اهمیت بیکاری فارغ التحصیلان مراکز دانشگاهی در آذربایجان شرقی از نگاه "عصرآزادی"
آدرس درست برای بیکاران باسواد!
عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری در آذربایجان شرقی در تابستان ۱۴۰۳ را با میانگین کشوری برابر اعلام کرده، روند آن نسبت به بهار سال جاری کاهشی اما در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، افزایشی بوده است.
نکته در خور توجه در این میان، سهم ۴۷ درصدی فارغ التحصیلان دانشگاهی از جمعیت “بیکاران باسواد” در این استان است که در عین حال، آسیب شناسی تخصصی را ضروری می سازد که چرا یک استان صنعتی، چنین آمار فاجعه آمیزی را به خود اختصاص دهد!
در حقیقت، نرخ بیکاری در سطح آذربایجان شرقی در تابستان ۱۴۰۳ نسبت به بهار سال جاری ۱/۱ واحد درصد کاهش یافته، اما در مقایسه با نرخ کلی بیکاری در سال ۱۴۰۲ معادل ۰،۴ واحد درصد و نسبت به مدت مشابه سال قبل نیز ۰،۹ واحد درصد افزایش یافته است.
اغلب دانشگاه های منطقه در بسیاری از رتبه بندیهای ملی و بین المللی عناوین رنگارنگ و رتبههای اول و دوم را به خود اختصاص داده اند اما متأسفانه میزان بیکاران باسواد در مراکز دانشگاهی آذربایجان شرقی حدود ۵۰ درصد است که این موضوع ضرورت پیگیری بحث آمایش سرزمینی را دوچندان می کند.
کارشناسان اقتصادی می گویند تا زمانی که انقلاب اقتصادی اتفاق نیفتد، تولیدات استانهای صنعتی توجیه اقتصادی نداشته باشد و بودجه ما از نفتی بودن خارج نشود روند فعلی مدرک گرایی، بیکاری و عدم رونق اقتصادی تداوم خواهد داشت و معلوم نیست کِی بر روی میز مدیران سخن وَرِ ما قرار خواهد گرفت…
وجود بیکاران باسواد به دلیل عدم وجود مهارت و فن در بین دانشجویان است
بر کسی پوشیده نیست که جذب فارغ التحصیلان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی در بازار کار استانهای صنعتی همچون آذربایجان شرقی، منوط به داشتن تواناییها و ویژگیهایی است که بخشی از آنهـا می بایست در طول دوران تحصیل در دانشگاه در افراد ایجاد شود که به نظر میرسد عدم تناسب بین فرآیندها و مواد آموزشی رشته های تحصیلی موجود در دانشگاهها با مهارتها و تواناییهای مورد نیاز بازار کار، مهمترین عامل موفق نبـودن فارغ التحصیلان در کاریابی و اشتغال است.
مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی آذربایجان شرقی از بیکاری بیش از ۴۰ درصدی فارغ التحصیلان در این استان خبر داد و گفت: بیکاری در سطح استان از جنس فارغ التحصیلان دانشگاهی است و دلیل اکثر این بیکارها عدم وجود مهارت و فن در دانشجویان است.
حسین فتحی با اشاره به اینکه خلق ایده های جدید موجب خلاقیت میشود و اگر منجر به تولید محصول شود کارآفرینی صورت می پذیرد افزود: برای اشتغال این قشر باید برنامه ریزی کوتاه و میان مدت انجام داد تا دانشجویانی که از دانشگاه فارغ التحصیل میشوند مستقیماً وارد بازار و حرفه خود شوند.
در این خصوص، مدیرکل فنی و حرفهای آذربایجان شرقی نیز به پتانسیل و ظرفیت بالای دانشگاه شهید مدنی آذربایجان در عرصه های مختلف تاکید کرد و گفت: اگر به دنبال هموار کننده ارتباط میان دانشگاه و صنعت هستیم بی شک این، مراکز فنی و حرفهای هستند که می توانند ایفای نقش کنند.
علی مشایخی از ایجاد پردیس مهارت های نوآور و نوظهور خبر داد و افزود: این پردیس ها در استانهای سیستان و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان، تهران و آذربایجان شرقی هستند و در این راستا قطعا دانشگاه شهید مدنی پشتیبان و همراه اداره فنی و حرفهای خواهد بود.
