ضرورت رفع موانع موجود در تبادلات تجاری ایران و ترکیه به مناسبت آغاز سال نو میلادی از نگاه "عصرآزادی"

۲۰۲۵؛ سال ایران و ترکیه

عصرآزادی/ شهرام صادق زاده
افزایش روابط تجاری ایران با ترکیه اگرچه در حال انجام بوده و از رشد نسبتاً قابل قبولی برخوردار است اما حجم مراودات تجاری دو کشور متناسب با قرابت‌های سیاسی و فرهنگی نبوده و در صورت رفع موانع، می‌توان اعداد و ارقام تجاری را بهبود بخشید.
به گفته فعالان اقتصادی از جمله موانع روابط تجاری بین دو کشور ایران و ترکیه می‌توان به ضعف ناوگان جاده‌ای و ریلی در دو کشور، نرخ بالای محاسبه حمل‌ و نقل، بازرسی‌ های نامتعارف مرزی کالا و آسیب به محموله‌ها، اعمال سختگیری‌های شدید در مورد ناوگان ترانزیت و اجبار به تغییر مسیر، تشکیل صف‌های طولانی در مبادی ورودی، افزایش هزینه حمل‌ونقل به دلیل کمبود و فرسودگی شبکه حمل‌ونقل اشاره کرد که حل آنها باید از طریق مناسبت های سیاسی عالیرتبه دو کشور انجام گیرد.
واقعیت این است که حجم تجارت دو کشور به همان رویه سابق برقرار بوده و در حجم تجارت در سال ۲۰۲۴ نسبت به سال ۲۰۲۳ شاهد تغییرات چشمگیری نبودیم هر چند ممکن است به دلیل افزایش قیمت ارز ارزش تجارت ایران و ترکیه از ۱۰ میلیارد دلار در سال ماقبل ۲۰۲۴ افزایش پیدا کرده باشد با این حال دو طرف همچنان این پتانسیل را دارند که رقم حجم تبادلات تجاری مشترک را به ۳۰ میلیارد دلار برسانند که از سالهاست بر آن تاکید شده و گمان می رود سال ۲۰۲۵ سال همجواریِ مبتنی بر سود مشترک باشد…
استراتژی اول
ترکیه به عنوان یکی از کشورهای استراتژیک منطقه، فرصتی مناسب برای سرمایه‌ گذاران خارجی به ویژه ایرانی‌ها فراهم کرده که به دلیل موقعیت جغرافیایی و اقتصاد در حال رشد، تبدیل به یک مقصد جذاب برای سرمایه‌گذاری شده است.
نگاهی بر فرصت‌های تجاری برای ایرانی‌ها در ترکیه در سال ۲۰۲۴ به دلیل تنوع و گستردگی قابل توجه است زیرا ایرانی‌ ها می‌ توانند با سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی، از جمله گردشگری، فناوری، تولید، انرژی‌های تجدیدپذیر، از رشد اقتصادی این کشور در سال ۲۰۲۵ بهره‌ مند شوند.
مبادلات تجاری ایران و ترکیه در اواخر ماهای پایانی سال ۲۰۲۴ از ۴،۵ میلیارد دلار گذشت که نشان‌ دهنده رشد ۵ درصدی تبادلات تجاری مشترک است به طوری که صادرات ترکیه به ایران به ۲،۶ میلیارد دلار افزایش یافت.
در حقیقت، مبادلات تجاری دو کشور ایران و ترکیه که در ماه‌های ژانویه تا اکتبر ۲۰۲۳ بالغ بر ۴ میلیارد و ۳۵۳ میلیون دلار گزارش شده بود در ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۴ به ۴ میلیارد و ۵۸۶ میلیون دلار افزایش یافت.
طبق آمارهای منتشر شده، واردات ترکیه از ایران در ۱۰ ماهه سال ۲۰۲۴ نیز ۶ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۳ رشد داشته و به یک میلیارد و ۹۵۲ میلیون دلار رسید در حالی که میزان واردات ترکیه از ایران در سال ۲۰۲۳ یک میلیارد و ۸۴۷ میلیون دلار بوده است.
بر اساس این گزارش، تا اواخر ماهای پایانی سال جاری میلادی، صادرات ترکیه به ایران اُفت ۲۳ درصدی داشته و به ۲۶۶ میلیون دلار رسیده اما واردات ترکیه از ایران در همین ماه ۳۸ درصد رشد داشته و به ۲۲۵ میلیون دلار بالغ شده است که روزهای روشن تری در سال ۲۰۲۵ را بشارت می دهد.

