عصرآزادی آنلاین/ دکتر قدیر گلکاریان، مدرس روابط بین الملل Near East University
پس از ماجرای حمله رژیم اسرائیل به محل کنسول گری ایران در دمشق، اظهارات جدی مقامات ایران، رهبران و سیاست مداران اسرائیلی را به شدت ترسانده است. هر لحظه برای حملات ناگهانی ایران، شرایط انتظار توأم با دلهره و وحشت را تجربه می‌کنند. این را بنده عرض نمی‌کنم، بلکه منشه امیر، مدیر رادیو اسرائیل که زمانی سردبیری و مجری برنامه فارسی آن کشور را بر عهده داشت در مصاحبه با شهرام همایون از کانال تلویزیونی شبکه یک (تلویزیون ماهواره‌ای پخش شده از لس آنجلس) بیان کرده و توضیح می‌دهد که: ️”مردم اسرائیل از حمله ایران بسیار نگران هستند. هنوز بدترین شرایط در انتظار ماست! مردم در هراسند! ایران بالاخره انتقام خواهد گرفت و اسرائیل روزهای بحرانی‌تری را در پیش دارد؛ مردم ناراضی هستند؛ اسرائیل از حمله ایران به نیروگاه‌ها و قطع سراسری برق در هراس است!” (ویدئوی این مصاحبه در شبکه‌های اجتماعی موجود است.)
با این اوضاع اسرائیل در طول حیات سیاسی خود آنچه را که باور نداشت و تصورش را هم نمی‌کرد، اکنون با عملکرد زشت خود خواب از چشمانش ربوده شده و رهبران آن کشور به شدت در جلب و کسب پشتیبانان متعدد جدی هستند. در این میان دو مورد بیش از همه جلب توجه می‌کند. اول اینکه، اسرائیل با مرکز فرماندهی سنتکام در حال جلب همکاری و پشتیبانی است. دوم اینکه، به طور غیر باورانه شاهد هستیم که دولت جمهوری قبرس در کنار اسرائیل قرار گرفته و با آن کشور مانور نظامی انجام داده است که به شرح این مسائل خواهم پرداخت.
از زمان ریاست جمهوری دونالد ترامپ، اسرائیل به عنوان یکی از کشورهای مورد حمایت اداری سنتکام پذیرفته شده بود. دلیل آن هم این است که فرماندهی مرکزی ایالات متحده در سال 2022 به مقامات نیروهای دفاعی اسرائیل در مورد طرح‌های جنگ سه‌جانبه با ایران و نیروهای مقاومت در عراق، سوریه، غزه و لبنان اطلاع رسانی می‌کند. از آن زمان، ارتش آمریکا و اسرائیل بر اساس طرح‌های موجود، بازی‌های جنگی ترکیبی، از جمله رزمایش‌های دفاع موشکی سراسری و مجموعه‌ای از تمرین‌های شبیه‌سازی حملات هوایی دوربرد مشابه حملاتی را که اسرائیل در گذشته علیه ایران به عنوان تهدید به کار برده است و می‌کند، افزایش داده‌اند. این همکاری گرچه سال ها در میان ترس از غنی‌سازی هسته‌ای تهران شکل گرفته ولی اکنون اسرائیل از آمریکا درخواست کرده است که شکل همکاری اداری و تبادل اطلاعات را به صورت وضعیت فوق‌العاده عملی تغییر دهد و از آن کشور در برابر تهدیدات بالقوه ایران دفاع نماید. شاید هم ادعای جو بایدن مبنی بر اینکه در برابر تهدیدات ایران علیه اسرائیل به صورت آهنین از تل آویو دفاع خواهد کرد؛ از این موضوع نشأت می‌گیرد.
بر اساس اطلاعات درز یافته در شبکه‌های خبری، گویا سنتکام تلاش‌های خود را برای ادغام شبکه‌های دفاع هوایی و موشکی اسرائیل با همسایگان عرب هم در منطقه مضاعف کرده است و تلاش دارد جبهه‌ای جامع و هم پالکی را در برابر ایران قرار دهد. اگر در روزهای آتی شاهد آن باشیم که در جبهه کشورهای عربی تمایلات خاصی در رابطه با پایان تنش ها و یا هم نوایی با تل آویو وجود دارد، نباید تعجب کنیم.
