حرکت کُند آذربایجان شرقی در مسیر توسعه اقتصادی

عصرآزادی آنلاین/ شهرام صادق زاده

در این که آذربایجان شرقی یک استان صنعتی بوده و نقش بسزایی در میزان تولیدات کشور دارد شَکی نیست اما مشکلاتی که در عدم توسعه همه جانبه آن وجود دارد نشان می دهد که چون زنجیره صنعتی تکمیل نیست ارزش افزوده صنعتی در مقابل توسعه‌ای که انجام یافته است دچار یک عقب ماندگی شده است.
در حقیقت، روال فعلی همچنان در حال تداوم بوده و باعث پسرفت فرسایشی و آرام آذربایجان می شود که گو اینکه صحبت از یک استان کویری، غیرصنعتی و دوردست است و نامی در تاریخ اقتصادی و تجاری جهان ندارد.
انتشار رتبه غیرقابل قبول سرمایه گذاری در آذربایجان شرقی نیز مانند تیری بر قلب دلسوزان توسعه آذربایجان وارد شد که متاسفانه رتبه این استان در رده بندی کشوری در بیست و هفتم قرار گرفته و نشان می‌دهد که در در دولت‌ های گذشته توجه لازم برای سرمایه گذاری لازم در صنعت و اقتصاد این استان صورت نگرفته است.
در حقیقت، پس از انتخاب مسعود پزشکیان به‌ عنوان نخستین رئیس‌ جمهور تُرک ایران، فرصت طلایی برای استانهای شمالغرب کشور به عنوان زادگاه رئیس دولت چهاردهم ایجاد شده تا کارهای بزرگی در مناطق مختلف آذربایجان از حیث زیرساختی و توسعه ای انجام شده و حس عقب‌ افتادگی این مناطق از بین برود به شرطی که سنگ اندازی برخی جریان ها خاتمه یابد…

◾️حمایتی برای اجرای پروژه های زیرساختی توسعه آذربایجان وجود ندارد

فعالان حوزه صنعت و فرهنگ آذربایجان همواره تاکید دارند که هر چه از پایتخت دورتر می شویم کلمه توسعه نیز رنگ می بازد و تمام تلاش ها برای سرمایه گذاری و پیشرفت استانهای دوردست به سنگ می خورد.
رئیس اتاق بازرگانی تبریز با انتقاد از سهم ناچیز آذربایجان‌ شرقی از تسهیلات صندوق توسعه ملی گفت: سهم این استان از تسهیلات صندوق توسعه ملی ۲۵ صدم درصد است و با دریافت ۷۰۰ هزار دلار از منابع ارزی در رتبه‌های پایین از نظر دریافت منابع قرار دارد.
یونس ژائله با بیان اینکه آذربایجان‌ شرقی دارای ۴ هزار و ۵۰۰ واحد تولیدی بوده و ۷ درصد از ارزش افزوده کشور را در اختیار دارد افزود: با این حال در بحث استفاده از منابع ملی، دچار عقب‌افتادگی جدی است، هم اکنون ۹۵ مگاپروژه با هزینه‌ای بالغ بر ۴۱۰ همت در سطح استان در حال اجراست که بخشی از این پروژه‌ها پیشرفت ۶۰ درصدی دارند که با تخصیص یک میلیارد دلار، می‌توان تعدادی از این پروژه‌ها را سال بعد به مرحله بهره‌ برداری رساند.
وی ناترازی انرژی را چالش جدی برای صنایع استان عنوان کرد و یادآور شد: خسارت سنگینی از بابت این امر به صنایع آذربایجان وارد می شود در حالی که طی سال‌های قبل، ناترازی انرژی توسط بخش خصوصی پیش‌ بینی شده و راهکارهای مناسبی از جمله توسعه نیروگاه‌های خورشیدی برای کاهش ناترازی مطرح شده بود که اهمیتی به آنها داده نشد.
رئیس اتاق بازرگانی تبریز اضافه کرد: دولت می‌تواند با تسهیل در صدور مجوز احداث پروژه های زیرساختی و تخصیص زمین و در اختیار قرار دادن امکانات لازم، بخش خصوصی را به سرمایه‌گذاری در زمینه های عام المنفعه ترغیب کند، همانگونه که اکنون نیز افرادی از بخش خصوصی آذربایجان شرقی آماده سرمایه‌ گذاری در راستای توسعه استان هستند اما به دلیل وجود موانع، نمی‌توانند پا پیش بگذارند.

