلات، لوازم مکانیکی و راکتورهای هسته‌ای بوده‌ و مهمترین کالاهایی که ایران از روسیه وارد کرده اختصاص به وسایل نوری، عکاسی، اندازه‌ گیری و پزشکی، غلات، ماشین‌ آلات، لوازم مکانیکی و راکتورهای هسته‌ای، چوب و اشیای چوبی، روغن و چربی‌ها دارد.
این در حالی است که به گفته کارشناسان اقتصادی، مقایسه ایران با کشورهای منطقه در تجارت با روسیه نشان می‌ دهد استانهای ظرفیت دار ایران از فرصت تحریم‌ های اروپا علیه روسیه برای افزایش تجارت خود با این کشور وسیع استفاده کافی را نکرده اند.
به گفته آگاهان حوزه ترخیص کالا در آذربایجان شرقی، در حال حاضر برخی ابهامات در خصوص نحوه اجرایی شدن گشایش اعتبار به شیوه معامله ال‌ سی LC وجود دارد زیرا در حال حاضر، ال‌ سی بهترین روش پرداخت در سطح جهان به‌ شمار می‌ رود و برخلاف حواله یا صرافی‌ها، میزان ریسک کمتری دارد.
در حقیقت، ال سی Letter of Credit یا همان اعتبارنامه اسنادی، تعهدی از بانک مربوطه است که به خریدار و فروشنده داده می‌ شود که میزان پرداختی خریدار به فروشنده به موقع و با مبلغ صحیح به دست فروشنده خواهد رسید و بانک به نیابت از خریدار که نگهدارنده اعتبارات اسنادی است تا زمان دریافت تائیدیه که کالاهای خریداری شده حمل شده‌ اند وجه را پرداخت نخواهد کرد.
بدین ترتیب و به باور برخی از مطلعان حوزه تجارت، سهم استان آذربایجان‌ شرقی از تجارت ایران با کشور روسیه، بسیار ناچیز است، در حالی که تجار این کشور تمایل زیادی برای تجارت با فعالان اقتصادی، صنعتگران و بخش خصوصی آذربایجانِ ایران دارند و باید تمهیدات جدی و زودبازدهی در این خصوص شکل بگیرد.