خروج آذربایجان غربی از بُن بست اقتصادی!

استان آذربایجان غربی با ۸۹۱ کیلومتر مرز مشترک با کشورهای همجوار به‌ دلیل دارا بودن ۵ پایانه مرزی و ۹ گمرک مرزی پتانسیل بالایی برای دسترسی به بازارهای جهانی به خصوص اروپا در سطح کشور دارد اما تاکنون این ظرفیت مرزی مورد توجه واقعی قرار نگرفته است.

در حال حاضر راه‌های زمینی ارتباط با اروپا از طریق جاده و ریل همچنین مبادی اصلی ورود و خروج زمینی کالا و مسافر از کشور به اروپا و بالعکس در آذربایجان غربی فراهم است و زیرساخت‌هایی که متناسب با این امور در استان ایجاد شده در کنار مزیت‌های کم نظیر جغرافیایی و اقتصادی آذربایجان غربی را به یکی از کانون‌های مهم تجارت و صادرات کشور تبدیل کرده است.

در حقیقت، این استان به تنهایی در بخش‌های اقتصادی کشاورزی، مرزی، معدنی، حمل و نقل قدرت تبدیل شدن به هاب بزرگ اقتصادی در منطقه را داراست اما متأسفانه این ظرفیت‌ها تاکنون نه تنها استان را به جایگاه واقعی نرسانده بلکه زمینه ساز خروج بُن بست اقتصادی آذربایجان غربی نیز نشده است.

آذربایجان غربی صاحب غنی ترین معادن طلا و تیتانیوم است اما محصول تولیدی این معادن فقط به صورت خام و بدون هدف صورت می گیرد در حالی که باید فرآوری شوند اما سنگ های تزئینی به همدان و اصفهان ارسال می شوند، هیچگونه کارگاهی در نزدیکی این معادن ایجاد نشده و این معادن که باید در توسعه آذربایجان نقش آفرین باشند در حد مرحله استخراج باقی مانده اند.

از قرار معلوم و آنطور که فعالان حوزه اقتصادی آذربایجان غربی می گویند در سالهای گذشته برخی ها، این معادن را قبضه کرده بودند اما یادشان نبود که تولید حاصل از معادن باید به محصول نهایی تبدیل شود تا بتواند به استانها و کشورهای دیگر صادر گردد!

یک کارشناس حوزه اقتصادی در آذربایجان غربی با اشاره به اینکه این استان یک منطقه برخوردار از غنی ترین ثروت هاست گفت: در طول سالیان متمادی کم توجهی و نادیده گرفتن ارزشمندترین داشته ها باعث شده تا این بخش از دیار آذربایجان نتواند آن گونه که شایسته است به قله توسعه برسد.

عین الله شریف پور افزود: متاسفانه ماحصل این کم توجهی ها، گسترش مهاجرت های بی رویه از روستاها به حاشیه شهرها، حاشیه نشینی، بیکاری، نبود واحدهای تولیدی و کارخانجات پیشرفته در شهرهای مختلف و رتبه نامناسب این استان در بسیاری از شاخص های کشوری است.

وی، مرزی بودن آذربایجان غربی را طلایی ترین فرصتی دانست که می تواند این استان را به بازارهای جهانی وصل کرده و زمینه ساز مراوادات تجاری، اقتصادی و کشاورزی شود و اضافه کرد: به شرطی که با جدیت برنامه ریزی شود زیرا موضوع مرزهای مشترک با سه کشور، ظرفیت بزرگ و مزیت بی بدیلی است که کمتر استانی از این امتیاز خاص بهره مند شده و این همجواری، می تواند افقی روشن برای استان بگشاید.

شریف پور تاکید کرد: هرچند گام هایی برداشته شده و بازارچه های مرزی راه اندازی شده اند اما هیچکدام از این بازارچه ها نتوانستند به اهداف مورد نظر توسعه اقتصادی استان دست یافته و محلی برای فروش محصولات تولیدکنندگانی که همواره دنبال بازار بوده اند، باشند.

این کارشناس اقتصادی یادآور شد: در بازدیدهای میدانی از این قبیل بازارچه های مرزی مشاهده می شود فضایی بی رونق و بدون تبادلات مرزی در آنها حکمفرماست که حتی برای تبادلات تجاری با جمهوری خودمختار نخجوان نیز که فرصت مناسبی برای فعالیت های اقتصادی است تدابیر خوبی اتخاذ نشده و می توان گفت بازارچه های مرزی منطقه راه خود را گم کرده اند!

آذربایجان غربی از ثروت های پیدا و پنهانی برخوردار است که برخی از آنها ظهور کرده و بعضی دیگر مغفول مانده و هنوز شناسایی نشده اند در حالی که شناسایی ثروت های پیدا و پنهان این استان و حمایت از آنها می توانست افق روشنی برای استان ترسیم کند اما صد افسوس که نگاههای بی‌تفاوت، سال هاست که ظرفیت های این استان را در حالت رکود نگه داشته و فرصت نداده تا با عملی شدن این ظرفیت ها، منبع درآمدی سرشاری نصیب آذربایجان گردد.

برخلاف تفکرات کوته فکرانه و مُغرضانه، برنامه ریزی کشورهای همجوار و استفاده آنها از داشته های خود تجربه ای برای متولیان حوزه اقتصادی ما نشده تا آذربایجان غربی را در مسیر توسعه قرار دهند بلکه شعارهای عوام فریبانه، توسعه این استان را متوقف کرده است.

مهمترين راهكار براي جلوگيري از تداوم اين روند، سرازير كردن شاغلان بخش کشاورزی به ديگر بخش هاي اقتصادي است تا ميزان شاغلان كشاورزي با ارزش افزوده آن به تناسب برسد زیرا وجود اقتصاد غيررسمي، ضعف شبكه هاي ارتباطی براي توسعه، طولی بودن آذربايجان غربي و نسبت ۶ برابري طول به عرض آن، اقتصاد ناقص و تعامل بيشتر شهرستان هاي شمالي و جنوبي استان با ديگر استان ها نسبت به مركز استان از جمله ديگر مشكلات اقتصادي آذربايجان غربي در برهه كنونی است.

بدین ترتیب اگر از مقوله مرزی بودن آذربایجان غربی، درگیری ۸ ساله در دوران جنگ تحمیلی و بعد از آن درگیری با اشرار و ذات کوهستانی بودن آن بگذریم غفلت چندین ساله به بخش صنعت و تولید موجب شده این منطقه از دیار آذربایجان با وجود ظرفیت‌های بالا از مشکلات زیادی در حوزه اقتصادی رنج ببرد و دولت چهاردهم میراث دار تفکری است که همواره آذربایجان را نادیده گرفته است.