هر چند موانع مداوم بر سر عادی‌سازی روابط دیپلماتیک بین اسرائیل و عربستان سعودی وجود دارد و هر از گاهی اظهارات مقامات عربستان سعودی را در رابطه با تنقید رفتار اسرائیل در مورد فلسطینی ها شاهد هستیم و حتی در روز عید فطر ملک سلمان، پادشاه عربستان در سخنرانی و بیانیه مکتوب خود از رفتار اسرائیل در برابر مسلمانان فلسطینی به شدت انتقاد کرد؛ ولی به نظر می رسد که اینها تماماً ظاهر قضیه هستند. چرا که هنوز عربستان سعودی با وجود ایجاد ارتباط با ایران چندان به تهران با دید مثبت نگاه نمی‌کند. بر همین اساس بدترین سناریو برای برنامه‌ریزان آمریکایی و اسرائیلی وقوع جنگ منطقه‌ای با ایران است که ممکن است تهران را به بازنگری رفتارش مجبور ساخته و یا بر عکس این قضیه و به اظهار و ادعای برخی مقامات و کارشناسان نظامی ممکن است ایران با مشاهده و درک هم پالکی شدن کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس با ایالات متحده وادار شود که غنی‌سازی هسته‌ای پیشرفته‌اش را به سلاح تبدیل کند.
رایزنی‌های مداوم میان مسئولان امریکایی با رهبران کشورهای عرب خلیج‌فارس نشان از این پیش‌بینی دارد که اشاره کردم. به طوری که برت مک گورک، مقام ارشد سیاست خاورمیانه‌ای کاخ سفید، روز چهارشنبه با وزرای خارجه عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی در تلاشی پشت سر هم برای متقاعد کردن ایران برای کاهش تنش با اسرائیل، ارتباط برقرار کرد. در همین حال، بایدن قول داده است که ایالات متحده در برابر حمله ایران و دستیارانش به اسرائیل دفاع خواهد کرد. در همین حال، اینترسپت روز چهارشنبه گزارش داد که دولت ایران به طور خصوصی به مقامات آمریکایی در روز دوشنبه هشدار داده است که اگر ارتش آمریکا به دفاع از اسرائیل در برابر حمله تلافی جویانه برود، نیروهای آمریکایی در منطقه به عنوان هدف در نظر گرفته خواهند شد.
یعنی در شرایط کنونی ایران دست بالاتر را دارد. به انتظار نهادن اسرائیل و یا ایالات متحده در تنبیه طرف مقابل خود، استراتژی بسیاری ارزنده ای است که می تواند تکمیل سناریو و گمانه‌زنی های لازم را از هم بگسلد و فشاری که از ناحیه استیصال بر تل‌آویو عارض می‌شود، به مرور زمان با در هم پاشیدن بنیه اقتصادی و تشکل جبهه ضد صهیونیستی در سطح بین المللی، آنچه تنبیه شایسته تر و کارسازتر از حمله نظامی است، به اسرائیل وارد آورد.
رسانه های اسرائیلی و کارشناسان برجسته آن کشور به صراحت معترف هستند که اسرائیل در حال فرسایش و شکست است. به طوری که روزنامه صهیونیستی هاآرتص در شماره اخیر خود نوشته است که “️نباید گفت ولی چاره‌ای نیست، ما کاملا شکست خورده‌ایم. ️اهداف جنگ محقق نشده است. اسرای اسرائیلی تحت فشار نظامی باز نمی‌گردند. امنیت از بین رفته و طرد و انزوای بین‌المللی دامان کشور را فرا گرفته است. ما شکست خورده‌ایم و این یک واقعیت است.”
در همین حال، دکتر شای هارتزوی، رئیس میز خاورمیانه در موسسه سیاست و استراتژی (IPS) در دانشگاه خصوصی رایشمن (اسرائیل) و متخصص مسائل راهبردی در حوزه بین‌المللی، منطقه‌ای، حضور و دخالت قدرت‌ها در خاورمیانه، امور مربوط به ایران و همچنین کشورهای طرفدار صلح و عادی‌سازی روابط با اسرائیل معترف است که: “افزایش انتقادات و از بین رفتن مشروعیت جامعه بین‌المللی پیامدهای منفی گسترده‌ای برای فضای عمل سیاسی و نظامی اسرائیل در ادامه نبرد علیه حماس و حزب‌الله داشته است. با توجه به نگرانی فزاینده در غرب و به ویژه آمریکا در مورد تشدید تنش در منطقه، اسرائیل مشروعیت ادامه جنگ علیه حماس را برای مدت طولانی نخواهد داشت و نمی‌تواند کارزار جنگی گسترده‌ای را در شمال فلسطین آغاز کند. به نظر می رسد وارد شدن آسیب به تصویرِ بازدارندگی اسرائیل، بر فعالیت سازمان‌های حامی ایران در سراسر خاورمیانه نیز تأثیر می گذارد. نتانیاهو با توجه به این موضوع و برای جلوگیری از چنین روندی، باید قبل از هر چیز در جهت بازگشت روابط با دولت آمریکا به روال عادی خود اقدام کند. این به عنوان گامی ضروری برای تقویت مجدد مشروعیت بین‌المللی اسرائیل و محدود کردن اقدامات تنبیهی احتمالی است که می تواند به تلاش‌های جنگی ارتش اسرائیل آسیب برساند.”