تنها ۱۰ درصد از فارغ التحصیلان شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود دارند
یک کارشناس مسائل اقتصادی در تبریز با بیان اینکه تعریف کار از دیدگاه دولت و جامعه متفاوت است گفت: از نظر دولتمردان صدور پروانه کسب، اشتغال به حساب میآید در حالی که اگر بخواهیم افرادی را که از روی اجبار و به دلیل نبود فضای کسب و کار مناسب، به شغلهای کاذب روی آوردند را نیز حساب کنیم، آمار متفاوت می شود.
محمدعلی صدیقی با اشاره به اینکه تعریف کار در بین جوانان نسل سوم و شهرهای بزرگ یک تعریف متفاوت است افزود: تحصیل کردهها صرفاً بیشتر به دنبال کار اداری و پشت میزنشینی هستند که عامل اصلی این موضوع، پذیرش بیش از حد دانشگاههاست که باید تغییر نگرش انجام گیرد.
وی با بیان اینکه کارخانجات صنعتی آذربایجان شرقی نیاز به کارگر دارند ادامه دهد: اما از آنجایی که تعریف کار از دیدگاه جوانان تحصیل کرده ما متفاوت است، واحدهای صنعتی با مشکل کمبود پرسنل مواجه هستند.
صدیقی اضافه کرد: اگر جوانان آذربایجانی برای اشتغال، دیدگاه یک کار تحقیقاتی، علمی و مولد داشته باشند اشتغال دو برابر میشود زیرا یک استان صنعتی بوده و ظرفیتهای زیادی داریم.
این کارشناس اقتصادی با بیان اینکه استخدام دولتی یک باور غلط است که در بین جوانان ما رواج یافته است تاکید کرد: متاسفانه آنها به دنبال پارتی بازی هستند تا در یک مجموعه دولتی استخدام شوند، در حالی که دولت باید کوچک و سبک تر شود و زمینههای لازم برای انجام کارهای مولد، تحقیقاتی و علمی فراهم شود.
صدیقی در خاتمه با انتقاد از بحث مدرک گرایی متذکر شد: تنها ۱۰ درصد از فارغ التحصیلان دانشگاهی شغل مرتبط با رشته تحصیلی خود دارند و از سوی دیگر به دلیل فقدان سیاست اقتصادی مشخص، از اقتصاد سیاسی پیروی کرده ایم و تمام موضوعات دستخوش مسائل سیاسی شده است.
رشتههای هنر، علوم پایه و کشاورزی کمترین تقاضا برای بازار کار را دارند
فعالیت صنایع سبک و سنگین در برخی از شهرهای صنعتی آذربایجان شرقی، این استان را به یکی از قطبهای اقتصادی کشور تبدیل کرده است زیرا صنایع غذایی، صنایع شیمایی، صنایع فلزی، نساجی، صنعت سیمان، قطعه سازی، خودروسازی، داروسازی و پتروشیمی تنها برخی از صنایع فعال در این دیار هستند.
در شهر تبریز نیز مناطق و شهرکهای صنعتی مختلفی وجود دارند که این مناطق، به رونق اقتصادی و بهبود وضعیت اشتغال منطقه کمک فراوانی کردهاند که شهرک صنعتی سهند آذران، شهرک صنعتی شهید رجایی، شهرک صنعتی شهید سلیمی، شهرک صنعتی سعیدآباد، سرمایه گذاری خارجی و غیره برخی از مناطق صنعتی مهم این شهر محسوب می گردند.
با این تفاسیر، در کنار فعالیتهای صنعتی در تبریز، بخشهای کشاورزی، گردشگری، آموزش و خدمات هم در این شهرستان مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفتهاند و به رغم اینکه تبریز بیشتر به عنوان یک منطقه صنعتی در سطح کشور معرفی شده است اما متاسفانه بخشهای کشاورزی و خدماتی آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است زیرا می تواند خیل عظیمی از فارغ التحصیلان رشته های مرتبط دانشگاهی را به کار گیرند.
بدین ترتیب و بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی مؤسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی، فارغ التحصیلان رشتههای علوم پزشکی با حدود ۶۳ درصد، رشتههای علوم انسانی با ۴۵ درصد و دانشآموختگان رشتههای فنی و مهندسی با ۴۱ درصد به ترتیب بیشترین شانس اشتغال را در بین فارغ التحصیلان دانشگاهی به خود اختصاص داده و رشتههای هنر، علوم پایه و کشاورزی کمترین تقاضا برای بازار کار در استانها را دارند.