◾️شتاب رشد اقتصادی آذربایجان شرقی پایین‌ تر از میانگین کشوری است

یک کارشناس اقتصادی در آذربایجان شرقی معتقد است: پتانسیل‌های بالایی در زمینه سرمایه گذاری در سطح این استان وجود دارد اما تامین‌ کننده سرمایه در گردش یکی از مشکلات و چالش های اساسی در آذربایجان‌ شرقی است که باعث ایجاد بسیاری از موانع در حوزه شتاب اقتصادی کشور شده است.
محمد فرشکاران افزود: متاسفانه ظرفیت های اقتصادی آذربایجان شرقی هیچ نفع مادی برای این استان ندارد زیرا روال طبیعی به گونه ای است که سرمایه گذاران هر جا نفع بیشتری کسب نمایند، سرمایه خود را به آنجا سوق می دهند.
وی اضافه کرد: آذربایجان شرقی پنجمین استان صادرکننده مؤثر کشور در بین ۵ استان مؤثر صادراتی است، یعنی این که در حوزه صادرات در رتبه آخر قرار گرفته و باید با استفاده از بازار کشورهای همسایه و اوراسیا زمینه افزایش صادرات فراهم گردد.
فرشکاران تاکید کرد: شتاب رشد اقتصادی آذربایجان شرقی پایین‌تر از میانگین کشوری است و در گذشته نیز شاهد یک سری عقب ماندگی در روند توسعه استان بوده ایم و در حالی که ۴،۸ جمعیت کشور در آذربایجان شرقی ساکن هستند اما با این اوصاف می‌توان نتیجه گرفت که سرانه هزینه و درآمد مردم این منطقه نسبت به کشور مطلوب نیست.
وی یادآور شد: منابع مالی بسیاری از پروژه های عمرانی استان از اعتبارات ملی تامین می شوند و بر این اساس نمی توان نسبت به نظارت و پیگیری طرح ها ورود پیدا کرد.
این کارشناس در پایان خاطرنشان کرد: متاسفانه بازارهای مالی از جمله بورس استان با اُفت نسبی مواجه است که این اتفاق بسیار مهم و نگران کننده ای بوده و امیدواریم با اقداماتی که توسط سرمایه گذاران انجام خواهد گرفت روند توسعه آذربایجان از تنگنا خارج شده و رشد آن به طور ملموس احساس گردد.

◾️در گذشته توجهی به سرمایه گذاری در اقتصاد آذربایجان نشده است

جایگاه تاریخی آذربایجان‌ شرقی بر همگان محرز و مبرهن است اما، به صورت فرساینده و کاهنده، از حول محور توسعه دور افتاده و تنزل یافته و به همین خاطر است که متاسفانه مردم منطقه آذربایجان در فرآیند توسعه احساس نابرابری و محرومیت کنند که البته بخشی از آن واقعی بوده و قابل مشاهده است.
در حقیقت، با همراهی جریان های مخالف پیشرفت آذربایجان، پایتخت نشینان در برخی موارد، انتظارات عمومی استانهای شمال غرب کشور را در قالب جریانات واگرا و قوم‌ گرا قلمداد می‌کنند و از طرفی نیز حسی در جامعه است که مرکزنشینان نگاه از بالا به پایین به بقیه دارند که این نوع تفکر، موجب توسعه کُند این مناطق می گردد.
به اعتقاد کارشناسان، باید احیای هویت صنعتی، فرهنگی و تاریخی آذربایجان در چارچوب فرآیندهای ملی و فراملی دنبال شده و به اصالت فرهنگ و هنر استانهای شمالغرب ایران توجه شود زیرا با روند معیوب فعلی، حفظ افتخار شهر اولین‌ها برای تبریز و آذربایجان به دشواری انجام می گیرد و ضرورت دارد تا برای حفظ جایگاه رفیع آذربایجان و توسعه آن تلاش همگانی و ملی صورت گیرد.
انتشار رتبه غیرقابل قبول سرمایه گذاری در آذربایجان شرقی مانند تیری بر قلب دلسوزان توسعه آذربایجان برخورد که متاسفانه رتبه این استان در رده بندی کشوری در بیست و هفتم قرار گرفته و نشان می‌دهد که در دولت‌های گذشته توجه لازم برای سرمایه گذاری لازم در صنعت و اقتصاد این استان صورت نگرفته و فعالان تمام حوزه ها از دولت مسعود پزشکیان انتظار دارند که برای رفع این عقب ماندگی اقدامات عملی صورت گیرد که آن هم با منطبق با منطق نیست که یک شَبه معجزه رُخ دهد.