می توان به صراحت گفت که اسرائیل به وضعیت درماندگی رسیده است. اگر ایران با موشکهای دوربرد و بدون نیاز به جی پی اس، به اسرائیل حمله نکند، بر حسب یقین از طریق نیروهای نیابتی بر بنیه‌های حیاتی آن کشور صدمه وارد خواهد کرد. از این رو باید انتظار داشت که اسرائیل ناشیانه در روزهای آتی باز هم به یکسری مواضع نیروهای نیابتی در سوریه و لبنان حمله کند که این به نوبه خود حجم بار فشار را بر علیه اسرائیل خواهد افزود. بر همین اساس است که اسرائیل این قضیه را خود نیز تخمین زده است و این بار دست به تشکیل جبهه‌ای واحد از کشورهای منطقه مدیترانه شرقی زده است که همکاری نظامی در راستای برگزاری رزمایش نظامی با جمهوری قبرس را می توان در این راستا تعریف کرد.
خبرگزاری آناتولی در روز پتج شنبه طی خبری در رابطه با این قضیه و بازتاب آن در بسیاری از خبرگزاری‌ها و سایت های خبری معلوم گردید که نیروی هوایی اسرائیل و دولت قبرس جنوبی (بخش یونانی‌نشین) رزمایش مشترکی را برای شبیه سازی حمله احتمالی علیه ایران انجام دادند. این خبرگزاری به نقل از گزارش رادیو ارتش رژیم صهیونیستی اعلام می‌کند که این رزمایش در چند روز گذشته بدون سر و صدا برگزار شد. در این گزارش آمده است: “این رزمایش برای کار و آمادگی بر روی برنامه حمله به ایران طراحی شده است.”
بر اساس خبر منتشر شده، گویا نیروی هوایی اسرائیل شش ماه پیش به دلیل مشغول شدن به حملات در نوار غزه و لبنان، اجرای چنین رزمایش‌ها را به حالت تعلیق درآورده بود. اما اخیراً به دلیل شدت یافتن تهدیدات جدی ایران و لزوم تنبیه اسرائیل با تکیه بر اظهارات مقام رهبری، آیت الله علی خامنه ای، رزمایش‌ها را از سر گرفته است و در روزهای آتی با سایر کشورهای هم سو رزمایش های مشابهی را انجام خواهد داد.
یسرائیل کاتز، وزیر امور خارجه اسرائیل، در پست منتشر شده‌اش به تاریخ دهم آوریل در شبکه ایکس (توییتر سابق) اعلام کرده است که اگر حمله‌ای علیه اسرائیل از خاک ایران انجام شود، ایران را هدف قرار خواهند داد. به دنبال همین پست در شبکه اجتماعی ایکس بود که در همان تاریخ جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که آنها به حمایت “تزلزل ناپذیر” از اسرائیل در برابر تهدید احتمالی ایران ادامه خواهند داد.
نتیجه کلام اینکه، به نظر می‌رسد آب های مواج سیاست در خاورمیانه روز به روز بلند‌تر می‌شوند و با اینکه سعی می‌شود، استراتژی فرسایشی در برابر اسرائیل پیش گرفته شود. باید این نکته را مد نظر قرار داد که پشتیبان اصلی سیاست های کلان کشور در این راستا نیازمند هم آوایی و آمادگی روحی و روانی جامعه است. از این رو دشمن مترصد فرصتی است و قصد دارد خللی در میان اتحاد مردم و نظام به هر شکلی پدید آید و حوادث مشابه سال های گذشته و خیزش اعتراض‌آمیز علیه دولت به هر دلیلی شکل گیرد تا تمرکز لازم از مسئولان زدوده شود. بنابراین توصیه می‌شود، شرایط کنونی وحدت و همسانی ملت و دولت به هیچ وجه خدشه نبیند و اقداماتی برای تحریک جامعه صورت نپذیرد. و گرنه امکان دارد آنچه برنامه ریزی شده است، احیانا به نتیجه نرسیده و شاید نتایج و عواقب معکوسی با خود به همراه داشته باشد.