استراتژی دوم

آنطور که رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و ترکیه درباره تصمیم جدید دولت ترکیه می گوید ظاهراً دولت ترکیه باید برای اخذ مالیات سوخت از خودروهای تجاری ایرانی تصمیمات جدید و سهلی را اتخاذ نماید تا تبادلات تجاری ایران به ترکیه تسریع و افزایش یابد.
مهرداد سعادت دهقان افزود: متاسفانه اخیراً و بنا بر بخشنامه‌ای که ترکیه به گمرکات خود ابلاغ کرده است کامیون‌ هایی که از مبداء ایران به ترکیه وارد می‌شوند برای تامین سوخت باید هزینه بیشتری پرداخت کنند، ترکیه این قانون را در واکنش به قانونی که ایران برای کامیون‌های تُرک اعمال کرده بود وضع کرده است.
وی اضافه کرد: این تغییر در سیاست ترکیه، هزینه تجارت را برای بازرگانان و فعالان اقتصادی ایرانی بالا می برد و در نتیجه، به افزایش هزینه حمل برای صادرکنندگان ما می‌انجامد، لذا کالا با قیمت بالاتری به دست خریدار خارجی می‌رسد و از قدرت رقابت ایران در بازار ترکیه می‌کاهد؛ تاثیری که به طور مستقیم و در کوتاه‌ مدت در تجارت مشترک دو کشور نمایان خواهد شد.
دهقان با اشاره به اینکه پیشنهاد اتاق مشترک ایران و ترکیه، حرکت به سوی تجارت آزاد است تاکید کرد: تجارت ترجیحی دستاوردی برای بازرگانان ایرانی در تجارت با ترکیه نخواهد داشت با این حال اجرای تجارت آزاد هم مشروط به اراده قوی دولتمردان ایران و ترکیه و ایجاد زیرساخت‌های لازم است که مهمترین آنها به برقراری تبادلات مالی و بانکی مربوط می‌شود.
وی یادآور شد: مزیت تجارت آزاد، شفافیت در معاملات است لذا در حال حاضر حجم واردات کالا از ترکیه به ایران بیشتر از آمار و ارقام ثبت شده است اما آمار واقعی به دلیل تحریم‌ ها ثبت نمی‌شود در حالی که در تجارت آزاد با داده‌های واقعی روبرو هستیم و این داده‌ها در تقویت تجارت دو کشور تاثیر چشمگیری دارد زیرا طرف تُرک انتظار دارد که در ازای افزایش صادرات ایران به ترکیه آمار گویای رشد واردات ایران از ترکیه باشد.

استراتژی آخر

با توجه به اینکه شرایط اقتصادی ایران در وضعیت نامناسبی قرار دارد و مشکلاتی همچون ناترازی و محدودیت‌‌‌ های انرژی، نوسان نرخ ارز و افزایش حقوق نیروی انسانی بخش تولید استانهای صنعتی کشورمان را تحت الشعاع خود قرار داده است اما باید گفت متاسفانه ایران هم اکنون در شرایطی قرار دارد که وضع معیشتی افراد به دلیل عدم تناسب میان درآمد و خرج آنها، مناسب نبوده و کارفرمایان نیز با پرداخت این میزان حقوق به نیروی انسانی، متضرر هستند.
ایران در حال حاضر با معضل بیکاری افراد تحصیل‌ کرده مواجه بوده و شاهد افزایش محبوبیت شغل‌‌‌های کاذب در جامعه هستیم و در کنار این مشکلات، انحصاری بودن عرضه برخی از تولیدات همچون آلومینیوم و غیره در بورس کالا، خود چالش دیگری است که تولیدکنندگان داخلی با آنها مواجه هستند زیرا تنها چند شرکت بزرگ دولتی، تامین‌‌‌ کنندگان مواد اولیه در این تالار صنعتی هستند و شرکتی مشابه آنها در بخش خصوصی وجود ندارد تا به امر صادرات نیز مبادرت ورزد و نکته جالب اینجاست که اینگونه شرکت‌ ها از سوبسید ویژه انرژی استفاده می‌‌‌ کنند اما محصولات مدنظر را با قیمت بورس فلزات لندن در بازار‌‌‌های داخلی به فروش می‌‌‌رسانند و به اعتقاد فعالان بخش خصوصی، با این شرایط، آینده تولیدکنندگان داخلی جهت حضور در بازارهای جهانی و منطقه ای در هاله‌‌‌ای از ابهام قرار دارد!
سرمایه‌ گذاری در ترکیه برای فعالان اقتصادی ایرانی‌در سال ۲۰۲۵ با توجه به پویایی بازار و موقعیت جغرافیایی استراتژیک این کشور می‌ تواند بسیار سودآور باشد به طوری که با توجه به رشد اقتصادی ترکیه و نیاز به متخصصان در بخش‌های مختلف، فعالان اقتصادی نوپا و دانش بنیان داخلی می‌ توانند با راه‌اندازی کسب ‌و کارهای مشترک و سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نوآورانه و یا صادرات محصولات باکیفیت به موفقیت‌های چشمگیری دست پیدا کنند.

ارسال یک پاسخ